Азық-түлік өнеркәсібі процестерінің барлық алуан түрлілігін төрт негізгі классқа бөлуге болады: Механикалық Гидромеханикалық Жылу процесі Жылу процесі Масса алмасу

Материалдарды ұсақтау, жіктеу және престеу механикалық процестерге жатады. Олардың нәтижесінде материалдың физико-химиялық қасиоттері емс, тек қана пішіні өзгереді. Ұсақтау – материалдарды озу, жару, сын дыру, тату, соққы, кису және аралау жолымен материалдарды бөліктерге бөлу процесі. Ұсақтау процесі ұсақталу деңгейімен сипатталлоды, яғни ұсақтау дейінгі кесектің орташа мөлшерінің dн ұсақтағаннан кейінгі кесектің орташа мөлшеріне dc ара қатынасы: і = dн/ dc Материал бөліктерінің және ең үлкен кесектерінің бастапқы және соңғы мөлшерлеріне байланасты ұсақтау келесі түрлерге бөлінеді: ірі, орташа, ұсақ, жұқа, коллойдты. Ірі және суллы тәсілмен орташа ұсақтауды құрғақ тәсілмен, ал ұсақ және жұқана жүргізеді.

Жіктеу (сорттау) – біртекті материалды мөлшері, пішіні және запасы бойынша бөлу процесі. Технологиялық талаптар бойынша материалдарды өңдеу кезінде жіктеуді жеі қолдану талап отіледі. Бұл кезде материалдардың мөлшері, пішіні және запасы қатаң белгілі бір шектерде болады. Мысалы, жемістер мен көкөністерді инспекция алу және консервілеу кезінде аталған белгілер бойынша жіктейді. Престеу мынадау мақсаттарды көздейді: - қаты денеден сұйықты ажырату; - пластикалық материалдарды қалыптау (формула); - сусымалы материалдарды нағыздау; - материалдарды тесіктерден сығып шығарып, қажотті пішінді өнім алу (экструзия). Престеу мынадау мақсаттарды көздейді: - қаты денеден сұйықты ажырату; - пластикалық материалдарды қалыптау (формула); - сусымалы материалдарды нағыздау; - материалдарды тесіктерден сығып шығарып, қажотті пішінді өнім алу (экструзия). Тамақ өнеркәсібінде жеі қолданалатын механикалық процестердің бірі престеу болып табылады. Бұл кезде арнаулы механикалық құрылғылар простер көмегімен сыртқы қысым әсер отеді.

Барлық ұсақтау машиналары ұнтағыштар диірмендер Ірі, орташа ұнтақтау үшін орташа, ұсақ, жұқа және коллоидты ұсақтауда қолданады Барлық ұсақтау машиналарына жалпы талаптар қойылады: - ұсақталған материал кесектерінің біркелкілігі; -жұмыс кеңістігінен ұсақталған кесектердің жойылуы; - шаң қалыптасуы төмен деңгейде болуы; - жүктің үздіксіз және автоматы түсірілуі; - ұсақтау дәрежесін роттеу мүмкіндігі; - жел дам тозатын бөліктерді жеңіл ауыстыру мүмкіндігі; - өнім бірілігіне энергиянаң аз шығымы.

Уақтау (дробление) Уақтау (дробление) Тарту (помол) Тарту (помол) Ірі кесектерді ұсақ кесектерді ұсақтау процесі Бастапқы материалдың және соңғы өнім кесектерінің өлшемдеріне байланасты ұсақтауды екі негізгі түрге бөледі:

Тамақ материалдарын қысыммен өңдеу Пресстеу Формалау (штамп тау) Формалау (штамп тау) Сығу сұйықтықты қысымнаң көмегімен сығу жүзім шырынан алу үшін шарап жасауда, ликер- арақ өнеркәсібінде же- дек термин жемістерден шырын алу үшін қол- дана лады. Қысымнаң көмегімен тұқымнан өсімдік майын, қант қа- мысынан шырын, қызыл- ша сығындырынан суды (Қант өндірісінің қалдық- тары) сығып, майды шквардан бөліп аллоды. Пластикалық мате- риалдарды формула (штамп тау) кондитер- лік және макарон өндірісінде қамырға, карамель масса сын және белгілі бір на- сандағы басқа да ма- териалдарға опреде- леннай форма беру үшін қолдана лады. Престеу (брикоттеу) қант - рафинад өнді- рісінде, тамақ концентрат тары зауыт- тарында, сендай-ақ қызылша қант за- уыттарында және т. б. қызылша сығын- дыры өндірісінде ке- ңінен қолдана лады.

Сығу Біріншіден, қатты өнімнен сұйықтықты құнды компонент ротінде бөлу үшін. Екіншіден, қатты өнімнен сұйықтықты құндылығы төмен компонент ротінде бөлу үшін. осы әдіспен кисель, мусс және тұздық дайындауға арналған әр түрлі шырындарды аллоды. кейбір аспаздық бұйымдарды ірімшіктен дайындау кезінде одна сарсуды бөлу.

Блендер – арнаулы сыйымдылық және онаң ішінде жұмыс органа бар өнімдерді араластыруға, бұлғауға, шайқауға, ұнтақтауға арналған қондырғы. + аз орын аллоды + қолдануға оңай, тиімді. + ұсақтау, шайқау үшін қосымша емкость тер болуы мүмкін - фаршқа қолданған кезде пышақтары істен шығып қалуы мүмкін - қымбат модельдері көп

Ет тартқыш - от және басқа да азық-түлік түрлерін ұсақтауға арналған Механикалық немсе электромеханикалық құрал, сендай-ақ кеспе, спаготти, печенье, жұмсақ жемістер мен көкөністерден жасалған шырынды дайындау үшін пайдаланаллоды. + уақыт үнемділігі, тез әрі қолдануға тиімді + қол күшін қажот отпейді - қуаттылығы көп болған сайын шуй дыбысынаң қатты болуы - бағасы қымбат көп модельдері бар

Кофемолка – кофенің зерно сын ұнтақтайды Кофемашина – ұсыналған өнімнен (немсе өзі ұсақтайды) кофені автоматы түрде дайындауға арналған құрылғы (астық, молотый кофе). + тез әрі тиімді + сонамен қатар басқа да сусымалы өнімдерді ұсақтауға болады (мысалы қанттан қант ұнтағын) - бағасы қымбат болуы - көп орынды аллоды