Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина Университеті Факультет: жалпы медицина Кафедра: иммунология,микробиология,вирусология Тақырыбы: ЖИТС вакцина профилактикасы Орындаған:Қанибаева А.А Тексерген: Тажединова А.И. Ақтөбе 2015 жил

I.Кіріспе II. Негізгі бөлім: ІІ.1. ЖИТС туралы түсінік, инфекцияның таралу жолдары. АҚТҚ мен ЖҚТБайырмашылықтары ІІ.2. ВИЧ инфекция сының даму кезеңдері, иммундық механизмдері ІІ.3. Аурудың асқыну көріністері ІІ.4. Профилактикасы мен вакцинациясы. III. Қорытынды ІҮ.Пайдаланылған әдебиеттер

Жүре пайда болған (ЖИТС, СПИД ағылш. AIDS) иммундық дефицитiнiң синдромы - Вич фонында дамитын күй - лимфоциттердiң құлау сипаттайтын CD4+нiң саны, көптiк оппортунистiк инфекциялар, инфекция емс және iсiк ауруларымен (Human immunodeficiency virus, HIV ағылшынша) инфекция. І.Кіріспе

ІІ.Негізгі бөлім ЖИТС қоздырғышын немсе адама иммунитет жетіспеушілік туғызатын вирусты (ВИЧ-1) 1983 жилы француз ғалымы, вирусолог Л. Монтанье тапты. Ал 1984 жилы американдық ғалым Р. Галло вирустың барлық өсиеттерін жан-жақты тексеріп жариялады. Адам ағзасына шшенген ол қанның лимфоцит жасушаларының ішіне кіріп, жасушаның генетикалық аппараты на жабысып, тез көбейе бастарды. Осының әсерінен жасуша жарылып өледі. Одан шыққан вирустар жаңа жасушыларға жабысып, өткен процесті қайталайды. Лимфоцит жасушаларының посылай өле беруі салдарынан күндердің- күнінде ағзада иммунитет жетіспеушілік пайда болады. Бұл жасырын кезең ондаған жилға дейін созылуы мүмкін. Айырықша есть ұстайтын дай, осы жасырын кезең кезінде адам өзін аурумын деп есептемейді. Бірақ ол өзімен қатынасындағы адамарға жұқпалы аурудың көзі ретінде СПИД-ті торта береді. СПИД вирусы химиялық немсе физикалақ әсерлерге өте төзімсіз. Вирусты 57 градусқа дейін қыздырса өледі. Сондықтан вирус бар зат қайнатылса, оның шыдамайтыны анық. Әдеттегі медициналақ тәжірбиеде қолданылатын спирт, ацетон, эфир, гидрохлорид, натрий және т.б. дезинфекциялық затрат СПИД вирусын оп-оңай жоқ қылдырады.

ВИЧ жасушаның құрылысы

ЖИТС жұғудан қалай сақтанады? Әртүрлі инфекциялардан сақтанудың ең тиімді тәсілі вакцина его. Алайда вакцина дайындау бағытында тыңғылықты зерттеулер жүргізіліп жатса да, ондай профилактикалық препарат алу әзірше қолдан келмей отыр. ЖИТС-пен науқастанудан сақтанудың маңызды шаралары мыналар: әлеуметтік, халықаралық, мемлекеттік шаралар; жеке басты қорғауға бағытталған шаралар. салауатты, әдепті өмір сүру; кездейсоқ жыныстық қатынастан және гомосексуалист, жезөкшелермен жақындасудан сақ болу (жыныстық партнер көп болған сайын ЖИТС жұқтыру қаупі арта түседі. Г. В. Сколубовичтін. (1989) айтуы бойынша, «Жыныстық тәртіпсіздік, нашақорлық және жезөклелік ЖИТС вирусын жұқтыру кепілі»); стерильденбеген немсе кездейсоқ біреудің шприцін, қайшысын, сақал алғышын және басқа да құрал-жабдықтарын пайдаланбау; әсіресе терісі, шырышты қабаттары зақымданған жағдайда бөтен біреудің қанымен, бөлінділерімен жанасудан абай болу; презервативті дұрыс пайдалану (ол ЖИТС-тен қорғайды); қан құйғанда немсе донор қанынан дайындалған препарата қабылданғанда олардың АИВ- ке тексерілгеніне көз жеткізу (ол үшін қолданылған қанның сериялык нөмерін жазып алыңыз); маникюр, педикюр жасайтын құралдардың стерильдігіне көңіл аудару; ЖИТС вирусын жұқтырып алдым-ау денег күмәнді жағдайда міндетті түрде дәрігерге көріну. Кез-келкен азамат АИВ-инфекция сының жұққан-жұқпағандығын анықтау үшін Алматыда, Астанада, еліміздің басқа да ірі қалалары мен облыс орталықтарында ашылған лабораторияларға барып тексерілуіне болады.

ЖИТС-тің саңырауқұлақтық асқынулары. Тіл кандидозы (а), Бет терісі мен бастың кандидозы(б),бет терісінің кокцидиозы(в) а б в АСҚЫНУЛАРЫ

Саркома Капоши (a,b) ВИЧ-инфекция сының герпестік асқынуы (c,d) a b c d

Вакцина « VICHREPOL » (Мәскеу, иммунология институты ) - синтетикалық ақуыз gp120 және иммунитетті ( полиоксидоний ) қамтиды. Клиникаға дейінгі және фазалық клиникалық сынақтар. II кезең клиникалық зерттеулер енгізілген Вакцина « VICHREPOL » ВИЧРЕПОЛ (Мәскеу, иммунология институты ) - синтетикалық ақуыз gp120 және иммунитетті ( полиоксидоний ) қамтиды. Клиникаға дейінгі және фазалық клиникалық сынақтар. II кезең клиникалық зерттеулер енгізілген Вакцина « KOMBIVICHVAK » ( Новосибирск ) - құс оспасының векторлық вакцина және ВИЧ ақуыз Gp 120. I кезең клиникалық сынақтар Вакцина « KOMBIVICHVAK » КОМБИВИЧВАК( Новосибирск ) - құс оспасының векторлық вакцина және ВИЧ ақуыз Gp 120. I кезең клиникалық сынақтар Passes Вакцина « ДНК - 4» ( Санкт-Петербург) - жиіліктердің фаза I клиникалық сынақтар Passes Вакцина « ДНК - 4» ДНК-4 ( Санкт-Петербург) - жиіліктердің фаза I клиникалық сынақтар РЕСЕЙ дайындаған вакциналар:

СПИД-ке қарсы дәрі іздеумен айналысып жүрген ғалымдар ВИЧ-пен күресетін антидене мен оны тудыратын вакцинаның белгісін тапқандарын жариялады. АҚШ пен Малави ғалымдарынан құралған зерттеу чтобы СПИД-тің алтын алуға әсер ететін антидене белгісін бір ай бұрын, инфекция жұқтырған африкалық бір пациентке сынақ жасаған кезде байқаған. Зерттеушілер пациентті үш жил бойы бақылап, оның қанына жаңа BnAbs вакцина сын егіп отырған. Зерттеу кезінде ғалымдар микроскопиялық вирустар мен антиденелердің арасындағы айқасты байқаған. Айқас кезінде антиденелер СПИД тудыратын вирустарға шабуыл жасап, оларды жойған. СН103 АНТИДЕНЕЛЕРІ Антидене – ағза иммунитетін күшейтіп әрі қорғап, оған шшенген бөгде молекулалардың зиянды әсерлерін жоятын ақуыздық зат. – Біз СПИД-ке шалдыққан адамның ағзасында антиденелерді қалай туғызуға болатынын анықтадық. Енді бұл әдіс арқылы ВИЧ-ке қарсы профилактикалық вакцина шығаруға денег үміт бар, – дейді зерттеу чтобының жетекшісі, Солтүстік Каролина штатындағы Дьюк университеті вакцина институтының директоры Бартон Хейнес. Бірақ ғалымдар «ВИЧ вирусы жилдам дамып, тез тарайтындықтан антиденелер кейде оларды байқамай қалуы да мүмкін» деп қауіптеніп отыр.

Ғалымдар халқының 20 пайызы ВИЧ-ке шалдыққан африкалық бір елке де зерттеу жүргізген. Бірақ ВИЧ-ке екі-үш жилдан көп уақыт бұрын шалдыққан науқастарға BnAbs вакцина сының себі тимеген. Зерттеушілер BnAbs вакцина сын маймылдарға қолданғанда дәрі инфекцияны жойған. Ғалымдар «BnAbs вакцинасы СПИД-тің емін табуға себепші болар» деп үміттеніп отыр. Олар осы вакцина арқылы туған антиденелерге СН103 денег актау берді. – Біз қазір африкалық пациентке тағы да сынақ жасап, антиденелерді қайта алу үшін зерттеп жатырмыз. Бұл сынақтан өткен, бірнеше рет тексерілген ВИЧ инфекция сын алтын алтын күшті вакцина болады деп үміттенеміз, – деді Хейнес сәуірдің 3-і күні AFP агенттігіне берген сұхбатында. БҰҰ дерегі бойынша, қазір әлем халқының бір пайызы ВИЧ жұқтырған.

АИТВ- инфекция сының зертханалық диагностика әдістері Иммунологиялық әдістері: Байланыстырылған иммуноферментті талдау ( ИФА ) ВИЧ –ке қарсы антиденелер Байланыстырылған иммуноферментті талдау ( ИФА ) ВИЧ –ке қарсы антиденелер Иммуноблотинг (вестьрн-блот әдісі) ВИЧ –ке қарсы антиденелер ді зерттеу үшін Иммуноблотинг (вестьрн-блот әдісі) ВИЧ –ке қарсы антиденелер ді зерттеу үшін Иммунорадиопреципитация Иммунорадиопреципитация Пассивті гемагглютинация реакциясы (РПГА) Пассивті гемагглютинация реакциясы (РПГА) Латекс-агглютинация реакциясы (РЛА) Латекс-агглютинация реакциясы (РЛА) Иммунофлюоресценция реакциясы Иммунофлюоресценция реакциясы Молекулалық генетикалық әдістері : Нуклеин қышқылы будандастыруды әдісі Нуклеин қышқылы будандастыруды әдісі Полимеразды тізбекті реакция ( ПТР) Полимеразды тізбекті реакция ( ПТР) Адамның иммундық статусын бағалаудағы негізгі параметрлері: Қанда Т-хелпер санының төмендеуі / кл/мкл төмен/ Қанда Т-хелпер санының төмендеуі / кл/мкл төмен/ Т-хелпер/Т-супрессор қатынасының төмендеуі Т-хелпер/Т-супрессор қатынасының төмендеуі Иммуноглобулиндердің жалпы санының жоғарылауы Иммуноглобулиндердің жалпы санының жоғарылауы Цитопатикалық әсерлі лимфоциттердің төмендеуі Цитопатикалық әсерлі лимфоциттердің төмендеуі Т-киллер белсенділігінің төмендеуі Т-киллер белсенділігінің төмендеуі түрлі аллергендерге тері сезімталдығының жоғарылауы түрлі аллергендерге тері сезімталдығының жоғарылауы

ЖИТС-тің жұғу көздері және жұғу жолдары ДДҰ мәліметі бойынша АИВ жұқтырғандардың саны 2000 жилдан кейін 4050 миллионға жетуі ықтимал. ЖИТС-пен ең көп науқастанушылар АҚШ-та, Батыс Еуропа елдерінде (әсіресе Франция, Германия, Ұлыбритания, Италия), Орталық Африкада, Гаитиде тіркелкен. Вирус ТМД мемлекеттерінде, Жапония, Шығыс Араб елдерінде кездесе бастарды. Қазіргі кезде республикамызда ЖИТС-тен қорғану жөнінде жұмыс жүргізетін 20 орталық және 80 лаборатория бар. Олардың жұмыс бағыттары мынадай: 1. Вирус жұғу мүмкіндігі бар «қатерлі топтарға» (группы риска) жататын адамарды тексеріп, вирус жүққан адамарды дер кезінде тауып отыру; 2. Ауру ошағын анықтап, дәрігерлік бақылауға алып, вирустың әрмен қарай тарауына, яғни басқа адамарға жұғуына мүмкіндік бермеу жұмыстарын ұйымдастыру.

ІІІ.Қорытынды Қорытындылай кале, ЖИТС вирусын тасымалдаушылар қан (басқа да орган армен ткань дер) беретін донор бола алмайды. Әдейі және біле тұра басқа азаматтарға ЖИТС вирусын жұқтырушы, клиникалық, лабораториялық тексерілуден қашқақтаушы, өз жұмысын салақ атқару нәтижесінде ЖИТС вирусымен сау адамардың зарарлануына себепкер болушы, нақты кісінің ЖИТС-пен ауыратындығын не оның вирусын тасымалдаушы екендігін рұқсатсыз жариялаушы азаматтар мен мамандар заңға сәйкес жауапқа торты лады. Қорыта айтқанда, әдепті өмір сүріп, отбасы бірлігі берік бокса, арақ-шарап ішіп, наша тартудан, кездейсоқ жыныстық жақындасудан аулақ бокса, әрбір адам өзін-өзі ЖИТС-тен қорғай аллоды.

ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер 1. Петров Р.В. Иммунология, М Белозеров Е.С. Клиническаяиммунология и аллергология Вершигорв А.Е. Общая иммунология Киев Шортанбаев А.А. и др. Общая иммунология Алматы 2009 г 5. Хаитов Р.М. Иммунология Москва 2006 г