ДОНИШГОХИ МИЛЛИИ ТОЧИКИСТОН ФАКУЛТЕТИ БИОЛОГИЯ КАФЕДРАИ ФИЗИОЛОГИЯИ ОДАМ ВА ХАЙВОНОТ КОРИ МУСТАКИЛОНА Мавзуъ:«ВИТАМИНХО. ТАЛАБОТ НИСБАТ БА ВИТАМИНХО. ЗАХИРАШАВИИ ВИТАМИНХО» Ичрокунанда: донишчуи курсы 3-и факултети биология Ганиева Махина Кабулкунанда: асс.Мусоева П.

Витаминҳо гуфта моддаҳои органикиеро меноманд, ки ба сафедаҳо карпогидратҳо, чарбҳо ё вайронваши онҳо тааллуқ надошта ҳамчун мавроди ризо ӣ баров истеъмоли одам ва ҳайвонот зауранд. Витаминҳо ба сабзиш, муподелаи моддаҳо ва ҳолати физиологии организм таъсири махсус мерасонанд. Витаминҳо дар организм функсияҳои гуногуни каталитикиро и ҷ ро мекунанд, ки баров ин миқдори хелен коми витаминҳо зауранд. Сарчашиаи асосии витаминҳо, ростаниҳо буда дар онҳо ё худи витамин ҳосил мешавад, ё моддаҳое ҳосил мешаванд, ки ба ҳосилваши витаминҳо замина мегузоранд. Одам витаминҳоро фақат тавассути моддаҳои ғизо ӣ аз ҳайвонот ва ростаниҳо мегирад. Мафҳуми «Витамин»-ро авелин маротиба алим К. Функ соли 1912 во баста аз мав ҷ удияти гуруҳи тиамин ӣ пешниҳод кардааст. Витамин аз калимаи Vita-ҳаёт ва аминҳо-ҳаёт ӣ мепошад, гирифта шутааст. Мав ҷ удияти витаминҳоро пошад авелин маротиба соли 1880 алими рус Н.И. Лунин муайян кард. У нишан дон, ки дар ҳолати муътадели физиологии организме зонда асоси мав ҷ уд будани витамин дар ғизо мепошад.

Дар замени ҳозира 13-намути витаминҳоро муайян кардан, ки ҳар яки онҳо аз як ё якчанд витаминҳо ипоратанд, ки онҳоро витамерҳо меноманд. Аз р ӯ и ҳалваши худ витаминҳо ба ду гур ӯ ҳ ҷ удо мешаванд: 1. Витаминҳои дар равған ҳалшаванда (А, Д, Е, К). 2. Витаминҳои дар об ҳалшаванда (В 1, В 2, В 3, В 6, В 12, С, Н, РР).

Талапот дисбат ба витаминҳо Чи тавре, ки дар поло қайд карда шут қариб ҳамаи витаминҳо ғайр аз К ва Н тавассути ғизо ба организм ходел мешаванд. Танҳо витамины Н-биотин ба миқдори муайян дар организме одам ҳосил мешавад. Баъзе витаминҳои дар об ҳалшаванда по ёрии микроорганизмҳо дар р ӯ дай ғафс ҳосил мешавад.

Захираваши витаминҳо Қариб дар ҳамаи ҳу ҷ айраҳо ба миқдори кам ҳам пошад витаминҳо мав ҷ уданд. Масалан, дар ҷ игра витамины А ба миқдори муайян, ки ин витамин дар организм дар муддати 5-10 моҳ саршаванда заур аст захира карда мешавад. Витамини Д ҳам дар ҷ игра захира шута, сарфи ҳарр ӯ зои он то 2-4 моҳ давом мекунад. Витаминҳои дар обҳалшавандай гуруҳи В (ба ғайр аз В 12 ) дар организм захира намешаванд. Витамини В 12 ба намути пайвастаг ӣ дар ҷ игра то 1 сол нигоҳ дошта мешавад.

Витамин А (ретинол) - ретинол кислота и ретиноевый ӣ дар пофтаҳо ба намути ретинол мав ҷ уд аст. Бо ғизои ростан ӣ дар организм ба намути каротиноидҳои хард ва сурх ходел мешавад. Вазифаи асосии ин витамин иштирок кардан дар сохти моддаҳои рангдиҳандай посира ва муътадел инкишофёбии пофтаи устухон ӣ мепошад. Витамини А дар таркиби paағaни ҳайвонот, равғани моҳ ӣ, равғани маска, шир, хардии тухм, ҷ игра, гурдаҳо, тухми моҳ ӣ мав ҷ уд аст. Нарасидани ин витамин дар организм собаки бемерии шабк ӯ р ӣ шута, баъди камтар торик шутан одам роҳ гашта наметавонад.

Витамини В 1 (тиамин) - ба ҷ араёни метополизм иштирок мекунад. Аз собаки он, ки ин витамин дар организм захира намешавад, аз ин лиҳоз тавассути ризо ба организм ходел шутани он ҳатмист. Ин витамин дар таркиби хамиртуруш, берин ҷ, гандум (майсаи он), орды ҷ ави сулл ӣ, чормагз, ҷ играи гов, хардии тухм, кусакдорон мав ҷ уд аст. Норасоии ин витамин собаки бемерии бер ӣ - бер ӣ ё полиневрит мешавад, ки он чунин нишанаҳоро дора; тезмондашав ӣ, баста шутани иштиҳо, тезкоркардани дел (таҳикардия), пайдоваши дар дар пойҳо, пуст ва ғайраҳо.

Витамини В 2 (рипофлавин) - дар пофтаҳо по АСФ пайваст шута ба як флавиннуклеотид ё флавинадениннуклеотид табдел ёфта, ба ҷ араёни оксиду барқарошав ӣ иштирок мекунад. Рипофлавин баров муътадел намудани кори посира, синтез и гемоглобин, инкишофи муқаррарии сабзиши организм заур аст. Ин витаминро бисёртар дар таркиби хамиртуруш, помидор, карам, данаи хушадорон, чигра, гурдаҳо, майнаи cap ва дар тухм дидан мамкин аст.Норасоии ин витамин организма ба бемерии хушкваши сатҳи бурении пуст, чаши ва ғайраҳо меорад;

Витамини В 3 (кислота и пентагон ӣ ) - ба намути коэнзим ильдар муподелаи моддаҳо иштирок мекунад. Норасоии ин витамин дар ҳайвоноти ташхисшаванда ба қатъ гардиан сабзиши организм, кам шутани вазни бадан, камкун ӣ, сафедваши мой ва ғайраҳо гирифтор мешаванд.

Витамини В 6 (пиридоксол, пиридоксалин) - витамины дар об ҳалшаванда буда, дар хамиртуруш, ҷ игра, гурда, мушакҳо помех ӯ рад. Витамини В 6 дар муподелаи нитроген, аминокислотаҳо, чарбҳо дар синтез и серотонин иштирок мекунад. Норасоии ин витамин дар организме ҳайвонот собаки бемориҳои пуст (дерматит), камкун ӣ, камваши лимфоситҳо ва кашидаваши мушакҳо мегардад.

Витамини В 12 (кобаламин) - дар таркиби худ элементи кобальт дошта, дар ҷ араёни сабзиш ва ҳосилваши эритроситҳо иштирок мекунад. Ин витамин дар таркиби ҷ игра ва гурда мушоҳида мешавад. Норасоии ин витамин бакам кун ӣ, яъне кам ҳосилваши эритроситҳо, вайронваши система сааб говарда мерасонад.

Витамини С (кислота и аскарбин) - витамины дар об ҳалшаванда буда, дар ҷ араёни оксиду-барқарошав ӣ, синтез и коллаген, кислотаҳои гиалур ӣ, хондроисин, кортикостероидҳо, муподелаи тирозин, фенилаланин ва ғайраҳо иштирок мекунад. Ин витамин дар таркиби маводҳои гуногуни ғизо ӣ мав ҷ уд аст. Дар таркиби карам, помидор, лиму, апельсин, қорт (смородина)-и сиёҳ, шипит, майсаи х ӯ шадорон, сабз ӣ, лаблабу, лубиё, картошка дучор мешавад. Норасоии ин витамин ба бемерии синга, яъне вайронваши милки дантон, ки ба афтидани дантонҳо меорад, сааб мешавад.

Витамин Д (холикалсиферал-Д 3, эргакалсиферал-Д 2 ) витамины дар равған ҳалшаванда буда, баров муътадел инкишоф ёфтани устухонҳо, дантонҳо, ҷ аббиши калсий, фосфор дар р ӯ да хизмат мекунад. Ҳангоми нарасидани ин витамин, хусусан дар кудакон онҳо ба бемерии чилашур (рахит) гирифтор мешаванд, ки нишанаҳои он; ка ҷ ваши устухонҳои соқи пой, хард будани қафаси сина, ка ҷ ваши сутунмуҳра колон шутани косая cap, камваши миқдори калсий ва фосфор мепошад.

Витамини Е (а- токоферол, g- токоферол) - ба витаминҳои дар равганҳалшаванда ходел шута, ба ҷ араёни афзоиш иштирок мекунад. Ин витаминро дар таркиби афшурдаҳои гуногун, майсаи гандум, равғани напотот ва дар пофтаҳои ҳайвонот дидан мамкин аст. Норасоии ин витамин пеш аз ҳама ба вайронваши ҳучайраҳои ҷ пенсии марадона ва зенона ва инкишоф наёфтани онҳо мегардад. Инчунин особ ёфтани мушакҳои кундаланграхи скелет ӣ, вайронваши миофибриллаҳо мушоҳида мегардад.

Витамини К (филлохинон (К 2 ), менахинон (К 2 ), менадион (К 3 ) - ин витамин пеш аз ҳама дар ҷ араёни лахтаваши кун иштирок карда, норасоии протромбин ро пурра месозад. Нарасидани ин витамин ба кам шутани миқдори протромбин дар кун сааб шута, лахтаваши кун суст гашта, аз организм куни зиёд хори ҷ мешавад ва организма ба марк мерасонад.

Витамини Н (биотин) - ин витамин по таркиби маркиза фасоли ферментҳо аз биотин во баста буда, баров ходел намудани СО 2, кислотаҳои гуногуни органик ӣ хизмат мекунад. Норасоии ин витамин ба особ дилан и пуст, камваши иштиҳо, хополуд ӣ меорад.

Витамини РР-ниацин (кислота и никотин, никотинамид) - витамины дар об ҳалшаванда буда, дар ҷ араёни муподелаи моддаҳо, хусусан карпогидратҳо ва нафаскашии ху ҷ айраҳо фаъолона иштирок мекунад.