Орында ғ ан: Тулясов Азамат Тобы: Биотехнология -19/1 Тексерген:Шанбаева Г ү лназ Девиантты мінез-құлық әлеуметтануы

Девианттылық түрлері Синхронды девианттылық қоғамдағы девиацияның тең бөлінуі Диахронды девианттылық жил дам динамика, ауытқушылық мінез- құлықтың тез бой көтеруі. Реавтивтік- психотравмалық жағдайларға негізделген Құштарлық патологиясы,биологиялық факторларға негізделген Тұлғаның төмен моральдық деңгейімен байланысты

Деликвенттік Деликвенттік латынь тілінде «қылық жасаушы» дегенді білдіреді. Бұл термин полиция есебіне қойылған, құқыққа қарсы әрекет жасаушы, қиын тәрбиеленетін жасөспірімдерге қолданылады. Деликвенттілік мінез-құлық термині қылмыстық жазаға тартылмайтын, бірақ болмашы құқық бұзушылық болып табылатынь құқыққа қарсы істер жиынтығын білдіреді. Егер мінез-құлық қоғамдық пікірмен мақұлданбаса девиантты, ал заңмен мақұлданбаған мінез-құлық деликвенттік деп аталады. Сонымен, тұрғындар арасында деликвенттілік мінез-құлыққа икемді торты жастар, әсіресе девиантты және қылмыстық отрада өсіп және әлеуметтенуді өтіп жатқандары құрайды.

Девианттық мінез-құлық әлеуметтенудегі девиантты мінез- құлық тұжырымдамасын қалыптастырған француз әлеументтанушысы Эмиль Дюркгейм. Ол әлеуметтік девиацияны түсіндіру үшін аномия тұжырымдамасын ұсынды. «Аномия» термині француз тілінен аударғанда ұжымның, заңның болмауы. Ал, Роберт Мертон мінез-құлық ауытқушылығының себебін қоғамның мәдени мақсаттары мен оған жэтудің әлеуметтік мақұлданған жолдарының арасындағы үйлеспеушілік деп түсіндіреді. Девиантты мінез-құлықтың сыртқы физикалық жағдайларына климаттық, геофизикалық, экологиялық факторларды енгіземіз. Мысалы, шуй, геомагниттік, өзгеріс, таршылық, т.б жағдайлар үрей туғызып агрессивті және басқа да қажетсіз мінез-құлықтың көрінуінің бір себебі болады.Эмиль Дюркгейманомия Аномия»Роберт Мертонклиматтықгеофизикалықэкологиялықгеомагниттік

Сонымен бірге әлеуметтік орта әсерлері де өз ықпалын тигізеді: қоғамдық үрдістер (әлеуметтік- экономикалық жағдай, мемлекеттік саясат, салат-дәстүр, бұқаралық ақпарат құралдары, т.б.);салат-дәстүрбұқаралық ақпарат құралдары тұлға бар әлеуметтік топ мінездемесі (этикалық құрылым, әлеуметтік мәртебе, референтті топ,);этикалықреферентті топ микроәлеуметтік орта (отбасының өмір стилі және деңгейлері, отбасындағы өзарақарым-қатынас типі, отбасындағы тәрбие стилі, достар, басқа да маңызды адамдар).

Ауытқыған мінез-құлық мәселесін зерттеу Э.Дюркгеймнің «Суицид» еңбегінде Дюркгейм аномия ойтұжырымы арқылы девиацияның мән-мағынасын талдан береді. Дағдарысты жағдайда немесе қолайлы, бірақ тез жасалынатын әлеуметтік өзгерістер кезінде, Дюркгейм пайымдағандай, қоғам адамға ықпал эту қабілетінен уақытша айырылады. Әсіресе аномялық жағдайда неліктен адамдар ауытқыған мінез- өқлыққа баратынын айқын көрсетеді. Адамдар аномия жағдайында құндылықтар жүйесінің жойылып, жаңа қалыптар орнығын үлгермегендіктен қоғам олардан не күтетінін ұғына және бұрынғы әлеуметтік мөлшерлердің қоғамда жаңаша қалыптасып жатқан жағдайларға қайшы келетінін түсіне бастарды, сондықтан оларды ұстануы мүмкін болмай қалады. Р.Мертон Дюркгейм дағдарысты қоғамға қолданған аномия тұжырымын АҚШ-да қалыптасқан әлеуметтік ақиқат шындыққа, яғни тұрақты, қалыпты қоғамға қолданып зерттейді. Білім алуға, табысқа жэтуге өмірде шектеулер кездесетіндіктен, төменгі жіктердің өкілдері заңға қайшы қылықтар жасауға мәжбүрлейтін мұрсаттар жиі кездеседі. Мертонның пікірінше, аномияның пайда болуы мәдениет анықтаған құныдылықтар меноларға жеткізетін әлеуметік ұйымдастырылыған құралдар араларында сәйкестігінің бұзылуынан пайда болады. Мертонның аномия теориясы, мойындалған мәдени мақсаттар мен құралдарын орнатуы арқылы ауытқу мінез-құлықты ынталандыратн үдерістеріне көңіл бөледі. Атап айтқанда, аномия ойтұжырымына сүйеніп әртүрлі қылмыстың мәне мен себебін ашып беру мүмкін болады.

Назарларыңызға Рахмет!!! Қ олданыл ғ ан ә дебиеттер: Ә леуметтану негіздері(А. Д. Ж ү сіпова, А. И. Икенова) Ә леуметтану негіздері ( Қ арабаев Ш. Қ )