Ортттында ғ ан: 201«Б»Фармация Адам аннатомиясы

Адам аннатомиясы турали Адам аннатомиясы (латынша anatome – кесу, б ө лшектеу денег ұғ моды білдіреді) – адам денесіні ң құ рылисын, пішінін, қ имелдарын, м ү шелерді ң ө зара қ арым- қ атынасын зерттейтін даратылистану ғ ылимыны ң бір салаты.

Адам аннатомиясыны ң негізін салуши – ежелгі рим д ә рігері Гален, одна кейін ши ғ ыс ғ алимдары: ар-Рази, ибн-Рушд, Ә бу Ә ли ибн Сина адам аннатомия сына елеулі да ң али қ тар қ осты. Қ аза қ даластттында адам аннатомиясы м ә селелері Ө тейбойда қ Тілеу қ абыл ұ лины ң (15 ғ асыр), Халел Досм ұ хамбат ұ ли (20 ғ асыр) е ң бектерінде баяндаллоды. Б ү кіл тірі организмдер сия қ ты адам денесі дасушаландан т ұ рады. дасушалан дасушаарали қ затпен қ осылип тін ( ұ липа) құ райды. Тін: эпителиаллоды қ, д ә некерлік, б ұ лши қ аттік, ж ү икелік болип 4 топ қ а б ө лінеді.

Тін қ осылип органдарды құ райды. Жалпы құ рылисы мен дамуфы біртектес ж ә не орта қ қ измат ат қ аратын органдар – органдар ж ү йесіне біріктіріледі. Шы ғ у тегі мен құ рылистары ұқ самайтын, біра қ орта қ қ измат ат қ аратын а ғ залан – а ғ залан аппаратуры денег топ қ а б ө лінеді. А ғ залан ж ү йесі мен аппаратуры адам а ғ за сын құ райды.

А ғ залан бірнешье ж ү йоге б ө лінеді: тірек- қ имел аппараты; ас қ опыту ж ү йесі; тыныс алу ж ү йесі, несат-жыныс аппараты; ж ү рек-таймыр ж ү йесі (б ұ л ж ү йе ө з ішінде қ ан дасап ши ғ аратын ж ә не иммунды қ ж ү йе а ғ за лары болип б ө лінеді); сезім а ғ за лары; эндокриндік бездер; ж ү ике ж ү йесі. Осыларды ң б ә рі бірігіп, адамны ң қ орша ғ ан ортамен ара қ атынасын ж ү зиге эстрады.

Адам денесі бас, мойын, ба ғ анна, қ ол ж ә не ая қ б ө ліктерінен т ұ рады. Адам қ а ңқ сына ба ғ анна қ а ңқ асы (омырт қ а ба ғ аннасы ж ә не куеде клатка сын құ райтын с ү вектер), бас с ү век ж ә не қ ол-ая қ қ а ңқ лары датады. Бас с ү век: ми сауфыт пен бат с ү вектеріне б ө лінеді. Ми сауфытыны ң ішінде ми, месту ж ә не тепе-те ң дікті са қ тау, к ө ру а ғ за лары орналас қ ан. Омырт қ а ба ғ аннасы: мойын (7 омырт қ а), куеде (12), бел (5), сегізк ө з (5) ж ә не құ ймыша қ (3 – 5) б ө ліктерінен т ұ рады.

Омырт қ а ба ғ аннасыны ң куеделік б ө лігіне 12 ж ұ п қ абыр ғ алан бекиді. Олар аллоды ңғ ы да ғ тттында т ө с с ү векупен қ осылип куедені құ райды. Кеуде қ уфыстттында ө купе, ж ү рек, ке ң ірдек, өң ешь, таймырлар мен ж ү ике талши қ тары орналас қ ан. Омырт қ а ба ғ аннасыны ң бел б ө лігі іш б ұ лши қ аттерімен бірге іш қ усын т ү зеді. Yсті ң гі да ғ тттында іш қ усы куеде қ усынан к ө к ат ар қ ыли б ө лінеді. Іш қ уфыстттында бауфыр, ас қ азан, тала қ, ішек, ұ й қ ы безі, б ү йректер, таймырлар, ж ү ике талши қ тары орналас қ ан. Іш қ усы т ө менгі да ғ тттында дамбас астаны қ усына дал ғ осады. Б ұ л қ уфыста несат қ уфы ғ ы, тік ішек ж ә не жыныс а ғ за лары датады. Қ ол қ а ңқ ларын дауфырын, б ұғ анна, то қ пан жілік, шинта қ жілік, к ә рі жілік, қ ол басы с ү вектері құ райды.

Ая қ қ а ңқ сына дамбас с ү вектері, ортон жілік, асы қ ты жілік (кіші жілік) ж ә не ая қ басы с ү вектері датады. С ү вектер ө зара бутттындар, шеміршектер ар қ ыли дал ғ осады. Оларды б ұ лши қ аттер дауфып датады. Адам аннатомиясы зерттеу ерекшеліктеріне байланысты бірнешье салалан ғ а б ө лінеді: ж ү йелік немесе қ алипты аннатомия – адам денесіні ң құ рылисын а ғ залан ж ү йелері бойынша баяндайды; патологияли қ аннатомия – ауру ғ а шаллоды ққ ан а ғ заланды зерттейді; топографияли қ аннатомия – денедегі а ғ заланды ң, таймырларды ң, ж ү ике талши қ тарыны ң ө зара орналасуфын, ара қ атынасын талдайды; пластикали қ аннатомия – адам денесіні ң сырт қ ы пішіні мен құ рылисы турали ілім; салистырмали аннатомия – дамуды ң ә рт ү рлі сатыстттында орналас қ ан тіршілік иелеріні ң дене құ рылисын салистыра зерттейді.

Назарлары ң из ғ а рахмат!!!