Тақырыбы: Білек жарақаттары Орттсындаған: Қаннапиева Ж.Т. Тобы: Тексерген: Жақсыбаев М.. Кафедра: Травматология
Білек с ү вектеріні ң сссыны қ тары. Білек с ү вектеріні ң сссыны қ тары жабы қ за қ ымдарды ң 11,5-тен 30,5-ке дейін жалпы санин құ райды ж ә не ауры ж ә не к ү рделі сссыны қ тар ғ а жатады. Анатомо-биомеханикалы қ ерекшеліктер. Дистальды ж ә не проксимальды б ө ліктерінде білекті т ұ зуші шубы қ пен шинта қ с ү вектеріні ң ө рімдері со ғ ан с ә йкес шубы қ -білезік ж ә не шинта қ бтттсындарды ң құ романны кіреді. Б ұ л с ү вектер бойттсында с ү векаралы қ мембранна мен бірікен, соларды ң тартылуфы ар қ илы диафиз сссыны ғ ы кезіндегі с ү вектер ы ғ сумссыны ң жа қ ттсындауфы болады, б ұ л бас қ а сегменттерді ң диафиз сссыны қ тарттсында болмайды. Б ұ л деформацияларды шектеу қ тсынды қ тары жиі оперативті к ө рсоткіштерге себеп болады. Жа қ сын орналас қ ан с ү вектер арасттсында ғ ы ты ғ из байланныс сол бір сссыны қ ты ң б ұ ккрыш не ұ зонды қ бойсынша ы ғ сумы бас қ а бір с ү векті ң ссынссына немесе ши ғ ссына алып келуімен т ү сіндіріледі. Білек с ү вектері диафизіні ң сссыны қ тарттсында б ұ лши қ отті ң созывуфымен байланныс қ ан екіншілік ы ғ ису за қ ымдалу де ң гейіне байланнысты
Ә рт ү рлі де ң гейдегі сссыны қ тар кезіндегі ссын ғ ан сссыны қ тарды ы ғ ыстыратсын білек б ұ лши қ оттері: 1 – из қ ты ң екібасты б ұ лши қ оті 2 – қ ыс қ а супинатор 3 ж ә не 4 – д өң гелек ж ә не квадраты пронаторлар; білек с ү вектеріні ң сссыны қ де ң гейіндегі же ғ ар ғ ы ү штейн бір б ө лігінде (I), орта ңғ ы (II), т ө менгі (III).
Ссын ғ ан шинта қ ө сіндісіні ң проксимальды ы ғ сумссыны ң д ә режесі дистальды жа қ та ү шбасты б ұ лши қ отпен бекінген шинта қ ө сіндісін қ амтитсын сі ң ір талши қ тарссыны ң за қ ымдалссына байланнысты. Егер осы ты ғ из д ә некер тінді т ү зіліс сссыны қ де ң гейінде б ұ зылса, онда ү шбасты б ұ лши қ от ә серінен шинта қ ө сіндісіні ң фрагменті 5 мм-ге ж ә не одна арты қ проксимальды ы ғ сады, егерьььь б ұ зылмаса – ай қ сын ы ғ ису болмайды. Білек с ү вектері шинта қ бусинттсында ғ ы б ү ккіш- дддджаз ғ ыш қ оз ғ алыстар ғ а, сонымен қ атар білезікті ң дддджаз ғ ыш, б ү йір ж ә не ротациялы қ «пронация- супинациялы қ ) қ оз ғ алыстрасына қ атсады. Білек с ү вектеріні ң сссыны қ трасын емдеген кезде шубы қ с ү векті ң қ алыпты қ исаюсын қ оса, с ү вектерді ң д ұ рысььь орналасуфы мен ұ зонды ғ сын қ алпсына келтіруге міндотті т ү рде назар аудару керек.
Жіктелуі. Білек с ү вектеріні ң за қ ымдалуфы. Шы ғ у -1. Білекті ң қ ос с ү йегіні ң : Арт қ а; Ал ғ а; Сырт қ а; Ішке; Ыдыра ғ ан; Шыбы қ с ү векті ң : Ал ғ а; Арт қ а; Сырт қ а; Шсынта қ с ү векті ң. Ссыну. 1. Проксимальды б ө лік. шинта қ ө сіндісіні ң ; шубы қ с ү векті ң басы мен мойнссыны ң ; шинта қ с ү векті ң т ә жді ө сіндісіні ң ссыну; Диафиз : Қ ос білек с ү вектеріні ң сссыны ғ ы Монтеджи за қ ымдалуфы – шинта қ с ү век диафизіні ң шубы қ с ү век басссыны ң ши ғ уфымен қ атарлас қ ан сссыны ғ ы. Дистальды б ө лік: типті орттсында ғ ы шубы қ с ү век сссыны ғ ы. б ү ккіш – Смит сссыны ғ ы дддджаз ғ ыш – Колес сссыны ғ ы ы ғ исусиз
Білек ши ғ улары. Шсынта қ бусинттсында ғ ы сссыны қ тар жиілігі бойсынша екінші орсынды аллоды ж ә не к ө бінесе бастарда кездесіп, барлы қ ши ғ уларды ң 18-27%-ін құ райды. Анатомо-биомеханикалы қ ерекшеліктері: Шсынта қ бусины из қ с ү йегіні ң дистальды буфсынды қ боткейінен, шинта қ пен шубы қ с ү вектеріні ң проксимальды буфсынды қ боткейінен құ рал ғ ан ж ә не жалпы капсула ғ а бекінген 3 буфсын ротінде қ арастырылуфы м ү мкін. Б ү ккіш-дддджаз ғ ыш қ оз ғ алыстар из қ с ү йегіне қ артисты білек с ү вектеріні ң қ оз ғ алыстарымен ж ү зиге осады, ротациялы қ қ оз ғ алыстар шубы қ с ү йегіні ң басссыны ң айналумен ж ү зиге осады. Білекті ң аллоды ңғ ы- арт қ ы ы ғ сумы аллодсынан – шинта қ с ү векті ң т ә жді ө сіндісімен, артсынан – шинта қ ө сіндісімен шектелген, сонды қ тан білекті ң арт қ ы ши ғ тттсында т ә жді ө сіндісіні ң ссыну, ал аллоды ңғ ы ши ғ уда – шинта қ ө сіндісіні ң ссыну болуфы м ү мкін. Буфсынны ң б ү йірлік т ұ ра қ танцы шинта қ пен шубы қ ты ң коллатеральды байламдарымен қ амтамасиз отіледі. Шыбы қ с ү йегіні ң басы шинта қ с ү векке са қ ина т ә різді байламмен қ оз ғ алмалык бекінген. Диагностика ү шін ма ң изды сырт қ ы с ү век ориентирлері из қ с ү векті ң қ ос т ө мпешіктері мен шинта қ ө сіндісіні ң же ғ ар ғ ы ши ң ы болып табылады. Жазыл ғ ан білек кезінде барлы қ ү ш н ү ктелер бір т ү зу сизы қ та – Гюнтер сизы ғ ттсында жатады, ал 90 градус қ а б ү кен кезде те ңқ абыр ғ алы Гюнтер ү шб ұ ккрышин құ райды.
Жіктелуі: Өте жиі білектің қос сүйегінің шиғуфы кездеседі. Шыбық сүйегінің жекеленген шиғуфы ересектерде сирек болады. Бағыты бойсынша білектің қос сүйегінің шиғуфсын: 1)артқы және 2)аллодыңғы шиғулар деп бөледі. Білектің қос сүйегін шиғуфы: а) артқы б) аллодыңғы
Білекті ң қ ос с ү йегіні ң барлы қ ши ғ уларссыны ң 90% жа ғ дайттсында арт қ ы ши ғ уды жиі айтады. Білекті ң аллоды ңғ ы ши ғ уфы сирек кездеседі, біра қ м ұ нда жиі тамырлар мен нерв тер за қ ымдаллоды. Арт қ ы ши ғ уды ң пайда болу механизмі – шинта қ бусинссыны ң тым дддджазылу кезіндегі құ лауры. Алды ңғ ы ши ғ у б ү гілген шинта ққ а ұ р ғ ан кезде ж ә не шинта қ ө сіндісіні ң аллоды ғ а қ рай ы ғ сумы кезінде болады.
Диагностика. За қ ымдал ғ аннан кейін жедел буфсын ззайма ғ ттсында қ аты аурысьььсыну ж ә не білекті ң белсенді қ оз ғ алыстарссыны ң м ү мкіндігі болмайды. Буфсын ззайма ғ ы к ө лемді ұ л ғ ай ғ ан, аурысьььсынады. Қ ол м ә жб ү рлі жа ғ да-да болады. Арт қ ы ши ғ у жа ғ дайларттсында білек 90 градус қ а б ү гілген, аллодсынан қ ара ғ ан кезде – сау жа қ пен салыстыр ғ панда қ ыс қ ар ғ ан болып келеді. шинта қ ө сіндісі же ғ ары ж ә не айдарши қ тар сизы ғ ссыны ң артттсында орналас қ ан (Гюнтер сизы ғ ы). Шсынта қ б ү гуінде из қ эпифизі сипап сезіледі. Алды ңғ ы ши ғ у кезінде білек дддджазыл ғ ан, қ ара ғ ан кезде ол созыв ғ ан, ал из қ қ ыс қ ар ғ ан болып к ө рінеді. Шсынта қ ө сіндісі букины ң арт қ ы боткейінде анны қ талмайды. Кейде из қ с ү йегінде шинта қ ө сіндісі оты ғ сын сипап сезуге болады. Қ осел қ ы болып шоткі нерв тер ( ә сіресе шинта қ ты қ ) мен из қ артериясссыны ң за қ ымдалуфы табылады. б ұ л за қ ымдалулар к ө бінесе аллоды ңғ ы ши ғ уларда кездеседі. Сонды қ тан шоткі қ аннайналым мен неврологиялы қ б ұ зилыстар ғ а д ұ рысььь ба ғ а беру ши ғ уды т ү зотуді ң аллодттсында ж ә не т ү зотуден кейін қ ажет болып табылады. Білекті ң арт қ ы ши ғ уфы жиі т ә жді ө сіндіні ң ссынкымен қ атар ж ү реді. Алды ңғ ы ши ғ у ү шбасты б ұ лши қ от сі ң іріні ң тартылуфымен қ атар ж ү руі м ү мкін.
Радиологиялы қ зертеу ши ғ уды т ү зотуді ң аллодттсында ж ә не т ү зотуден кейін де қ ажетті. Тура ж ә не б ү йір проекцяда ғ ы рентгенография на қ ты диагностика ү шін жеткілікті. Ол ши ғ умен қ атар ж ү ротін с ү век за қ ымдалулрасын анны қ тау ғ а м ү мкіндік береді.
Емі. Шы ғ уды т ү зоту шоткі нерв пен тамырларды за қ ымдау қ аупі бар бол ғ анды қ тан ш ұғ ыл жа ғ дайларда ғ анна ж ү ргізеді. Т ү зоту кезіндегі жансиздандыруды ң қ олайлы т ү рі – б ұ лши қ отті максимальды дддджазу ма қ сатина ба ғ ыттал ғ ан наркоз. Білекті ң арт қ ы ши ғ уфсын т ү зот ү шін нау қ асты ар қ ссына жат қ изады. Қ ол из қ бусинттсында ә котілген ж ә не шинта қ бусинттсында дддджазыл ғ ан немесе с ә л б ү гілген. Білекті тым дддджазып керегі же қ. Хирург бір мезотте нау қ асты ң из ғ сын аллодсынан арт қ а қ рай басып ж ә не шинта қ ө сіндісін аллоды ғ а қ рай итеріп бас барма ғ сын шинта қ ө сіндісіне қ ряды. б ұ л кезде к ө мекші білекті ң б ү гуіне ж ә не ұ зонды ғ сына байланнысты к ү ш т ү сіруді анны қ тайны. Т ү зотуден кейін шинта қ буфсынды ө ткір б ұ кришта б ү гулі қ алпымен 7 к ү нге арт қ ы гипсты қ лонготамен иммобилизация жасайды (егерьььь аса б ү гу шоткі қ аннайналуды ң б ұ зылуфсын ша қ ырса тік б ұ кришта жасайды). ЕДШ та ғ айттсындайды (басттсында баяу режимде, 10-ши к ү нет бастап делсенді режимге к ө шеді). Е ң бекки жарамдилы қ к ү нет кейін т ұ ра қ таллоды.
Білекті ң қ ос с ү йегіні ң арт қ ы ши ғ уфсын т ү зоту.
Білекті ң аллоды ңғ ы ши ғ уфсын т ү зотуді т ү зотілген қ олды ң қ алпсынан бастайны.К ө мекші қ олды ң ұ зонды ғ ы бойсынша білезік пен білек такцияссын ж ү ргізе отыра оны біртіндеп б ү геді, сол мезотте хирург бас барма ғ сын из қ с ү йегіні ң со ңғ ы бусинсына қ отып, бір мезотте қ ал ғ ан сауса қ тарымен білекті арт қ а ж ә не дистальды ж ү ргізе отыра из қ с ү йегін аллоды ғ а ж ә не проксимальды к ө тереді. Шы ғ уды т ү зотуді ң аллодттсында ж ә не кейін міндотті т ү рде рентгенологиялы қ ба қ ылау ж ү ргізеді. Т ү рді ө згерту ә дісін де қ олданнады. Т ү зотуден кейін к ө мекші білекті т ұ ты қ б ұ ккрыш қ а дейін дддджазады. Осы қ алыпта қ олды супинациялан ғ ан білек к ү йінде арт қ ы гипстік лонготамен 7 к ү нге бекиді. Ары қ рай ж ү ргізілотін ем арт қ ы ши ғ уда ж ү ргізілотін амге ұқ саз. Білекті ң қ ос с ү йегіні ң аллоды ңғ ы ши ғ уфсын т ү зоту.
Қ обмен т ү зоту қ олайсиз бокса, т ү зотуді оперативті ә діспен т ү зотуге болады. Біра қ оперативті ә дісті егерьььь буфсын айналасттсында оссификация болмаса ғ анна жасайды; егерьььь ол бокса (т ү зотілмеген ши ғ уда оссификация 2 оптадан кейін пайда болады), шинта қ бусинссыны ң артродезін немесе артропластикассын ж ү ргізу керек. Шыбы қ с ү йегіні ң жекеленген ши ғ уфсын т ү зотуге келмейді ( ү зілген са қ ина т ә різді байламны ң интерпозициясы ү шін), ал т ү зотуден кейін – бекіту қ изн ғ а со ғ ады. Б ұ л жа ғ да-да оперативті ем к ө рсотілген: т ү зотуге келмейтін ши ғ уда – са қ ина т ә різді байламны ң пластикассын ж ү ргізу ар қ илы аши қ т ү зоту, рецидивтеуші ши ғ у кезінде – шубы қ с ү векті ң бассын шинта қ с ү векке 3 опта ғ а спицамен тері ар қ илы бекітуге болады.
Ас қ сынулар қ антамырлар мен нерв терді ң за қ ымдалуфымен, сонымен қ атар ши ғ уды т ү зоткенет кейін д ұ рысььь емдемеумен байланнысты болуфы м ү мкін. Шсынта қ бусинссыны ң ұ за қ иммобилизациясы (3 оптадан же ғ ары) оны ң т ұ ра қ ты контрактурссына алып келеді. Ә сіресе жилыту процедуралрасын (физиотерапиялы қ ) та ғ айттсындау қ олайсиз. Ол жылдам оссификация ғ а ж ә не шинта қ бусинттсында ғ ы қ оз ғ алысты ң шектелуіне алып келеді. Шсынта қ бусинссыны ң за қ ымдалу кезінде физиотерапиялы қ жилыту процедуралрасын та ғ айттсындау қ расы к ө рсотілген.
Білек с ү вектеріні ң проксимальды б ө лігіндегі сссыны қ тар Шсынта қ ө сіндісіні ң сссыны қ тары. Жіктелуі. К ө лдене ң немесе қ и ғ аш к ө лдене ң сизы қ пен ссын ғ ан шинта қ ө сіндісіні ң сссыны ғ ы барлы қ де ң гейде: жартыай т ә різді кесіндіні ң ортасттсында, негізінде, сирек т ө бе ззайма ғ ттсында ө те аллоды, к ө п жа ғ да-да шинта қ ө сіндісіні ң сссыны ғ ы буфсынішілік (21-В1) – жай ж ә не жар ғ а қ оша қ ты болып табылады. Ы ғ исусиз сссыны қ тар мен 5 мм- ден ас қ ан проксимальды ы ғ исумен бол ғ ан сссыны қ тарды ажыратады. (М ұ ндай ы ғ ису сссыны қ орттсында сі ң ір талши қ тарссыны ң жыртылуфсын к ө рсотеді, б ұ л емдік тактиканны анны қ тайны). За қ ымдалу механизмі. Жиі тура со ққ ы, сирек – из қ т ң ү шбасты б ұ лши қ отіні ң жедел жизрилы болып табылады.
Диагностика. Шсынта қ бусинсын қ ара ғ ан кезде ісіну бай қ аллоды. Буфсынны ң арт қ ы боткейіні ң контуры дддджазыл ғ ан. Жиі қ ол м ә жб ү рлі жа ғ да-да болады: ол тік, босап т ұ рады, денеге сау қ обмен бекітілген. Шсынта қ бусинттсында ғ ы пассивті қ оз ғ алыстар са қ тал ғ ан, біра қ аурысьььсынады. Шсынта қ бусинттсында ғ ы белсенді б ү гілу болуфы м ү мкін, ы ғ исумен бол ғ ан сссыны қ та білекті ң белсенді дддджазылуфы м ү мкін емес ( ү шбасты б ұ лши қ от сі ң іріні ң жыртылуфы). Білекті ң белсенді дддджазылу м ү мкіндігін тексеру ү шін қ олды горизонтальды сизы ққ а дейін ә котеді, білекті шинта қ бусинттсында 90 градус қ а дейін б ү геді де из қ ты ң же ң іл ішкі ротацияссын ж ү ргізеді. М ұ ндай жа ғ да-да нау қ ас аурилы қ к ү шін басу ар қ илы білекті белсенді дддджазу ғ а тырсады. Шсынта қ ө сіндісі ззайма ғ сын пальпацияла ғ панда аурысьььсыну, ал бас қ ан кезде – жедел аурысьььсынуды тудырады. Ы ғ исумен бол ғ ан сссыны қ кезінде сссыны қ тар арссынан пальпация ар қ илы са ң ылау мен қ ойнауды анны қ тау ғ а болады. Шсынта қ ө сіндісіні ң ши ң ы из қ ты ң айдарши қ трасын қ осатсын сизы қ тан же ғ ары орналас қ ан. Гюнтер ү шб ұ ккрыши те ңқ абыр ғ алы болмай қ аллоды: б ү йір жа қ тары негізінен кіші бола бастайны. Ә сіресе к ө пжар ғ а қ ша қ ты шинта қ бусинссыны ң сссыны қ тарттсында шинта қ нервісіні ң за қ ымдалуфы м ү мкін. Б ұ л жа ғ да-да нау қ асты зерттеген кезде еске алу қ ажет.
Радиологиялы қ зерттеу. Диагнозды на қ тылау ү шін екі проекцияда ғ ы рентгенография жасау жеткілікті. А қ параты мол беротін негізгісі шинта қ бусинсын 90 градус қ а б ү гу қ алпттсында орттсындалатсын б ү йір проекция болып табылады. Госпиталь ғ а дейінгі к ө мек. Міндотті т ү рде коссынкалы та ң у немесе из қ ты ң же ғ ары ү штейн бір б ө лігінен білезік сауса қ трасына дейін транспортты қ шинамен иммобилизация ж ү ргізу керек. Жансиздандыру – жалпы аннальготиктер.
Емі. Консервативті емді ы ғ исусиз бол ғ ан немесе с ә л диастазбен (2-3 мм-ге дейін) бол ғ ан шинта қ ө сіндісіні ң сссыны қ тарттсында қ олданнады. Гипсты қ та ң у из қ ты ң же ғ ары ү штейн бір б ө лігінен ала қ ан-фалангалы қ бтттсындрасына дейін 3-4 аптп ғ а орташа жа ғ да-да пронация мен супинация аралы ғ сына ж ә не білекті ң шинта қ бусинттсында градус б ұ ккрышинда б ү гілу жа ғ дайттсында қ отылады. Екінші к ү нет бастап білезік сауса қ трасына, ал ү шінші к ү нет бастап – из қ бусинсына ЕДШ та ғ айттсындайды. Қ оз ғ алыс толы ғ ымен 1,5-2 айдан со ң қ алпсына келеді. Егер шинта қ ты ң б ү гулі қ алпттсында ғ ы рентгенограммада дддджазыл ғ ан қ алпттсында же ғ алатсын сссыны қ тар арссынан же ғ ары д ә режелі (5 мм-ге дейін) диастаз анны қ таса, қ олды білекті ң дддджазылу қ алпттсында 4-6 опта мерзіміне гипстік та ң умен бекиді. М ұ ндай емдік ә діс нау қ ас ү шін қ олайлы ғ ы аз ж ә не ас қ сынулар ғ а бейім: қ оз ғ алысты ң ерте басталуфы шинта қ бусинттсында с ү век сссыны қ тарссыны ң ы ғ сумсын, ал кеш басталуфы – бтттсында ғ ы қ оз ғ алысты ң т ұ ра қ ты шектелуіне алып келуі м ү мкін. Сонды қ тан 5 мм-ге дейін диастаз кезіндегі емні ң е ң қ олайлы ә дісі остеосинтез операциясы болып табылады.
Оперативті ем. Сссыны қ тарды ң 5 мм ж ә не одна к ө п таралуфымен ж ү ротін шинта қ ө сіндісіні ң сссыны ғ ы кезінде оперативті ем к ө рсотілген: остеосинтез ж ү ргізеді немесе б ө лшектенген ө сіндіні алып тастайны (оны ң ү штейн бір ө лшеміне дейін). Шсынта қ ө сіндісіні ң сссыны ғ ы білекті ң аллоды ңғ ы ши ғ уфымен қ атар ж ү рген кезде шинта қ ө сіндісін алып тастау ғ а болмайды, тіпті оны ң к ө пжар ғ а қ ша қ ты за қ ымдалу жа ғ дайларттсында да. Себебі ол ши ғ уды ң рецидивтеріне ә келуі м ү мкін.
Шсынта қ ө сіндісіні ң сссыны ғ ы кезіндегі операцияны ң барлы қ т ү рлерінде міндотті т ү рде из қ ты ң ү шбасты б ұ лши қ отіні ң сі ң іріні ң тартылуфсын қ алпсына келтіру болып табылады. Онсиз шинта қ бусинттсында белсенді дддджазылу толы ғ ымен қ алпсына келмейді. Операциядан кейін қ олды гипстік та ң у немесе ортез к ө мегімен білекті градуфыс қ а дейін б ү гу жа ғ дайттсында бекітеді.
Жай сссыны қ кезінде (жар ғ а қ тарсиз)Вебер- Мюллер бойсынша сегізт ә різдітартатсын ілмекпен остеосинтез ж ү ргізу к ө рсотілген. Шсынта қ ө сіндісіні ң Вебер-Мюллер бойсынша сегізт ә різді ілмекпен остеосинтез.
Ол ү шін сссыны қ тардан шинта қ с ү йегіне параллель спицалар енгізіледі. Шсынта қ с ү йегі мен спицаларды ң бос ұ штарссыны ң ү сті ар қ илы сегізт ә різді отіп ілмек ж ү ргізеді. Сссыны қ тарды тарта отырып, ілмекті б ұ райды. Спицаларды ң бос ұ штрасын ілмек ү стінен б ү геді де с ү векке енгізеді. М ұ ндай остеосинтезді динамикалы қ деп атайны. Проволкалы ілмек ө сіндіні ң сырт қ ы қ ыртысты кернеулігі букины ң қ ыртысты қ абатсына ба ғ ыттал ғ ан ішкі жа ғ сына кернеулігін қ амтамасиз отеді. Сегізт ә різді ілмекпен динамикалы қ остеосинтез операцияссынан кейін қ олды ң қ осымша сырт қ ы иммобилизацияссынан толы ғ ымен бас тарту ғ а болады, немесе оны операциялы қ жара д ұ рысььь дддджазылу ү шін операциядан кейін 5-10 к ү нге жедел кезе ң мен шектеуге болады. Шсынта қ ө сіндісіні ң қ и ғ аш сссыны ғ ттсында сссыны қ сизы ғ сына перпендикулярлы ж ү ргізілген тартатсын шурупты қ осымша қ олдану ғ а болады. Жар ғ а қ ша қ ты сссыны қ тар кезінде ба ғ ыттал ғ ан спицаларды ө ткізе алма ғ ан жа ғ да-да аралы қ фрагменттерді ң санны мен сипатсына байланнысты сегізт ә різді ілмек остеосинтезін ө ткізуге болады. ЕДШ-ды операциядан кейін 1-ші к ү нет бастап ж ү ргізеді. Сссыны қ тар консолидациясы 4-6 опта аралы ғ ттсында басталлоды.
1.2. Шсынта қ с ү векті ң т ә жді ө сіндісіні ң сссыны қ тары. Шсынта қ с ү векті ң т ә жді ө сіндісіні ң сссыны ғ ы айтарлы қ тай сирек кездеседі ж ә не барлы қ білек сссыны қ тарссыны ң шамамен 1% құ райды. За қ ымдалу механизмі – б ү гілген шинта қ бусинымен құ лау. Диагностика. Қ арау кезінде ісіну, ал кейін – шинта қ бусинссыны ң аллоды ңғ ы боткейіне қ ан құ тылу анны қ таллоды. Шсынта қ оты ғ ссыны ң контурлары дддджазыл ғ ан. Білекті ң максимальды б ү гілуі қ аты аурысьььсынулар ар қ асттсында шектелген, пронация мен супинация б ұ зылма ғ ан. Т ә жді ө сіндіні ң (шинта қ оты ғ ссыны ң ішкі жартысы) ззайма ғ сын пальпацияла ғ ан кезде жергілікті аурысьььсыну бай қ аллоды. Ы ғ ису кезінде т ә жді ө сіндіні ң сссыны ғ ы (жиі ү лкен емес) буфсын қ уфысттсында «блокада» клиникассын ж ә не білекті б ү гілуіні ң ай қ сын шектелуін беруі м ү мкін.
Радиологиялы қ зерттеу. Қ орытсынды диагнозды анны қ тау ү шін екі стпандартты проекцияда ғ ы рентгенограммадан бас қ а, к ө бінесе қ и ғ аш проекцияда ғ ы (3/4) қ осымша рентгенограмма, белгісіз жа ғ дайларда комьпютерлі томография қ ажет. Госпиталь ғ а дейінгі к ө мек. Буфсын қ уфыссына енген аз ғ анна с ү век фрагментіні ң ө зі де оны ң қ измотіні ң ауры б ұ зилыстрасына алып келуі м ү мкін. Сонды қ тан т ә жді ө сіндіні ң сссыны ғ сына к ү м ә н тудыр ғ ан кезде коссынкалы та ң у немесе транспортты шина иммобилизацияссын ж ү ргізіп, қ осымша зерттеу ж ү ргізу ма қ сатттсында ну қ асты стационар ғ а желдайды.
Емі. Ы ғ исусиз бол ғ ан т ә жді ө сіндіні ң сссыны ғ сын консервативті желмен емдейді градус б ұ кришта шинта қ бусинттсында б ү гілген қ ол ғ а из қ ты ң же ғ ар ғ ы ү штейн бір б ө лігнен ала қ ан-фалангалы қ буфсын ғ а дейін гипстік лонготанны саллоды. Білекке супинация мен пронация аралы ғ ттсында орташа жа ғ дай ту ғ изады. Иммобилизацияны 3-4 опта аралы ғ ттсында ж ү ргізеді, е ң бекки қ абілоттілік 5-6 оптадан кейін т ұ ра қ таллоды. Буфсын қ уфысттсында ғ ы қ ысылу жа ғ дайттсында немесе т ә жді ө сіндіні ң фрагменттеріні ң с ә л ы ғ сумы жа ғ дайттсында операция к ө рсотілген: буфсын қ оз ғ алссына кедергі жасайтсын ұ са қ сссыны қ тар алссынып тасталлоды, ал ірі сссыны қ тарды ложа ғ а тігеді немесе винтпен бекітіп, 3-4 опта ғ а гипстік та ң умен иммобилизация жасайды. Е ң бекки жарамдилы қ 6- 8 оптадан кейін т ұ ра қ таллоды.
1.3. Шыбы қ с ү вектеріні ң басссыны ң ж ә не мойнссыны ң сссыны қ тары. Жіктелуі: Шыбы қ с ү век басссыны ң сссыны қ тарссыны ң – ы ғ исусиз, оны ң шоттік сссыны қ тарссыны ң азда ғ ан (1 мм-ге дейін) ж ә не шамалы ы ғ исумен, ж ә не ы ғ исумен ө ткен жар ғ а қ ша қ ты сссыны қ тарды ажыратады. За қ ымдалу механизмі – тура емес (созыв ғ ан қ ол ғ а құ лау, соны ң салдрасынан шубы қ с ү йегіні ң басы бар к ү шпен из қ ты ң басты қ т ө мпешігіне со ғ ылады.
Диагностика. Шсынта қ оты ғ сын қ арау кезінде, ә сіресе из қ - шубы қ қ оссындысы проекцияссынан ай қ сын к ө рінотін ісіну анны қ таллоды. Пальпация кезінде қ оз ғ алыс барысьььттсында жиілейтін жергілікті аурысьььсыну бай қ аллоды. Белсенді қ оз ғ алыстар шектелген ж ә не аурысьььсынады (е ң к ө п шектелген-дддджазу, ә сіресе білекті ң сырт қ а қ рай ротациясы аурысьььсынады). Шыбы қ с ү векті ң басы пронация мен супинация ғ а қ атыспайды. Осы с ү век осі ботымен к ү ш т ү сіру аурысьььсынумен ө теді. Радиологиялы қ диагностика. Диагнозды қ ою ү шін к ө бінесе екі проекцияда ғ ы рентгенография да жеткілікті.
Емі. Шыбы қ с ү йегіні ң басссыны ң ж ә не мойнссыны ң ы ғ исусиз немес азда ғ ан ы ғ исумен ж ә не 20 градус қ а дейін басссыны ң иілуімен ж ү рген сссыны қ тарда консервативті ем 2-3 опта ғ а қ отылады. Ала қ ан- фалангалы қ қ осилыстан из қ ортссына дейін шинта қ бусинттсында градус қ а б ү гілу жа ғ дайттсында ж ә не орташа супинация мен пронация аралы ғ ы жа ғ дайттсында гипстік лонготанны қ ряды. Е ң бекки жарамдилы қ 6-8 оптадан кейін т ұ ра қ таллоды. Мойнссыны ң ы ғ исумен ж ә не басты ң 20 градустан аса иілуі кезіндегі сссыны қ тарда репозиция к ө рсотілген. Сссыны қ тарды ң д ұ рысььь орттсындалма ғ ан жабы қ репозиция жа ғ дайттсында операция к ө рсотілген:шубы қ с ү век бассын аши қ т ү зоту, спицамен трансартикулярлы бекіту ж ә не 2-3 опта аралы ғ сына сырт қ ы иммобилизация. Егер буфсын боткейіні ң конгруэнттилы ғ сын қ алпсына келтіру ж ү зиге аспаса (шубы қ с ү векті ң басы т ү зотілмесе, сссыны қ к ө пжар ғ а қ ша қ ты бокса, басссыны ң импрессиясы бокса), шубы қ с ү векті ң бассын немесе оны ң фрагменттерін алып тастайны. Сонымен қ атар басссыны ң 1/3-ден же ғ ары буфсын б ө лігіні ң ы ғ исумен ө ткен сссыны ғ ы оны ң алып тасталссына к ө рсоткіш болып табылады. Операциядан кейін к ү нге гипстік лонготанны из қ ты ң супинация мен пронацияны ң орташа аралы ғ сына, шинта қ бусины ң 90 градус қ а дейін б ү гу қ аалпттсында саллоды. Содна кейін бтттсында біртіндеп қ оз ғ алыстарды ж ү ргізе бастайны. Е ң бекки жарамдилы қ 1,5-2 айдан кейін т ұ ра қ таллоды.
Ас қ сынулар. Шыбы қ с ү век басссыны ң сссыны қ тары кезінде оны ң қ анмен қ амтамасиз отілуі б ұ зылады, ж ә не адекваты репозиция мен иммобилизацияны ң болматттсында асептикалы қ некроз дамуфы м ү мкін. Сонымен қ атар шинта қ бусинссыны ң ұ за қ иммобилизациясы т ұ ра қ ты контрактуралар ғ а ә келеді. Білек с ү вектеріні ң проксимальды б ө ліктеріні ң сссыны қ тарссыны ң емі кезінде жилыту процедуралары: к ү шпен ж ұ мса ғ ан қ оз ғ алыстардан ж ә не шинта қ бусины ззайма ғ ттсында ғ ы массаждан бас тарту керек, себебі м ұ ны ң барлы ғ ы параартикулярлы оссификаттар мен контрактураларды ң дамссына алып келеді.
Білек с ү йегіні ң диафизарлы сссыны қ тары 2.1. Шсынта қ с ү йегі диафизині ң изолирленген сссыны ғ ы. Шсынта қ ж ә не шубы қ с ү век диафизі сссыны ғ ссыны ң жіктелуі: Сссыны қ сипатсына байланнысты: винт т ә різді қ и ғ аш к ө лдене ң сссыны қ ша қ ты сегментарлы Орналасссына байланнысты : Жо ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігі Орта ңғ ы 1/3 б ө лігі Т ө менгі 1/3 б ө лігі. Жара қ ат механизмі:Жиі тура – с ү век со ққ ы ә серінен ссынады.
Диагностика:Жалпы қ ара ғ панда сссыны қ ззайма ғ ттсында ж ұ мса қ тінні ң ісінуі бай қ аллоды.Пальпацияда сссыны қ ззайма ғ ттсында жергілікті аурысьььсыну,патолгиялы қ қ оз ғ алу,сссыны қ шаларды ң крепитациясы,білек осьі бойсынша ж ү ктемеде сссыны қ орнттсында аурысьььсыну бай қ аллоды.Ж ү ктемені жа қ ттсындат қ ан сайсын сссыны қ орнттсында ғ ы аурысьььсыну к ү шейе т ү седі.Шсынта қ бусинттсында б ү гу,дддджазу, пронация,супинация қ оз ғ алыстары аз м ө лшерде ғ анна анны қ таллоды. Радиолиялы қ зерттеу:Білезік ж ә не шинта қ бтттсындрасын 2 проекцияда т ү сіріп, клиникалы қ диагнозды на қ тылау ғ а сссыны қ сипатсын к ө руге,сссыны қ шаларды ң тай қ уфсын анны қ тау ғ а болады. Госпиталь ғ а дейінгі к ө мек:Иы қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігінен сауса қ ұ шина дейін иммобилизациялау,шинта қ бтттсындарттсында б ү гу, аннальготик қ олдану.
Емі:Шсынта қ с ү йегіні ң диафизарлы б ө лігіні ң изолирленген сссыны ғ ттсында гипстік та ң уды из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігінен сауса қ негізіне дейін саллоды.Білек шинта қ бусинсынан 90 градуста б ү гілген,прпонация,супинация орта арасы қ алпттсында бекітіледі.Иммобилизация опта ғ а созывады.Егер шинта қ с ү йегі сссыны қ шаларды ң ы ғ сумымен ссынса,онда репозиция ж ү ргізу керек.Оны қ обмен ж ү ргізуге болады,біра қ тракционды аппарат к ө мегімен ж ү ргізген д ұ рысььь.
Репозициядан кейін сауса қ ұ шинан из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігіне дейін гипстік та ң у саллоды. Қ азіргі кезде травматологтар жабы қ репозициядан бас тартып,оперативті к ө мек к ө рсотуді д ұ рысььь к ө рді.С ү век ү сті остеосинтез ж ә не с ү век ішілік штивпен остеосинтез жасайды.С ү век иммобилизациясы опта ғ а та ғ айттсындаллоды.Е ң бекки жарамдалы қ оптада қ алыптосады. Білек с ү йегі сссыны ғ ттсында тракционды аппарат к ө мегімен ж ү ргізген жабы қ репозиция.
2.2. Шыбы қ с ү йегі диафизині ң изолирленген сссыны ғ ы. Жіктелуі:Сссыны қ линиясы к ө п жа ғ да-да к ө лдене ң орналосады.Е ң жиі білекті ң т ө менгі ж ә не орта ңғ ы 1/3 б ө лігінде бай қ аллоды.Сссыны қ шаларды ң тай қ уфы сссыны қ д ә режесіне ж ә не бекітотін б ұ лши қ от ә серіне байланнысты. Жара қ ат механизмі:Шсынта қ ты ң изолирленген сссыны ғ ы тікелей ә серді ң н ә тижесінен ттттсындайды. Диагностика: Шыбы қ с ү йегі шинта қ с ү йегінен тере ң орналас қ анды қ тан оны ң сссыны ғ сын анны қ тау ө те қ изн.Жалпы қ ара ғ ан кезде сссыны қ ззайма ғ ттсында сссыны қ шаларды ң тай қ уфсын ж ә не ж ұ мса қ тінні ң ісінуіне байланнысты деформация бай қ аллоды.Пальпация кезінде сссыны қ ззайма ғ ттсында аурысьььсыну,ол басса к ү шейеді.Пронация ж ә не супинация қ оз ғ алыстар болмайды.Білекті ң пассивті ротациялы қ қ оз ғ алысы аурысьььсынумен.Шыбы қ с ү йегіні ң басы қ оз ғ алыссиз. Радиологиялы қ зерттеу:2 стпандартты проекцияда рентгендік т ү сірім жасайды. Госпитализация ғ а дейінгі к ө мек: Жалпы аннальготик беру, шинта қ бусины б ү гілген қ алпттсында,из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лгінен сауса қ ұ шина дейін иммобилизация жасау.
Емі: Сссыны қ шаларды ң тай қ уфсынсиз сссыны қ бокса,онда білекті 90 градуста б ү гіп, из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лгінен сауса қ ұ шина дейін иммобилизация жасау,я ғ ни консервативті,ал т ө менгі 1/3 б ө лігі ссынса та ң уды из қ ты ң т ө менгі 1/3 б ө лігіне саллоды.Білекті ң орналасуфы сссыны қ де ң гейіне байланнысты ә рт ү рлі:егерьььь же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігі ссынса – нейтральды жа ғ да-да, т ө менгі 1/3 б ө лігі ссынса – пронация қ алпттсында жасаллоды.Иммобилизация 8-10 опта ғ а созывады.Е ң бекки жарамдилы қ оптадан со ң қ алыптосады. Жо ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігі ссын ғ панда- нейтральды жа ғ да-да,т ө менгі 1/3 б ө лігі ссын ғ панда- пронация қ алпттсында.Иммобилизация опта,иммобилизациядан кейін – ЕФК,ФТЛ та ғ айттсындаллоды.Е ң бекки жарамдилы қ оптадан со ң қ алыптосады.
2.3.Білекті ң екі с ү йегіні ң де сссыны ғ ы. Қ олды ң барлы қ сссыны қ тарссыны ң ішінде 53 % білекті ң сссыны ғ ы аллоды. Жіктелуі: Екі с ү векті ң сссыны ғ ссыны ң бас қ а сссыны қ тардан ерекшелігі с ү век аралы қ мембраннанны ң созыв ғ ан сссыны қ шалармен жа қ ттсындасуфы болып табылады. За қ ымдану механизмі:Ол тура ж ә не тура емес ә серден пайда болады. Диагностика:Жалпы қ ара ғ панда жара қ аттан ғ ан қ ол сау қ олымен кеудесіне жа қ ттсындатыл ғ ан.Деформация сссыны қ шаларды ң сипатсына байланнысты,егерьььь ы ғ ысса,онда қ ол қ ыс қ арады.Толы қ білек бойттсында аурысьььсыну ж ә не сссыны қ орнттсында бай қ аллоды.Білек қ измоті к ү рт т ө мендеген. Радиологиялы қ зерттеу: 2 проекцияда рентгенограммадан к ө руге болады. Госпиталь ғ а дейінгі к ө мек:Ауфырссыну анны қ бол ғ анды қ тан анналготик қ олдану керек.Тасымалдау шинассын 3 жа қ тан саллоды.
Емі: Егер сссыны қ шаларды ң ы ғ сумы болмаса консервативті ем қ олдану ғ а болады.Ол ү шін ланготті – циркулярлы гипсті та ң уды сауса қ ұ шинан шинта қ бусинсына дейін саллоды.Сауса қ тар градуста б ү гілген.2-3 к ү нет кейін шинта қ бусинсына қ оз ғ алыстар жасайды.Иммобилизация 8-10 опта жасаллоды, бол ғ ан со ң физиотерапиялы қ ем та ғ айттсындаллоды..Е ң бекки жарамдилы қ оптадан кейін қ алыптосады.Гипстік та ң у кезінде с ү век сссыны қ шаларссыны ң екіншілік ы ғ сумы болуфы м ү мкін.Сонды қ тан рентгенологиялы қ ба қ ылау ж ү ргізіп отыр ғ ан д ұ рысььь.Сссыны қ шаларды ң ы ғ сумттсында репозицияны қ обмен немесе арнаты дистракционды аппартты ң к ө мегімен ж ү ргізеді. Қ олды ң орналасуфы оны ң ссыну де ң гейіне байланнысты: же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігінде орналасса білек максимальды супинация қ алпттсында орналасса,орта ңғ ы 1/3 б ө лігінде орналасса – білек пронация қ алпттсында болады,ал сауса қ тар- жартылай пронация қ алпттсында жатады.Гипстік та ң у сал ғ ан со ң міндотті т ү рде ба қ ылау рентгенін ж ү ргізген ж ө н.Иммобилизация опта.Гипсті ал ғ ан со ң физиоем ж ә не емдік физкультура та ғ айттсындаллоды.Е ң бекки жарамдилы қ оптадан со ң қ алыптосады.
Оперативті амге негізгі к ө рсоткіш: ж ұ мса қ тіндер интерпозициясы сссыны қ шаларды ң с ү век диамотрінен арты қ ы ғ сумы сссыны қ шаларды ң б ұ ккрыш жасап ы ғ сумы. Білекті ң сссыны ғ ттсында сссыны қ шалар ғ а с ү век асты,с ү век ішілік,с ү век ар қ илы пластиналы қ остеосинтез жасаллоды Білекті ң диафизарлы сссыны ғ ттсында ғ ы остеосинтез А.Пластина Б.штивпен В.ошақтан тыс штифпен бекіту. Қ ол ғ а ж ү кпен остеосинтез операцияссын жаса ғ аннан кейін шинта қ бусинсынан 90 градуста б ү гіп, гипсті ланготанны из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігінен сауса қ ты қ ұ шина дейін саллоды.Иммобилизация опта.4- 6 опта ө ткенет со ң гипстік та ң уды шинта қ бусинсынан алып атстау ғ а болады.Е ң бекки жарамдилы қ оптадан со ң қ алыптосады.
Ас қ сынуфы: Білекті ң екі с ү йегіні ң де диафизді сссыны ғ ттсында патологиялы қ қ оз ғ алыстар кездеседі.Ол ө з кезегінде ж ұ мса қ тіндерді жаншу қ аупін тудырады.Сонды қ тан иммобилизация д ұ рысььь жасалуфы керек.
1.3. Білек с ү йегіні ң сссыны қ - ши ғ уфы. Ол б ұ ккрыш с ү вектеріні ң диафизіні ң ссыну ж ә не бас қ а с ү век басссыны ң ши ғ уфы болып табылады.Шсынта қ с ү йегіні ң ссыну ж ә не шубы қ с ү йегіні ң басссыны ң тай қ уфы – Монтедж сссыны қ –ши ғ уфы деп аталлоды,ал егерьььь шубы қ с ү йегіні ң ссыну мен шинта қ с ү йегіні ң басссыны ң ши ғ уфы –Галеации сссыны қ - ши ғ уфы деп аталлоды. Ә дебиоттерде оларды «тай қ у» терминімен аталлоды.
1.3.1 Монтедж за қ ымдануфы. Жіктелуі: Шыбы қ с ү йегіні ң дистальды сссыны қ шасссыны ң ы ғ ису сипатсына байланнысты б ү ккіш,дддджаз ғ ыш деп ажыратады Монтедж за қ ымдануфы. А.б ү ккіш Б.дддджаз ғ ыш В.ссыну ғ а ә келотін механизм. Б ү ккіш т ү рінде аллоды ғ а ашилатсын б ұ ккрыш т ү зіледі( ала қ ан жа ғ ттсында) Шыбы қ с ү йегі шинта қ с ү йегіні ң дистальды б ө лігімен бірге ы ғ сады.Б ұ л кезде са қ иналы байламды б ұ за ө тіп арт қ а қ рай ши ғ ады ( қ олды ң сырт жа ғ ы) Жаз ғ ыш т ү рінде керісінше б ұ ккрыш қ олды ң сыртсына ашилады. Жара қ ат механизмі.Б ұ л за қ ымдануды ң негізгі себебі білекке со ққ ы ә сер отуінен болады ж ә не қ обмен қ ор ғ аннып құ ла ғ панда жиі бай қ аллоды.
Диагностикасы: Шсынта қ сссыны ғ ссыны ң ж ә не бусинссыны ң ззайма ғ ттсында аурысьььсыну бай қ аллоды.Шсынта қ бусины ісі ң кіріген,пальпацияда б ү ккіш сссыны ққ а қ рай шубы қ с ү йегі басссыны ң та қ уфсын анны қ тау ғ а болады,ал дддджаз ғ ыш сссыны қ та шинта қ бусинсына пальпация жаса ғ панда шубы қ с ү йегіні ң басы шинта қ ззайма ғ ттсында к ө тері ң кі т ү рде (выбухания) анны қ таллоды..Иы қ деформациялан ғ ан, қ ыс қ ар ғ ан, Қ измоті аурысьььсыну ғ а байланнысты шектелген. Иы қ ты б ү гу б ү ккіш сссыны қ тар ғ а қ ара ғ панда дддджаз ғ ыш сссыны қ тарда к ө бірек шектелген. «Пружиналы қ арсилы қ » тай қ у ғ а т ә н симптом болып табылады.Ол шинта қ с ү йегі сссыны қ шаларссыны ң арасттсында ғ ы қ оз ғ алыстан т ү зіледі. Иы ққ а пассивті қ оз ғ алыс жасаза немесе аздап ж ү ктеме т ү сірсе шинта қ бусины мен сссыны қ орнттсында аурысьььсыну к ү шейе т ү седі. Радиологиялы қ зерттеу :Шсынта қ бусинсын қ амтып ек іпроекцияда рентгендік т ү сірім жасап, қ орытсынды диагнозды на қ тылау ғ а болады.Б ұ л зерттеу тек сссыны қ ты ғ анна анны қ тап қ оймай онда ғ ы шубы қ с ү йегі басссыны ң тай қ уфсын да анны қ тау ғ а к ө п к ө мегін тигізеді.Шсынта қ с ү йегі сссыны ғ ттсында міндотті т ү рде шинта қ бусинсын қ оса қ амтып т ү сіру керек. Госпитализация ғ а дейінгі к ө мек: Сауса қ ұ шинан из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігіне дейін транспортты шина салып, қ осымша ж ұ мса қ кассынкалы та ң умен стационар ғ а желдайды.
Емі: Монтеджді ң б ү ккіш сссыны ғ ттсында шинта қ с ү йегін с ү век ішілік, ө ткізгіш не жалпы жансиздандырумен жа қ силып репонирлеу керек.Хирург сссыны қ шаларды к ө мекшімен бірге т ү зотеді.Ол ү шін нау қ асты стол ғ а жат қ изып,ая ғ сын б ү геді.Хирург бір қ олымен шубы қ с ү йегіні ң бссынан арттан аллоды ғ а, же ғ арыдан т ө мен итерсе, к ө мекші о ғ ан қ арсилы қ білдіреді,я ғ ни шинта қ оты ғ сынан итереді.Шыбы қ с ү йегіні ң басы негізінен о ң ай т ү зеледі.Иы қ супинация қ алпттсында қ аллоды.Кейбір травматологтар манипуляцияны шинта қ с ү йегіні ң сссыны ғ ттсында репозиция жасаудан бастайны.Б ұ кезде шубы қ с ү йегі ң і басы қ осымша к ү штеусіз орнсына келуі м ү мкін. Қ олды гипсті ланготамен из қ ты ң супинация қ алпсынан сауса қ фалангасы мен ала қ ан қ осыл ғ ан жерінен қ олты қ оты ғ сына дейін бекітеді.2-3 к ү нет кейін сауса қ тарды ж ә не из қ бусинсынан қ оз ғ алыстар жасайды.Сонымен қ оса нау қ ас қ а опта иммобилизацияда ыр ғ а қ ты т ү рде б ұ лши қ оттеріне қ оз ғ алыс жасап т ұ руфсын айту керек.Б ү ккіш котрактуранны ң аллодсын алу ма қ сатттсында 4 оптадан со ң из қ ты тік б ұ ккрыш қ а дейін келтіру керек.2 айдан со ң шинта қ ж ә не білезік бтттсындарттсында қ амту ү шін т ұ ты қ та ң уды ауфыстырады.Е ң бекки жарамдилы қ оптадан со ң қ алыптосады..
Монтеджді ң дддджаз ғ ыш сссыны ғ ттсында шубы қ с ү йегіні ң бассын ж ә не шинта қ с ү йегі сссыны қ шилрасын қ обмен немесе дистракциялы аппараттарды ң к ө мегімен т ү зотеді.Иы қ супинация қ алпттсында шинта қ бусинттсында 90 градста б ү гілген.К ө мекші репозицияны из қ ты ң ала қ ан жа ғ сынан сссыны қ ши ғ ы қ ысым келтіріп шинта қ с ү йегіні ң сссыны қ шалрасын орнсына қ оюдан бастайны. Сссыны қ шаларды қ ой ғ ан со ң шубы қ с ү йегіні ң ө зі қ алпсына келеді.Егер қ алпсына кемесе бассын аллоды ғ а –арт қ а итереді.Репозициядан кейін сауса қ фалангаланссыны ң ала қ ан ғ а қ ара ғ ан жа ғ сынан из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігіне дейін гипсті та ң у саллоды.2-3 к ү нет кейін из қ бусины мен сауса қ тар ғ а қ оз ғ алыс жасай бастайны.Нау қ ас ыр ғ а қ ты т ү рде қ айталап жасап отыру керек.4-5 оптадна со ң гипсті та ң уды алып, из қ ты супинация мен пронация арасттсында ғ ы қ алып қ а келтіріп жа ң адан та ң у саллоды.Та ң уды ал ғ ан со ң бтттсындар ғ а пассивтіден активтіге дейін қ оз ғ алыстар жасайды.
Егер бір мезотті репозициядан к ө мектеспесе қ айталап ж ү ргізбейді.Онда шубы қ с ү йегіне оперативті т ү рде т ү зоту ж ә не шинта қ с ү йегі сссыны қ шалрасына остеосинтез жасайды.Шыбы қ с ү йегіні ң бассын консервативті т ү рде келтіуге тырсады,содна кейін барып қ анна шинта қ с ү йегіне моталлды остеосинтез жасайды. Егер шубы қ с ү йегіні ң басы осыдан кейін ши қ паса операцияны ая қ тайны.Егер басы ұ стамаса, онда аши қ т ү зоту ж ү ргізеді ж ә не Киршнер спицасимен бекітеді.Спицанны шубы қ с ү йегіні ң басы ар қ илы ж ә не шинта қ с ү йегі ар қ илы ө ткізеді. Спицанны 3-4 опта ұ стайны.Ерсектерде ескі ши ғ улар бокса, шубы қ с ү йегіні ң репозицияссын жасайды.Б ұ дан кеінгілеріні ң барлы ғ ы консервативті т ү рде емделеді
Галеация за қ ымдануфы. Жіктелуі: Бас қ а сссыны қ тар ғ а қ ара ғ панда сирек кездеседі.Онда б ү ккіш ж ә не дддджаз ғ ыш болады.Б ү ккіште – шубы қ с ү йегі ссын ғ панда б ұ ккрыш ала қ ан жа ққ а ашилады,ал шинта қ с ү йегі сырт жа ққ а ы ғ ыс қ ан.Жаз ғ ышта- шубы қ с ү йегі ссын ғ панда б ұ ккрыш сырт жа ққ а ашил ғ ан,ал шинта қ с ү йегіні ң басы ала қ ан ғ а ы ғ ыс қ ан. К ө п жа ғ да-да дддджаз ғ ыш с ү векті ссыну жиі бай қ аллоды. Галеация сссыны ғ ттсында ғ ы сссыны қ шаларды ң ы ғ сумы Жара қ ат механизмі :Ол к ө бінесе из қ тан қ аты со ққ ы ал ғ панда,сирек қ олды тіреп құ ла ғ панда болады.Шыбы қ с ү йегі негізінен кривизна ззайма ғ ттсында ссынады.Б ұ л кезде дистальды сссыны қ ша ені, ұ зонды ғ ы бойсынша ғ анна емес, ротатор ә серінен пронацияланнып та котеді.
Диагностикасы: Білек бусинттсында аурысьььсыну ж ә не аурысьььсыну из қ с ү йегіне дейін беріледі.Ось бойсынша ж ә не с ү векті жа қ ттсындататсын қ оз ғ алыстар жасаза аурысьььсын к ү шейеді. Жалпы қ ара ғ панда,пронациялы қ қ оз ғ алыста из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігі мен білезік бусинттсында деформация анны қ таллоды.Шсынта қ с ү йегіні ң басы буфсыннан тыс пальпацияланнады,басса же ң іл ы ғ сады,біра қ қ ысымды болдырмаса қ алпсына қ айта келеді. Жаз ғ ыш сссыны қ тарда из қ ты ң сырт жа ғ ттсында шубы қ жа ғ ттсында ішіне кіру анны қ таллоды,ал ала қ ан жа ғ ттсында – ши ғ ы ңқ ы бай қ аллоды,ол сссыны қ шаларды ң ы ғ ыс қ аннсын к ө рсотеді.Ал шинта қ ботінде ісі ң кі,сырт жа ғ ттсында ішке кірген,ол шинта қ с ү йегі басссыны ң ала қ панда ы ғ ыс қ аннсын к ө рсотеді.Біккіш сссыны қ тарда керісінше ісі ң кі –из қ ты ң сырт жа ғ ттсында ж ә не білезік бусинттсында,ал ішке кіру ала қ ан жа ғ ттсында бай қ аллоды. Радиологиялы қ зерттеу:Білезік бусинсын қ амтыт 2 проекцияда рентгендік т ү сірім жаса ғ панда диагнозды қ орытсындылау ғ а болады.Ол тек сссыны қ ты ғ анна анны қ тап қ оймай,шинта қ с ү йегі басссыны ң ы ғ ыс қ аннсын да анны қ тайны. Госпитализация ғ а дейінгі к ө мек: Сауса қ тан из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігіне дейін транспортты иммобилизация ж ә не қ осымша коссынкалы та ң у салып стационар ғ а желдайды.
Емі:Шсынта қ с ү йегін т ү зеу ж ә не сссыны қ ша репозициясы ө те қ изн,себебі басссыны ң қ айталаннып тай қ уфы м ү мкін. Қ ол ғ а репозиция жаса ғ ан со ң сауса қ негізінен из қ ты ң же ғ ар ғ ы 1/3 б ө лігіне дейін гипсті та ң у саллоды.Ол 6-8 опта, содна кейін ауфыстырып оптадан со ң жалпы ғ а ауфыстырып жал ғ астырады.Егер т ү зоту ж ә не шинта қ с ү йегіні ң бассын ұ стай алма ғ ан жа ғ дай бокса, оперативті ем қ олданнады.Е ң қ олайлы жел ол шубы қ с ү йегіні ң аши қ репозициясы.С ү век ү стінен пластикалы остеосинтез бен шинта қ с ү йегіні ң бассын спицамен бекіту операциясы болып табылады.Егер аши қ т ү зоту жасалмаса о ғ ан резекция жасаллоды.Компрессионды – дистракциялы қ аппарат к ө мегімен репозиция ж ә не иммобилизация жасаллоды.,ол ішкі бекіту қ ажет отпеуі м ү мкін.