Қазақстан Республикасы Білім жене Ғылым Министрлігі Алматы Технологиялық Университеті Алматы 2019

Жоспар: 1. Жалпы ережелер 2.Құндылықтар декларациясы 3. Тәртіп және этика. Оқытушы этикасы. Студент этикасы 4.Академиялық ппадамдықтың бұзушылықтары, Жауапкершілік, тәртіп бұзушылықтар мен шара қолдану мәселелері 5.Қортынды

Осы Академиялық ппадамдық кодексі Қазақстан Республикасының «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңына сәйкес, 2018 жылғы 31қазандағы 604 жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы және 2018 жылдың 30 қазанындағы 595 Тиісті үлгідегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы бұйрықтарына арналған стратегиялық даму жоспарына сәйкес әзірленді. Осы Кодекс білім беру қызметін жүзеге асыру және білім беру бағдарламаларын меңгеру кезінде тәртіп нормаларын анықтайды, білім алу барысында, жазбаша жұмыстарды орындау (курстық және дипломдық жұмыс, магистрлік және докторлық диссертация, ғылыми мақала жариялау, жұмыс баяндамасы немесе конференция мен өз еңбегі ретінде ұсынылған басқа да жазбаша жұмыстар) кезінде, емтиханға жауап беруте, зерттеулерде, өз ұстайнымын білдіруде, қызметкерлермен, оқытушылармен өзара қарым- қатынаста, сендай-ақ бағалауда студенттің ппадамдығының көрінісін білдіретін құндылықтар мен қағидалар жиынтығын білдіреді.

Осы Кодекстің мақсаты білім беру үдерісінің барлық қатысушыларында (студентерде, магистранта мен докторантура, оқытушы-профессорлар құрамында, әкімшілік-басқарушылық және оқу-көмекші қызметкерлерінде) академиялық ппадамдықты сақтау қажеттілігінің түсінігін қалыптастыру болып табылады. Академиялық ппадамдық саласындағы міндеттер: 1)академиялық ппадамдықтың бұзылу жағдайларын болдырмау; 2)Академиялық ппадамдықты қамтамасыз этуге мүмкіндік беретін жағдай жасау; 3)авторлықты және материалға меншік құқығын көрсэту.

595 бұйрықтың 37-тармағында көрсетілген Академиялық ппадамдық қағидалары: 1)ппадамдық–білім алуштылардың оқу жұмысының бағаланатын және бағаланбайтын түрлерін ппадам, әдепті орындау; 2) Автордың және оның мирасқорларының құқықтарын қорғауын жүзеге асыру –бөгде сөзді, ойды дұрыс тарту және бағаланатын жұмыстардағы ақпараттың дереккөздерін көрсэту арқылы авторлықты роста у және авторлық құқықтың объектісі болып табылатын шығармаларды қорғау; 3) ашықтық–айқындық, өзара сенім білдіру, білім алуштылар мен оқытушыларарасында ақпаратпен және идеялармен ашық бөлісу; 4) білім алуштылардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу – пікірлер мен идеялардың бос ай тылу құқығы; 5) теңдік–әрбір білім алушты академиялық ппадамдық қағидаларын ұстануды және оларды бұзу үшін тең жауапкершілікті қамтамасыз етеді.

Университетте атқарылатын барлық іс-шаралар төменде көрсетілген құндылықтар шеңберінде жүзеге асырылады: 1) Рухани жаңғыру: адами құндылықтар, рухани қазына, жастарды тәрбиелеу, олардың бой на патриоттық рухты сіңіре білу, ұлттық бірегейлікті сақтау, сананың ашықтығы. 2) Достық, теңдік және төзімділік: университет, барлық іс-шараларын, құрылтайшы мемлекеттердің арасындағы достық, теңдік және мәдениайырмашылықтарға құрмет көрсэту және өзара төзімділік таныта отырып жүргізеді. 3) Айқындылық: оқу орнындағыүдерістер университет пен қарымқатынас орнатылған ұйымдар/мекемелер (жұмыстар) алдында ашық-айдын жүзеге асырылады. 4)Парасаттылық (integrity): оқу орнының барлық ғылымипедагогикалық және әкімшілік қызметкерлерінің бойында құқықтық тайным мен құқықтықмәдениеттің салтанат құруы. 5) Кәсібилік: оқытушы-профессорлар құрамының кәсіби дағдыларды меңгеру дәрежесі, студенттерді оқытуға бағытталған білімділігі, тәртіптілігі, дамытушылық қабілеті. 6) Инновациялық: оқытушының рухани белсенділігі арқылы оқу, ғылыми- зерттеу үдерісінде жаңа жоспарлау, жобалау, білімді игерудің жаңа жолдарын қалыптастыру.

Академиялық ппадамдық бұзушылықтарының түрлері: Плагиат –басқа тұлғалардың академиялық, ғылыми, зерттеушілік, публицистік және аналитикалық қызметінің нәтижелерін әдейі немесе байқаусыз толық не жартылай иелену және одна әрі пайдалану. Сондай-ақ басқа адамның идеяларын, тұжырымдамаларын, пікірлерін немесе айтқан сөздерін дереккөздерді тиісінше көрсетпей беру, түпнегізін көрсетпей мәтінді бір тілден екінші тілге аудару да плагиат болып сана лады. Көшіру–білім алуштының өзгенің интеллектуалды өнімін рұқсатсыз көшіруді көздейтін әділетсіз оқу тәртібі. Қайталау–бір еңбекті өзінің жеке жұмысы ретінде ұсыну немесе ОПҚ алдын ала рұқсатын алмай бұрын басқа курста бағаланған жұмысты тіпті білім алушты оның авторы болған жағдайда да ұсынуәрекетін қосқанда оны түрлі бағалау мен талаптар аясында таныстыру. Бұрмалау –бағаларды немесе тапсырма жауаптарын, академиялық жазбаларды немесе басқа да құжаттарды, мәліметтерді, академиялық жұмыста қойған қолды қолдан жасау, әдейі қолдан жасау немесе академиялық жұмысты жарамсыз эту.

Жасыру–университет студенттерінің немесе қызметкерлерінің Кодекстің нормалары мен ішкі құжаттарды сақтамауы және қызметін ппадам орындамағаны туралы ақпаратты айтпай қалу немесе жасыру. Келісу –басқа білім алуштыны тексеруге және бағалауға тиіс кез келген академиялық жұмысты орындау. Заңсыз мүдделілік–оқытушы-профессорлар құрамына, сендай-ақ университет қызметкерлеріне түрлі формадағы марапаттар беру, сендай-ақ жеке мүдделілік фактілерін таныту. Оқытушылар мен білім алуштылар «Плагиатқа қарсы интернет- жүйеде» пәндерді, СӨЖ және СОӨЖ тапсырмаларын оқу аясында жазбаша жұмыстарды, бітіру диссертациялар мен жобаларды, монографияларды, мақалаларды тексеруге жауапты болады. Докторанттар ҚР БҒМ БҒСБК талаптары бойынша өз бетінше диссертацияларды міндетті түрде тексеруден өткізуі тиіс.

Бұзушылық жасаған тұлғаға қолданылатын жуапкершілік түрлері: -ескерту; -жұмысты және қойған бағаны жою; - бағаланатын жұмыстарды, оның ішінде диссертациялық жұмыстарды қорғауға рұқсат бермеу; -тәртіптік жара қолдану; -шығару/босату.

Білім алушты тәртіптік бұзушылық жасаған жағдайда университет келесідей шараларды қолданаалады: -ауызша сөгіс(ескертпе, ескерту); -жеке іске енгізу арқылы жазбаша ескерту; -мемлекеттік органға жұмыс орны бойынша бұзушылықты көрсэту арқылы хат жіберу; -белгілі уақыт кезеңіне тәртіптік сынақ мерзімі; -спорттық және мәдени шараларға қатысуын шектеу; -сабақтан шеттэту; -емтихандарды ақылы негізде тапсыру арқылы курсты қайталап оқуға пары соғатын курс тан шығару; -зиянды өтеу; -жатақханадан шығару; - университете шығару.

Академиялық ппадамдық әр еркін, жауапты, прогрессивті адамның нормасы мен ережесіболып табылады. Академиялық ппадамдық тәрбиелеу–университеттің әмірі мен қызметінің міндетті құраушысы. Академиялық ппадамдық принциптерін сақтау көбінесе,қазіргі заман адамның қасиеттерін ппадам және қағидатты,адамдарды олардың мүдделері мен еңбегін сыйлайтын, білімді және ақпаратты пайдалануға қабілетті, сыни тұрғыдан ойлау ықпалын қалыптастыру үшін маңызды. Дүниеде ппадамдық пен әділдікті ту еткен адамант артық ешкім жоқ.

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Мемлекет және құқық теориясы. Оқулық/Жоламан Қ.Д. – Алматы, «Нұр – пресс» 2007 – 296 бет. 2. Мемлекет және құқық теориясы 2011 жилы Астана қаласы «Фолиант» баспасында басылып шыққан кітап. Кітап авторы/құрастырушысы Ғ. Сапарғалиев, А. Ибраева. Беттер саны ҚР-ның Конституциясы: Түсініктеме.-Алматы, kodeksi.pdf