МЕНШІККЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫ САРАЛАУ ЖҮЙЕСІ Орында ғ андар: Тексерген: М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

АЛАЯҚТЫҚ (ҚК 177 БАП) Алаяқтық бұл нарықтық экономика жағдайында және кәсіпкерлік қызмет еркіндігінде кең таралған ұрлықтың бір нисаны. Заңда ол бөтеннің мүлкін ұрлау немсе алдау на сенімге қиянат жасау арқылы мүліктік құқық алу ретінде белгіленген. Алаяқтық көрсетілген екі тәсілдің біреуімен: алдау немсе сенімге қиянат жасау аркылы бөтеннің мүлкін ұрлаудан немсе бөтеннің мүліктік құкығын алудан тұрады Алдау бұл жаңылыстыру, жалған мәліметтер тарту, контрагенте жеткізуі тиіс болған мәліметтерді айтпау. Алдау ауызша, жазбаша не басқа нысанда көрінуі мүмкін. Сенімге қиянат жасау, әдетте, қылмыскер мен меншік иесінің немсе мүліктің заңды иесінің арасында пайда болатын ерекше сенімгерлік қатынастарды мүлікті алып алуға пайдаланудан көрінеді. Бұл қылмыстар айыптының иелігіне мүліктің нақты заңсыз өткен сәтінен және өз қалауы бойынша оны пайдалану немсе билік эту мүмкіндігін алғаннан, сендай-ақ айыптыға жәбірленушінің мүліктік құқығының заңсыз өткен сәтінен бастап аяқталған деп есептеледі. Айыпты бөтеннің мүлкін алатынын немсе алдау не сенімге қиянат жасау арқылы алатынын және меншік иесіне мүліктік зиян келтірілетінін біледі және зиян келтіруді қалайды. Ол пайдакүнемдік мақсатты жетекшілікке аллоды және бөтеннің мүлкінің есебінен заңсыз олжа табу мақсатын көздейді.олжа

Қылмыстың зеты бөтеннің мүлкі немсе бөтен мүлікке құқыққа алу болып табылады. Объективтік жағынан алаяқтық бөтен мүлікті талан таражға салу немсе бөтен мүлікке құқықты алу заңда көрсетілген екі тәсіл арқылы: алдау немсе сенімге қиянат жасаумен жүзеге асырылады. Алаяқтық құрамы – материалдық. Субъективтік жағының міндетті белгілерінің бірі қылмыстың зардабы – меншік иесіне мүліктік зала келтіру болып табылады. Субъективтік жағынан алаяқтық тек қана тікелей қасақаналықпен істеледі. Субъектісі- 14 жасқа толған, есі дұрыс адам.

ТОНАУ (ҚК 178 БАП) Тонау бұл бөтеннің мүлкін ашық ұрлау. Бұл ұрлық пен алаяқтық қылмыстарына қарағанда ұрлықтың аса қауіпті түрі.Тонау бөтеннің мүлкін ашық түрде күш қолданып иеленуден тұратын белсенді әрекетпен сипоталлоды. Мүлікті ашық түрде ұрлау туралы мәселе, ұрлықтағы сияқты субъективтік критерий негізінде шешіледі, яғни июлінің өзінің жағдайды субъективтік қабылдауынан келіп шығады. Егер кінәлі адам қылмысты жәбірленушінің немсе басқа адамның көзінше жасап жатқанын және олардың өз әрекетін түсініп тұрғанын білгенін сезінсе ұрлық ашық (тонау) жасалған болып табылады. Ұрлықты ашық түрде ұрлау деп тану үшін, біріншіден, меншік иесі, өзге иеленушісі немсе басқа адам айыптының құқыққа қайшы әрекетін бақылап, оның қылмыстық сипатын түсінуі керек екіниііден, айыпты осы мән-жажды елемеуі қажет.субъективтік критерийжәбірленушінің Тонаудың тікелей объектісі болып бөтеннің мүлкіне қол сұғу болып табылады. Қосымша объектісі болып жеке адамның денсаулығы, бостандығы да жатады. Тонау объективтік жағынан белсенді әрекет күйінде бөтеннің мүлкін ашықтан ашық талан таражға салу арқылы жүзеге асырылады. Тонаудың субъектісі болып 14-ке толған, есі дұрыс адам. Субъективтік жағынан тонау тікелей қасақаналықпен және пайдакүнемдік мақсатпен жасаллоды.

ҚАРАҚШЫЛЫҚ (ҚК 179 БАП) Қарақшылық ұрлықтың ең қауіпті нисаны. Ол бөтен мүлікті ұрлау мақсатында шабуыл жасауға ұшыраған адамның өмірі мен денсаулығына қауіпті күш көрсэтумен немсе осындай күшті қолданамын деп қорқытумен шабуыл жасау ретінде белгіленеді. Қарақшылықтың қауіптілігі меншікке қол сұғудан емс, шабуыл жасауға ұшыраған адамның өмірі мен денсаулығына қауіпті күш көрсэтумен немсе тікелей күш қолданамын деп қорқытумен мен ұштасатын шабуыл жасауда болып отыр. Қарақшылықтың тікелей объектісі: бірінішіден, меншіктік нақты нисаны, екіншіден, шабуыл жасалатын адамның өмірі мен денсаулығы. Қарақшылық жәбірленушінің өмірі мен денсаулығына қауіпті күш көрсэтумен немсе осындай күш қолданамын не қорқытумен жасалатын шабуыл. Қарақшылық Шабуыл жасау деп меншік иесіне, мүліктің өзге иеленушісіне басқа адамға, мысалы, күзетшіге ашық не жасырын түрде, күтпеген жердин шабуыл жасап, күш көрсэту арқылы әсер этуді айтады. Шабуыл бүркемеленген сипота болуы мүмкін (арт тан жасырынып келіп ұру), сендай-ақ жәбірленушінің нерв жүйесіне утты немсе елітетін құралдармен ашық, сендай-ақ жасырын түрде әсер этуден көрінеді. Әсер этудің мұндай тәсілдерін көбіне жәбірленуші сезіне бермейді, дегенмен ол шабуыл жасау сипатынан айырылмайды. Сонымен бірге жәбірленушіге ішімдікпен, есірткімен немсе басқа да елітетін заттармен өсер эту, егерь оны жәбірленуші өз еркімен қабылдаса, шабуыл деп есептеуге болмайды. Шабуыл жасау

Объектісі – меншікке және адамның өмірі мен денсаулығына бір мезетте қылмысты қол сұғуы арқылы сипоталлоды. Объективтік жағы – әрекет арқылы яғни шабуыл жасау және күш көрсэту арқылы жүзеге асырылады. Қарақшылық құрамы форма льды құрамға жатады. Субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен және пайдакүнемдік мақсатпен сипоталлоды. Субъектісі болып 14-ке толған, есі дұрыс адам танылады.