Дайсында ғ ан: Байсунова З. Тобы: 215-БББ

1. Позитивизм 2. Структурализм 3. Ө мір философияссына ң келесі бір таннамал ө кілі Артур Шопенгауэр 4. Серен Кьеркегор

Позитивизм Позитивизм ілімінде шсынайы позитивті білім – арнайы ғбилымдар мен олародың бірігуі нәтижесінде ғана мүмкін екендігіне негізделеді. Философия жеке ғбилым ретінде өмір сүруге құқилы емс деп санайды. Позитивизм ХІХ ғасыродың 30 жылдрасында панда балды. Позитивизмнің негізін қалауши Огюст Конт( жж.). Еңбектері: «Позитивті философиянаң курсы», «Позитивті саясаттың жүйесі». Конт позитивизмді эмпиризм және мистицизм арассындағы ілім деп эссептеді. Конт бойсынша, ғбилым табиғаттың мәнін емс, тек құбилыстароды ғана танцы керек. Конт адамзаттың даму тарихсын үш кезеңге бөледі: 1) теологиялық; 2) метафизикалық; 3) позитивті (ғббббилыми). Позитивизмнің алғашқы бусын өкілдері: Э. Литтре, П. Лаффит, Ж. Ренан, Г. Спенсер.

Позитивизм ө зі дамусында ү ш кезе ң не ө тті: 1) бірінші позитивизм же ғ арыда атал ғ ан м ә селелерді ал ғ аш қ ы болып қ ойып, философияна ң міндеті объективті ө мір с ү руші материалды қ д ү нии туралы на қ ты ғ билымдар жена ғ ан білімдерді қ опыту ж ә не ж ү йелеу деп ымдады. Б ұ л кезе ң ні ң екілдері О.Конт, Г.Спенсер, Дж.Милль. 2) махизм д ү ниині т ү йсіктер жисынты ғ ы ретінде бейнелеп, философия адам т ә жірибесіні ң сезімдік негізін, психифизиологиялы қ формалрасын сараптауры тиіс деп эссептеді, я ғ ни субъективтік идеализмге к ө бірек бет б ұ роды. Негізгі ө кілі австриялы қ физик Э.Мах. 3) неопозитивизм ғ ббббилыми теориялароды ң а қ и қ аттилы ғ сын, салтырмалы құ ндилы ғ сын анна қ тау т ә сілдерін зерттеумен айналыс Ө кілдері: К.Поппер, И.Лакатос, Т.Кун ж ә не т.б. Олар ғ ббббилыми білімд тексеруді ң негізігі принциптері ретінде верификация, фальсификация ж ә не конвенция принциптерін ұ ссынды. Постмодернизм монизм философияссын терістеп, плюрализм фи- лософияссын, таби ғ ат пен қ о ғ амда ғ ы к ө птік, сант ү рлілік идеяссын зарит еткен, қ азіргі заман ғ ы м ә дениитті ң маз ұ на, ойлауды ң ж ә не ізденісті ң за ң а стилі к ө рініс тап қ ан философия. Негізгі ө кілдері: орыс филосотары Е.П.Блаватская ( ), Д.Л.Андреев ( ), Г.Г.Шпет ( ), француз философтары Поль Рикер (1913) ж ә не Жак Деррида ( ), американцы қ зазуши-философ Карлос Кастанеда (1925)

Структурализм Структурализм (лат. structura құ рыхлым, байланнас, рет)– м ә дениитті ң к ө птеген құ билыстрасына ң негізінде шсын м ә нінде бар логикалы қ құ рыхлымды іздестірумен байланнасты 20 ғ асырда панда бол ғ ан социогуманитаристикада ғ ы бірнеше ба ғ сыты ң залпы аты. Ғ билым ба ғ ыт ретінде дамусына бірнеше гуманитарлы қ ғ билымна ң баяндаушилы қ эмпирик. метод тан зерттеуді ң абстрактілі теоретик. де ң гейіне к ө шуі негізгі себеп балды. Структурализм құ рыхлымды қ методы ң, моделдеуді ң, формализациялауды ң, математизацияна ң элементтерін қ алдану ғ а негізделген. Құ рыхлымды қ метод ал ғ аш рет лингвистика да пандаланнал ғ ан, седан со ң ә дебиеттануда, этнография да, т.б. гуманитарлы қ ғ билымдарда қ олданналды. Ал тар ау қ ымда структурализм – 20 ғ асыроды ң 60-жылдрасында Францияда тара ғ ан, құ рыхлымды қ методы пандалану ғ а байланнасты панда бол ғ ан ғ ббббилыми ж ә не философиялы қ идеялароды ң жисынты ғ ы. Она ң негізгі ө кілдері – Клод Леви-Стросс, Мишель Фуко, Жак Лакан, Роллан Барт, Л. Альтюссер.социогуманитаристикада ғ ы Клод Леви-Стросс Мишель Фуко Жак Лакан Роллан Барт Альтюссер

Шопенгауэр Артур ( , Гданьск – , Майнда ғ ы Франкфурт) – неміс философы, идеалистік ба ғ сыты ң ө кілі. Негізгі ши ғ армады Ерік ж ә не т ү сінік ретіндегі ә лем. Шопенгауэр диалектика мен тарихилы ққ а, ә сірэссе, Гегельді ң панлогизміне қ расы ши ғ ып, И.Кант қ а бет б ұ рыб, кантшилды қ ты платонизме ж ә не волюнтаризм мен ұ штастыроды. Шопенгауэр философияссына ң негізгі ар қ ауры, зан-за қ ты бластома принципі – ерік. Ол ү шін ерік – абсолютті бластома, б ү кіл д ү ниидегі бар затрат мен құ билыстароды ң т ү п-тамары, қ айнар к ө зі мен т ү п негізі.Гданьск Майнда ғ ы Франкфуртнемісфилософыидеалистікдиалектика Гегельді ңИ.Кант қ аплатонизмеволюнтаризм менфилософияссына ң.

Шопенгауэр философиясы Өмір философияссынаң келесі бір таннамал өкілі Артур Шопенгауэр адам мен қоғам өмірінің қараңғы, көзге көріне бермейтін зақтрасын, азы шсындығсын зайып салды. Онаң пікірінше, адам өмірі қайғы мен запқа, күншілдік пен бақталастыққа, күнә мен әділетсіздікке, қатыгездік пен бақытсыздыққа толы. Адамнаң толық бақсыты сәттері аз, жеқ одессе де болады, себебі бақыт онаң болашағы мен өткен өмірінде, ал болашақ үмітсіз, өткен өмір қайтып келмейді. Қазіргі шақ жел айдаған бұлтпен тең. Адам уақсытың уыссында, ол біздің қуаннаш пен рахатқа толы күндерімізді жеқ қилып отрады. Бейшаралық өмір кешу адамнаң маңдайсына зазылған, себебі она билейтін дүниижүзілік ырық. Шопенгауэрдің ойсынша, зап пен қайғы шагу адамға пандалы, себебі адам төрт Құбыласы тең болып, рахат пен бақытқа бөленіп өмір кешсе, зақсы нәрсеніц қадірін білмейді, бағалай да алмайды. Ол өмірді тек қара түске бояп көрсетеді: ізгіліктен зұлымдық көп, қоғам бір-бірімен арпалысқан, бірін-бірі андыған адамдарға толы, адам бақытсыз болуға заратылған және бақытсыз. Оссынаң бәрі адам эгоизміне, онаң «адам адамға қасқыр» принципін ұстанғансынан. Сондықтан бұл өмір түсінген көрмен бірдей мәнсіз, она өліммен алмастырған жөн. Шопенгауэрдің түсінігінше, өлімне қорқатсын ештеңе жеқ, себебі ол запты өмірдің ақыры. Өмір қайғыссына ұшираған адам өзін оссындай өмірден құтқаруши өліммен жұбатуы керек, ал өлім алдсында өмірдің заптрасынан құтылғансына ғанна дұрыс. Өлім мен запты өмір тұтас нәрсе екені ақиқат. Дүнии ырық мағсынасыз бокса, онаң тусындысы адам өмірі одна екі эссе мағсынасыз, ал өлім адамды осы мағсынасыздықтан құтқарады. Яғни, өлім өмірінің мақсаты. Шопенгауэр өмірді осылайша қасірет пен запқа толы мәнсіз ретінде түсіндірген

Шопенгауэрдің түсінігінше, өлімне қорқатсын ештеңе жеқ, себебі ол запты өмірдің ақыры. Өмір қайғыссына ұшираған адам өзін оссындай өмірден құтқаруши өліммен жұбатуы керек, ал өлім алдсында өмірдің заптрасынан құтылғансына ғанна дұрыс. Өлім мен запты өмір тұтас нәрсе екені ақиқат. Дүнии ырық мағсынасыз бокса, онаң тусындысы адам өмірі одна екі эссе мағсынасыз, ал өлім адамды осы мағсынасыздықтан құтқарады. Яғни, өлім өмірінің мақсаты. Шопенгауэр өмірді осылайша қасірет пен запқа толы мәнсіз ретінде түсіндірген

Ө мір философияссына ң негізін салуши дат философы С.Кьеркегор ( ). Д ү ниині ң бастауры ретінде сананна емс, уайым- қ ай ғ ы ғ а толы экзистенциалды қ ішкі сезімдерді қ арастыруды ұ ссынды. Она ң ойсынша, адамна ң шсын болмыссын пайымдау ар қ илы емс, адамна ң бойсында ғ ы « ү рей», « қ ор қ сынаш» сезімдеріне үң ілу ар қ илы ашу ғ а болады, а қ и қ ат денегіміз субъективтілік. Философия та ң данудан немсе таннам ғ а денег құ штарлы қ тан емс, к ү йзелістен басталады денег Къеркегор ө мір с ү рген адам зап шагу мен уайым- қ ай ғ ыдан қ ашип құ тыла алмайды, тіпті олар ө мір с ү руге қ ажетті н ә селлер деп т ұ жырымдады. Къеркегороды ң жетістігі философиялы қ т ұ л ғ а ғ а м ә н берегу ұ мтылусында, а қ ыл-ойды тым ә сірелеуді ссынап, философияна ң міндеті жеке адамна ң ө мірін, сезімдерін зерттеу деп анна қ таусында. С.Кьеркегор

Кьеркегороды ң та ғ ы бір қ расилы ғ ы адамды объект ретінде қ арап зерттеу. Она ң ойсынша адам – рухты ң басшилы ғ имен ө мір с ү ріп зат қ ан зан мен т ә нні ң бірлігі, ол – рух. Ал рух – ойлаумен те ң емс, я ғ ни ой логика за ң драсына т ә уелді емс. Философияна ң негізгі м ә селесі адамна ң ө мірі, ө зіндік насосы, ішкі рухани ө мірі. Кьеркегор бойсынша Шсынды қ – ол ішкі д ү нии. Мені ң ө з Меніме денег қ атсынасым". Адамна ң ішкі ө мірі объект бола алма ғ анды қ тан танналмайды. Она тек тебіреністер ар қ илы ұғ сину ғ а болады. Сонды қ тан Кьеркегор адамна ң ішкі ө мірін бейнелейтін за ң а катигориялароды ендірді. Олар. ө мір с ү ру, ү рей, с ә т, шешім, шектілік ж ә не шексіздік, зардап шагу, қ сайталау, т үң ілу, ө кіну, кін ә ж ә не к ү н ә, қ сайта тылу. Осы ұғ ымдар ар қ илы адам ішкі тебіреністерін берегу болады.

Назарларыңызға рахмет!!!