Нақты газдар Дәлдіктің жеткілікті дәрежесіндегі сиретілген нақты газдар идеал газдар заңына бағынады. Бұл дегеніміз - молекулалардың арасындағы өзара әсерлесу күштері олардық ара қашықтығына байланыты Тәжірибелер көрсеткендей, 1нм аса қашықтықтағы молекулааралық әсерлесуді ескермеуге болады

Идеал газ моделіндегі молекулалар – арасында әсерлесу күштері болмайтын материалдық нүктелер. Дегенмен 100атм қысымда молекулалардың өзіндік көлемі барлық қысымның 50%құрайды, және олардың арасындағы әсерлесу күші бірден өседі Молекулалардың өзіндік көлемі Нақты газдар

Қысым ұлғайғанда сығылғын газ көлемі молекулалардың өздері алатын көлемге теңеседі

Идеал газ күйінің теңдеуі төмен қысымда және жоғары температурадағы газдар әрекетін сипаттауға пайдалы. Идеал газадың берілген күйден ауытқуы сығылу коэффициентімен Z сипатталады Егер Z = 1 болса, идеал газ қасиетіне жақын болады Сығылу коэффициенті Z 1-ден өзгеше болса,солғұрлым идеал газадан ауытқуы күштірек болады

Кейбір газдар үшін Z=PV/νRT P қысымға тәуелділік графигі (200K) Нақты газ

Нақты газдар Молекулалар арасында тартылыс және тебіліс күштері болады Тебілу Тартылу

Температура: He үшін ~ 4 K Ar үшін~ 87 K Не-Не Ar-Ar U r

Молекулалардың потенциялдық және кинетикалық энергиялары арасындағы арақатынас агрегаттық күйлерге бөлу үшін сындық болып табылады

Нақты газ күйінің теңдеуі –Ван-дер-Ваальс теңдеуі Нақты газдарда келесі ескерілу керек: Бөлшектерде өз көлемі болады Молекулалар арасында тартылыс және тебіліс күштері бар Идеал газ күйінің теңдеуі молекулалардың өз көлемі мен олардың әсерлесуі ескерілетіндей түрлендірілуі қажет

ВАН-ДЕР-ВААЛЬС ТЕҢДЕУІ Молекулалардың өзара әсерлесуін ескеру Молекуланың өз көлеміне түзетілім Газдың туынды массасы үшін Газдың 1 молі үшін

B тұрақтысы молекула өлшеміне байланысты: үлкен молекула үшін оның мәні де үлкен a молекулалар арасындағы тартылыс күшінің шамасы

Сындық нүкте ВАН-ДЕР-ВААЛЬС ИЗОТЕРМАЛАРЫ db жеріндегі ұлғаю қысым ұлғаюымен жүреді, оның физикалық мағынасы жоқ, сол себепті бірден ea секірісі болады Ван-дер-Ваальса теңдеуі – 3-дәрежеде V қатысты, сондықтан 3 заттық түбірі болуы мүмкін

ВАН-ДЕР-ВААЛЬС ИЗОТЕРМАЛАРЫ Жоғары температуралар да идеал газ изотермаларына н ауытқу кішірек көрсетілген

Нақты газдың ішкі энергиясы Нақты газдың ішкі энергиясы молекулалардың кинетикалық,сондай –ақ потенциалдық энергияларынан құралады Газдың 1молі үшін: Молекулалардың кинетикалық энергиясының қосындысы Молекулалардың потенциалдық энергиясының қосындысы

Фазалық ауысулар Фаза – химиялық құрамы бірдей және 1 термодинамикалық күйдегі жүйенің барлық бөліктерінің байланысы Фаза – химиялық құрамы бірдей және 1 термодинамикалық күйдегі жүйенің барлық бөліктерінің байланысы 1 реттік фазалық ауысу мысалдары: 2 реттік фазалық ауысу мысалдары: балқу – қату булану – конденсация Сублимация ферромагнетиктің парамагнетикке ауысуы және керісінше. Металдың жоғары өтімді күйге ауысуы Сұйық гелийдің аққыштығы жоғары күйге айналуы

температура Молекулярлық қозғалыс Молекулалардың өзара әсерлесуі Қатты күй сұйықтық газ Біртекті қоспа үшін фаза ұғымы агрегаттық күймен сәйкес келеді

Егер жүйе біртекті болса, онда фаза ұғымы агрегаттық күймен сәйкес келеді Күй диаграммасы – фазалық ауысудың температурасы мен қысымы арасындағы тәуелділік диаграмманы 3ке бөлетін қатты,сұйық,газ шарттарына сай булану,балқу,сублимация қисықтары түріндегі графикте бейнеленген Күй диаграммасы С

Су үшін

Күй диаграммасы Көмірқышқыл газы үшін Т Р (атм)

Үштік нүкте Сындық нүкте Сындық нүкте: сындықтан жоғары температурада ешқандай қысым ұлғаюымен газды сұйыққа айналдыруға болмайды Үштік нүкте: заттың 3фазасының бірдей болуының шарты

Ван-дер-Ваальс теңдеуіне бағынатын газ үшін күйлердің сындық шамаларының мәндері