4 1Э К 3О 5Л о 7Г И Я Л Ы Қ 2 6 Түр түзілу тақырыбына байланысты терминдерді табу.

1.Түр түзілудің қай жолы түр аумағының жеке бөліктеріндегі экологиялық жағдайлармен байланысты болады. 2. Организмдердің нақтылы отрада тіршілік етіп, ұрпақ қалдыруын қамтамасыз ететін әрекет. 3. Түрлі табиғи кедергілерге байланысты бір түр дараларының еркін шағылысуы мүмкін болмайтын жағдайы. 4. Белгілі бір аймақта тіршілік ететін, генофонды ортақ, бір түр дараларының оқшауланған шағын ччтобы. 5. Популяциядан жаңа түрдің түзілуі ненің нәтижесі болып табылады. 6. Түр түзілудің қай түрінде табиғи кедергілерге байланысты, аймақ бөліктерге бөлініп кетеді. 7. Пайда болған жаңа түр бастапқы түрден байланысын үзіп, олармен шағылысуы мүмкін болмайтын, өз алтына дербес даралар жиынтығын не деп атаймыз? 1.Түр түзілудің қай жолы түр аумағының жеке бөліктеріндегі экологиялық жағдайлармен байланысты болады. 2. Организмдердің нақтылы отрада тіршілік етіп, ұрпақ қалдыруын қамтамасыз ететін әрекет. 3. Түрлі табиғи кедергілерге байланысты бір түр дараларының еркін шағылысуы мүмкін болмайтын жағдайы. 4. Белгілі бір аймақта тіршілік ететін, генофонды ортақ, бір түр дараларының оқшауланған шағын ччтобы. 5. Популяциядан жаңа түрдің түзілуі ненің нәтижесі болып табылады. 6. Түр түзілудің қай түрінде табиғи кедергілерге байланысты, аймақ бөліктерге бөлініп кетеді. 7. Пайда болған жаңа түр бастапқы түрден байланысын үзіп, олармен шағылысуы мүмкін болмайтын, өз алтына дербес даралар жиынтығын не деп атаймыз?

п ЭО БейімділіКП ОқшауланУ Микроэво ЛюцияЛ оЯ ТГЦ ҮИИ Географи ЯлықЯ түзіЛу Ы Қ Жауаптары.

6 Галапагос аралдарындағы Дарвин зерттеп сипаттаған қунақтар қай түр түзілуге мысал бола аллоды?

Сабақтың мақсаты: Органикалық дүние эволюциясының бағыттары мен жолдарын қарастыру, А.Н.Северцов пен И.И. Шмальгаузеннің ұсынған сызбанұсқасын түсіндіру.

(макро және эволюция) түрден де жоғары деңгейдегі (туыс, тұқымдас, отряд, класс, т.б.) таксон дардың қалыптасуына ықпал ететін эволюциялықөзгерістертуыстұқымдасотрядкласстаксон дардыңэволюциялық

Макроэволюция Тип Класс Отряд Тұқымдас Туыс Микроэволюция Түр Макроэволюциялық процестердің нәтижесінде жер бетінде тіршілік панда болып, қазіргі кезеңдегі тірі организмдердің жүйесі қалыптасқан.

Биологиялық прогрестің негізгі жолдары.

Ароморфоз – әртүрлі тіршілік жағдайында панда болып, организмнің құрылым деңгейін күрделендіретін өзгерістер.

Өсімдіктердегі ароморфоз белгілері.

Дегенерация – тіршілік ортасының біршама тұрақтануына байланысты бірқатар мүшелер қажетсіз, артық болып, бірте-бірте жойылуы, яғни организмнің құрылысының қарапайымдануы.

Эволюцияның бағыттары мен жолдары өзара тығыз байланысты. Өйткені, олар бірін – бірі жалғастырып немесе алмастырып отрады.

Сабақты бекіту сұрақтары: 1. Эволюциялық процестегі екі бағытты кімдер ұсынды? 2. Бұл бағыттарды атаңдар? 3. Биологиялық прогрестің жетістікке жену жолдарын атаңдар? 4. Биологиялық прогресс пен регресске сипаттама бер? 5. Ароморфоз, идиоадаптация, дегенерация дегеніміз не? 6. Өсімдікке тән ароморфоз белгілері? 7. Жануарларға тән ароморфоз белгілері? 8. Өсімдіктердегі идиоадаптацияға мысалдар келтіріңдер? 9. Жануарлардағы идиоадаптацияға мысалдар келтіріңдер? 10. Дегенерацияға мысалдар келтіріңдер?

1.Өсімдіктердің бунақденелілермен тозаңдануға бейімделуі. 2. Гүлден жемістің түзілуі. 3.Құстардың аяқтарындағы саусақтарының өзгеріске ұшырауы. 4. Шошқа цепенінің ас қорыту мүшесінің болмауы. 5. Сүтқоректілердің жүрегінің төрт қуысты болуы. 6. Өсімдіктердің тікендерінің панда болуы. 7.Жануарлардың өкпесі мен миының күрделенуі. 8. Жануарларда жылықандылықтың панда болуы. 9. Эволюция процесінде түр, туыс, тұқымдас тәрізді ұсақ жүйеліктердің панда болуы. 10. Ірі таксон дар, яғни класс,типтердің түзілуі. Биологиялық прогрестің негізгі жолдарын, яғни ароморфоз, идиоадаптация және дегенерацияны анықтау.

Идиоадаптация Дегенерация 2,5,7,8,101,3,6,94 Бағалау. 8-9 бал арасы 5- өте жақсы. 6-7 бал арасы 4 – жақсы. 4-5 бал арасы 3 – қанағат. 1-3 бал арасы 2 - қанағатсыз.

Үйге тапсырма. Эволюциялық процестің негізгі бағыттары мен жолдары. Оқу Эволюцияның негізгі бағыттарын салыстыру кестесін толтыру. (215 бет)