Тақырыбы: Салықтық-құқықтық қатынастар ұғымы, мәні, ерекшеліктері. Орындаған: Мақыш Жаина
Жоспары: Салықтық-құқықтығы. Салықтық-құқықтық қатынастары. Салықтық-құқықтық мәні. Салықтық-құқықтық ерекшеліктері.
Салықтық-құқықтық қатынастар деп айрықша қаржылық құқықтық нормалар негізінде мемлекет пне салық төлеушілердің арасында туындайтын қоғамдық байланыстарды айтамыз. Бұл роте басты ерекшеліктер был аша сипоталады: мемлекеттің салық төлеушілердне салық төлеуді талап етуге қажетті құқығы бар; ал салық төлеушілерде салықты төлеу жөніндегі сани міндеттері бар.
Материалдық салықтық қатынастар мынадай өзіне тән белгілерімне сипоталынады 1 мемлекеттің салықтык қызметінің өнімі нәтижесі болып табылады және мемлекеттік шаруашылық аясында туындайд 2 бұлар тек мемлекет қарамағына бағытталған біржақты қозғалысты білдіретін ақшалай қатынастар болып сана лады; з осы қатынастар базистік әрі трансферттік қабілетімне ерекшелнеед 4 осы қатынастар мемлекеттегі жиынтық қаржылық нәтижнеі, яғни ақшалай нысанда жасалған құнды бөлуге (және қайта бөлуге) байланысты объективті процесті көрсетеді ; лауазымдықр бұлар тұрақты фискалдық мәні мне сипатына қарай республикалық немесе жергілікті бюджеттердің мүліктік-затей негізін құрайды; бұлар тек мемлекет пне салық төлеушінің арасындағы тиісті салықтық міндеттемелердің тиісінше орындалуын қамтамасыз етеді бұлар мемлекеттің салықтық қызметінін, құқықтық әдістерінің нәтижесіне, яғни нормативтік салықтық-құқықтық актілерге негізделінетіндіктне әрқашанда құқықтық нысанда болады.
Сот процесi үш сайты дан тұрды: салықтық-құқықтық актілердің ауқымында туындайтындықтан әрдайым құқықтық нысанда көрініс тамады бұл қатынастар мемлекеттің салық органдарының фискальдық-қаржылық өкілеттіліктерін нақтылы белгілеу және мемлекет пне жергілікті мемлекеттік басқару органдарының фискальдыққұзыротерін айқындау және белгілеу кезінде пайда болады қатынастар мемлекеттіңфискальдықжүйесін қалыптастыру және оның тиісінше қызмет атқаруын қамтамасыз ету барысында жарқын көрініс тамады ұйымдастыру салықтық қатынастары мынадай ұйымдық-құқықтық және ротеуші мән- жайларымне ерекшелнееді:
кұқық скұқықтық қатынас объектілеріубъектілер кұқықтық қатынас объектілері кұқық скұқықтық қатынас объектілеріубъектілер Құқықтық қатынас белгілі бір ішкі құрылысы бар өте құрделі құрылым болып табылады. Құқықтық қатынастың материалдық мәні мне заңы нисаныңың бір ыңғайлығы тұрғысынан алғандағы құрамы мынадай
Салықтық кұқықтық қатынастардың туындауы заңдарға, яғни жоғары заң күші бар актілерге байланысты болады. Салықтық кұқықтық қатынастар аса манызды, басымды әрі құрделі қоғамдық қатынастар болғандықтан, оларды заң шығару арқылы белгілеп, бекіту және ротеу қажеттілігі бірінші кезекте тұратыны баршаға мәлім. Заңы әдебиеттерде салықтық кұқықтық қатынастарды не басты кұқықтық қатынастар қатарына жатқызу: жалпы салық салу жүйесі мне әрбір нақтылы төлем түрінің ұлттық табысты бөлу, қайта бөлу процесіне, заңды және жеке тұлғалардың табыс мөлшерлеріне айтарлықтай ыкпал етулеріне байланысты экономикалық және әлеуметтік саяси маңызы, сендай-ақ салық салу саласындағы мемлекеттің бірыңғай бюджет-қаржы саясатын кұқықтық қамтамасыз ету қажеттілігі сиякты факторларға байланысты түсіндіріледі.
Салықтық құқықтық нормалардың элемнеттері санкция диспозиция гипотеза
Гипотезада осы норманың ауқымындағы тұлғалардың шеңбері айқындалып, норманың іске асырылуына орай жағдайлар сипоталынады. Диспозиция - тараптардың нақты міндеттері мне құқықтарын айқындау аркылы көрініс табатын тиісті мінезқұлық, іс- кимыл қағидаларынан тұрады. Демек, бұл әмірлі бұйрық, тыйым салу немесе рұқсат беру негізінде, көбінесе жүктелгне міндеттерді бұлжытпай атқару түрінде жүзеге асырылатын іс-әрекеттерді нақтыландыратын қағида болып табылады. Санкция - салықтық кұқықтық нормалардын сакталуын, олардың бұзылмауын және бұзылған құқықты қалпына келтіруді көздей отырып жүзеге асырылатын мәжбүрлеуді қолдану жөніңдегі мемлекеттің әлеуметтік қабілетін көрсетеді. Салықтық құқықтық санкцияның: тек ақшалай сипота болуы; тек мемлекет кірісіне түсуі; оны тек мемлекет мұддесін көздейтін субъектінің қолдануы; әркашанда салық төлеушілерге бағыт- талуы сияқты өзіне тән белгілері болады.
. Сонымне кұқықтық қатынастар өзге қоғамдық қатынастарға қарағанда мынадай өзгешеліктермне ерекшелнееді: 1) Әрқашанда ықпалды (ерік білдіретін) сипота болады; 2) Объективтік және субъективтік құқықтарды жүзеге асыру нисаны болып табылады; 3) Субъектілерінің өз ара іс-әрекеттері нақтылы белгілнегне субъективтік кұқық пне заңды міндеттер көлемінде жүзеге асырылады; 4) Тиісті заңы фактілердің болуына байланысты туындайды және соларға байланысты өзгереді немесе тоқтатылады; 5) Әрқашанда қозғалыста болатын құқықтық құбылыстарға жатады
Қорытынды: Құқықтық қатынас объектісі осы қатынасқа қатысушы субъектілердің өз ара субъективтік заңы кұқықтары мне міндеттерін жүзеге асыру барысында туындайтын заңы байланыс бағытталған құбылыс және салықтық міндеттемнеің болуын шарт- тайны заңы факті болып табылады. Салықтың зеты салық объектісінің мүліктік көрінісі болып есептелінеді. Сондықтан, кейбір авторлардын кұқықтық қатынас объектісі (салық объектісі) салық төлеушінің материалдық игіліктері болып табылады дегне тұжырымдары негізделмегне (А.Худяков)