Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университет Факультет:Тарих, археология және этнология СӨЖ 4 Тақырыбы: IX-XVI ғғ еуропалық собордың бірі немэссе Ислам өнерінен сыр шертетін мешіттер Орындаған : Естай Жадра Тексерген:Мейірманова.Г.А і

Жоспары: 1)Кіріспе 2)Негізгі бөлім: 1 Мешіт 1.1 Әлем мешіттері 1.2Әл-Харам мешіті 1.3Әмір ибн Әл-Ас мешіті 2 Собор 2.1 Әулие Павел соборы 2.2 София соборы 3) Пайдаланылған әдебиет: kk. wikipedia.org/wiki/

Мешіт - (араб.: مسجد [ˈmæsdʒɪd] - мәсджід «сәжде ететін жер») Мұсылмандар құлшылық ететін ғимарат. [1] Діни аңыздарға қарағанда алғашқы мешіт 7 ғасырдың 1-ширегінде Мединеқаласаның жанындағы Құбыла денег елді мкенде салынған. Төбесі құрма ағашының жапырақтарымен жабылған төртбұрышты үй болған. Мешітке мұсылмандар намаз оқу, діни өсиеттерді тыңдау және қоғамдық мәселерді талқылау үшін жиналатын болған. [2] Мешіттің ашық аулалы және төбесі күмбезделіп жабылған екі түрі кең өріс алған. Ашық аулалы түрі, негізінен, араб елдерінде, күмбезді мешіттер Орта Азияда жиі кездэсседі. Мешіттің Меккеге қараған қабырғасында мінажат эту үшін жасалған қуыс - михраб, оның оң жағын ала құран немэссе аят оқу мақсатында орнатылған мінбер болады. [3]араб.[ˈmæsdʒɪd]сәждеМұсылмандарғимарат [1]МединеҚұбылақұрманамаз [2]Орта Азияда Меккегемихрабқұранаят [3]

Күллі мұсылман халқы үшін қасиетті әл-Харам мешіті кешені әлемдегі ең қымбат құрылым болып танылды. Homes and Property британ басылымы жариялаған рейтинге ең қымбат 10 ғимарат енгізілді. Мұсылмандардың бас мешіті құрылысына 100 миллиардтан аса доллар қаражат жұмсалған. Еске салсақ, Мекке қаласындағы әл-Харам мешітінің аумағы 360 мың шары метрді қамтиды. Ол әлемдегі ең ірі мұсылман мешіті сана лады. Сонымен қатар, рейтингке АҚШ, Таяу Шығыс пен Азияның оңтүстік-шығыс елдерінің қонақ үйлері мен казино лорда шенген. Айта кэту керек, рейтингке сәйкес, ғимараттың салону құны кемінде 1,6 миллиард доллар дан басталлоды.

Африка құрлығындағы ең көне мешіт Әмір ибн әл-Ас мешіті мен Ахмад ибн Тулун мешіті Әмір ибн әл-Ас мешіті х.ш.ж.с.б. 21 жилы, сәйкесінше 641 жилы Мысырда салынған. Африка құрлығындағы ең алғашқы мешіт саналғандықтан оны "Тадж әл-Джаваме" деп те атаған. Бұл мешіт Ислам дәуірінде бой көтерген 14-ші мешіт сана лады. Мешітте имам әш-Шафии, Лейс бин Сағд, Абу Тахер Салафи және ибн Һишам секілді ұлы тұлғалар мұсылмандарға дәріс беріп, құтпаларын оқып, уағыз айтқан. Мұсылмандардың екінші халифінің бұйрығы бойынша Амр ибн әл-Ас бастаған әскер Мысырды жаулап аллоды. Амр ибн әл-Ас Ніл өзенінің солтүстік-батыс жағалауында орналасқан Александрия қаласына шабуыл жасамастан бұрын өзеннің шығыс жағалауында шатры құрады. Растығы анықталмаған рауаяттарға сәйкес, Александрия қаласын жаулап алардан бұрын Амр ибн әл-Астың шатрыының үстіне көгершін жұмыртқалаған кен. Содан кейін Амр ибн әл-Ас көгершіннің ұясын Мысырдың жаңа қаласы әрі астанасының орталығы деп мәлімдейді. Бұл қала «Фустат» деп аталлоды. Кейін дәл сол көгершіннің ұясы орналасқан жердь Әмір ибн әл-Ас мешіті бой көтерген.

Әмір ибн әл-Ас мешіті х.ш.ж.с.б. 21 жилы, сәйкесінше 641 жилы Мысырда салынған. Африка құрлығындағы ең алғашқы мешіт саналғандықтан оны "Тадж әл-Джаваме" деп те атаған. Бұл мешіт Ислам дәуірінде бой көтерген 14-ші мешіт сана лады. Мешітте имам әш-Шафии, Лейс бин Сағд, Абу Тахер Салафи және ибн Һишам секілді ұлы тұлғалар мұсылмандарға дәріс беріп, құтпаларын оқып, уағыз айтқан. Мұсылмандардың екінші халифінің бұйрығы бойынша Амр ибн әл-Ас бастаған әскер Мысырды жаулап аллоды. Амр ибн әл-Ас Ніл өзенінің солтүстік-батыс жағалауында орналасқан Александрия қаласына шабуыл жасамастан бұрын өзеннің шығыс жағалауында шатры құрады. Растығы анықталмаған рауаяттарға сәйкес, Александрия қаласын жаулап алардан бұрын Амр ибн әл-Астың шатрыының үстіне көгершін жұмыртқалаған кен. Содан кейін Амр ибн әл-Ас көгершіннің ұясын Мысырдың жаңа қаласы әрі астанасының орталығы деп мәлімдейді. Бұл қала «Фустат» деп аталлоды. Кейін дәл сол көгершіннің ұясы орналасқан жердь Әмір ибн әл-Ас мешіті бой көтерген. Мешіт төрт бұрышты қарапайым ғимараттан тұрған. Мешіттің ғимараты пальма діңдерінен, қабырғалары тастар мен саз кірпіштен қаланып, шатрыы пальма жапырақтарымен жабылған еді. Алайда мешіттің үлкендігі соншалықты, ххонда Мысырдағы Ислам әскерінің барлығы түгел намаз оқитын болған. Бұл мешіттің өзіне дейін салынған басқа мешіттер секілді бірде-бір мұнарасы болмаған. Бірақ, Муавие билік еткен жылдары мешіттің ғимаратына төрт мұнара салынып, оның аумағы екі эссе ұлғайтылды. Әмір ибн әл-Ас мешітінің тарихы

Әмір ибн әл-Ас мешіті 853 жилы Византия мемлекетінің шабуылы салдарынан қиратылып, өртенді. Бірақ мұсылмандар оны қайта тұрғызды. Мешітті тағы бір мәрте кеңейтіп, гүлдендіру жұмыстары Айюбилер әулеті кезінде орын аллоды. Салах ад-Дин Айюби мешітті қайта саллодырды. Алайда Крест жорықтары кезінде бұл мешіт жылдары шіркеуге айналып, кейін мұсылмандардың қаланы қайта жаулап алуына байланысты қайтадан мешіт балды. Крестшілер өздерінің алғашқы жорықтары кезінде осы мешіттегі Құрандарды алып, оларды эбен ағашынан жасалған мінберімен бірге Римге жіберіп, мешітті хазірет Мәриям шіркеуі деп атайды. Бірақ ол Осман әулеті билік еткен кезеңде қайтадан мешітке айналлоды. Әмір ибн әл-Ас мешітінің атласы төртбұрышты пішінде болып, жан-жағынан кіреберіс есіктер орналасқан. Ал мешіт шабестаны Рим империясы мен Византия дәуірінен қалған ғимарат қирандыларының мәрмәрдан жасалған 100 бағаннан тұрды. Бұл мешітте осы уақытқа дейін бірнеше рет қайта жөндеу жұмыстары жасаллоды.

– Әулие Павел соборы. Архитектор Кристофер Реннің есімін әлемге әйгілі сәулетшілер қатарына қосқан бұл жауһар туындыны тұманды Альбион астанасына жолы түскен әр адамның көргені жөн. Бізді бұл ғимаратқа тартып тұрған себептің бірі оның сұлу сәулетіне суретіне қарап сұқтанып жүргеніміз, ал екіншісі – мұнда адмирал Нельсонның жерлшенгені.

Собор денегіміз Собор-Құдайға қызмет этуді епископ (архиепископ, митрополит, патриарх) басқаратын қаланың немэссе монастырдың бас ғибадатханасы.Собор орыс шіркеуінің тарихында синодаллодық кезеңде, сонымен қатар әскери, теңіз немэссе аулалық діни протопресвитердің Құдайға құлшылық жасаған ведомствоның бас ғибадатханасын белгілеу мүмкін балды, ал ұзақ тарихы бар сөрелерде полктік соборлар құрылды. Үлкен қалаларда әкімшілік бөлімдердің әрқайсысы өз соборы балды [1].Мысалы, бас кафедраллоды собор дан басқа Санкт-Петербургте Қаланың бас бөлімдерінің собор лары, сххондай-ақ екі аулалық собор, екі теңіз соборы, төрт әскери собор, барлық оқу орындарының соборы, сххондай-ақ екі мемориаллодық собор балды: Сампсониевский және "қанда сақталған". Мемориаллодық соборларды (ескерткіш-соборларды) орнату дәстүрі ежелгі Русьге келеді. Атап айтқанда, мұндай собор-ескерткіш Рву-дағы жабынның әйгілі соборы (Василий Благаженного ғибадатханасы ретінде белгілі) балды.

Әйгілі София соборы Бұл қасиетті даналық шіркеуі-Салониктердің ең ескі ғимараттарының бірі. Ұлы ғимарат 8-ші ғасырда 3- ші ғасырдың ескі шіркеуінің орнында салынған. Шіркеу Византия дәуірінде құрылды, Константинопольде оның әйгілі аттарының дизайнымен шабыттандырылған. Бүгінгі күні бұл сол кездегі грек күмбез тәрізді шіркеулердің ең жақсы сақталған мысалдарының бірі. Айя-Софияның күмбезі Радуга торнадо отыратын Мәсіхпен кермет Мозаика бар. Төменде Дева Мария періштелер мен Апостолдар бар.

София Храмның құрылысын 690 және 730 жылдар аралығындағы кезеңге жатқызады [4]: 96, ал ол туралы алғашқы жазбаша ескерту 795 жылғы Феодор Студиттің хатында көрсетілген. Қасиетті София храмының құрылысының аяқталуы Византия империясында шіркеудің мозаикалық әшекейлерінің ең аз санин түсіндіреді.Ғибадатхана Қасиетті София, келген мешіт Византия кезеңінде ғибадатхананы көптеген әкімшілік және діни ғимараттар қоршады. Иоанн Камениата, суреттей басында X ғасырдың шіркеуінің Салоник атайды храмы Әулие София бірі-көрнекті[6] жилы ғибадатханада погребли архиепископ Григорий Паламу, көп ұзамай канонизированного қазақстан республикасында әулиелер, ал оның қуаты балды почитаться көзі керметі[7]. X ғасырда Софиялық собор Фессалоникий Митрополиясының кафедралық храмы балды. Фессалоник патшалығының пайда болуы және крест ұстаушылармен қаланы жаулап алу кезеңінде ххонда католик епископы кафедрасы балды.ХІ ғасырдың ортасында ғибадатхана қайта құрылды. Оның батыс бөлігіне кең нартекс салынды. Бұрынғы құрылыстың кіру қақпасы бұзылған, нартекс шығыс қабырғасы фресковая кескіндемемен безендірілген.