Федоровка қазақ жалпы орта білім беретін мектебі Ғылыми жоба Тақырыбы: Энергияның тиімді тұтынылуы және үнемделуі Орындаған: Сапарова Аяулым Жетекшісі: Какимова Анар Максимовна оқу жилы

Жоспар Аннотация Кіріспе 1. Энергияны үнемдеу 2.Тұрмыстағы энергия тиімділігін артыру 3.Энергиялық ресурстарды тұтынушины энергетикалық тексеру 4. Энергия тиімділігі көрсеткіштері 5. Энергия тиімділігін артыружөніндегі іс- шаралан 6.Мемлекеттік мекемелерге арналған үлгі энергичны үнемдеу Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Аннотация Қазіргі таңда әлемнің қарқынды дамуы, жер бетіндегі адам санының көбеюі, адамзаттың тұтынушылық қабілетінің өсуі әсерінен, біздің өмірімізге ең қажетті азық - түлік, ауыз судың тапшылығы көп елдерде сезілуде. Ал XXI - ғасырды электр құрылғыларынсыз (компьютер, теледидар, телефон, ас үй құрылғылары т. с. с) шелестите алмаймыз. Біздің өмір сүруіміз үшін электр энергиясының алан урны ерекше. Күн сайын оған денег сұраныстың артуынан, тұтынушыларды электр энергиясымен толық қамтамасыз ету әлем елдерінің басты мәселесіне айналды. Біздің елімізде осы мәселені шешу жолында көптеген істер атқаруда. Атап айдар боксақ Астана қаласында « Болашақтың энергиясы » тақырыбымен өткізілетін ЭКСПО көрмесі. Бұл көрмеде энергия өндірудің тиімді, тарзан, табиғатқа зияны аз болатын тәсілдері мен технологиялары көрсетілді. Еліміз, бүкіл әлем энергия өндірудің жаңа әдісі мен үнемдеу жолын іздестіріп жатқанда, мен де оған азамат ретінде өз үлесімді қоспақшымын.

Кіріспе Энергияның бейберекет тұтынылуы, энергетикалық қауіпсіздікті нығайтуға және жилыжай газдарының лықсымасын қысқартуға ұмтылып жатқан шақта, энергия тиімділігі маңызды урны аллоды. «Жасырын» немсе «нөмір бірінші отын» деп аталатын энергия тиімділігін артыру көзге айқын көрініп тұрған ақиқат болып табылады, өйткені ол, әдетте, инвестицияларды ақтайды және әрқашан қолжетімді болып келеді. Алайда, энергия тиімділігін бағалау үшін тиісті көрсеткіштерді әзірлейтін директордің болмауы кәсіпорындардың мәліметтердің іс- әрекетке айналдаруына жиі кедергі жасайды. Сонымен қатар директор мен көрсеткіштерсіз энергия тиімділігі саясатын оңтайландыру және ілгерілеу мен сәтсіздіктерді қадағалау қиынға соғады.

Энергияны үнемдеу Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі саласындағы нормативтік құқықтық база жəне техникалық реттеу Қазақстан Республикасының 2050 ж. кезеңге арналған энергетикалық стратегиясы. Қазіргі таңда мемлекеттік деңгейде бірқатар бағдарламалық стратегиялық құжаттар бар: 2010 ж. Қазақстан Республикасының 2020 жилға дейінгі Стратегиялық даму жоспары 2012 ж. «Қазқстан 2050» стратегиясы 2013 ж. Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» көшу концепциясы 2015 ж. «Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бес институционалдық реформа оны іске асыру бойынша 100 нақты қадам» ұлт жоспары Энергия үнемдеуді негізгі үш құрамдас бөлімнен тұратын құрылымдық схема түрінде ұсынған болатын

Энергияны үнемдеу Энергия аудиті Энергетикалық тексеру Энергетикалық консалтинг- энергия үнемдеудің ұлттық мәселелері Инжиринг- практикалық энергия үнемдеу

Энергетикалық консалтинг- энергия үнемдеудің ұлттық мәселелері Ұйым Энергия үнемдеу бағдарламасы Қаржиландыру Нәтижелерді бақылау мен бағалау Энергетикалық менеджмент жүйесін- басқарі жүйесін құру Ағымдағы шығыстар инвестциялар Қаражатты есепке алу мен тарту

Жылуды үнемдеу Біздің еліміз солтүстікте орналасқан жəне өз баспанамызды жилылау – қалыпты жағдай. Жылылаудың бірнеше қарапайым тəсілдері бар: терезе жақтаулары мен есіктер ойықтарындағы қуыстарды бітеу. Бұл үшін монтаждау көбіктері, өздігінен кеңейетін тұмшалауыш таспалан, силиконды жəне акрилді тұмшалауыштар жəне т.т. қолданылады. Нəтижесінде үйжайдағы ауа температурасы 1-2 градусқа көтеріледі; терезелер мен есіктердің жапқыштарын жилылау. Түрлі өздігінен желімделетін тығыздағыштар мен төсемдер қолданылады. Терезелерді тығыздау тек периметрді бойлап қана емс, сендай-ақ жақтаулардың арасында да жүргізіледі. Нəтижесінде үй-жайдың ішіндегі температура 1-3 градусқа көтеріледі. камераланы көп шины пакеттері бар пластикалы немсе ағаш терезелер орнату. Егер əйнекте жилу тойтарғыш таспа бокса, жəне терезенің конструкциясында желдеткіштер қарастырылған бокса, жақсы. Онда үйжайдағы температура қысыжазы тұрақтырақ болады, ауа таза болады əрі жил ауаның көп көлемін шығарып тастап, терезені жүйелі түрде ашып отыру қажеттігі болмайды. Нəтижесінде үйжайдағы температура 2-5 градусқа көтеріледі жəне көше шуылы деңгейі азаяды; Тұрмыстағы энергия тиімділігін артыру

Түсіндірме сөздігі «индикаторы» түрлі ұғымдармен анықтайды, бұл тұжырымдаманың қай саласына жатқандығына байланысты: инженерия, химия, өмір немсе жаратылыстану ғылымдары. Көрсеткіштің кейбір көрсеткіштері бар екенін айту өте қарапайым. Аздап қиындатады: көрсеткіш əртүрлі статистикалық мəндердің кезкелгені болуы мүмкін, олар бірге кейбір көрсеткіштерді береді. Энергия тиімділігі көрсеткіштері

бюджеттік мекемелерде мынадай ұйымдық үлгі энергия үнемдеу шараланы бөлінеді: 1) бюджеттік мекемелерде энергия тасымалдаушылардың шығындарын бақылауға жəне энергия үнемдеу шараланын жүргізуге жауапты тұлғаланды тағайындау. Энергия үнемдеуге жауапты адамның біліктілігін артыру. 2) ірі ұйымдардың жанынан мамандандырылған «энергия бюроларын» құру. 3) ұйымның жұмыс істеу тəртібін жетілдіру жəне ғимараттарды жарықтандыру, желдету, сумин жабдықтау жүйелерінің жұмысын оңтайландыру. 4) энергия пайдалану жүйелерін жəне бөлек энергия қондырғыларын пайдалану жəне қызмет көрсету қағидаланын сақтау, жарықтандыру, желдету жүйелерін, жилу перделерін жəне т.т. қосу жəне ажырату кестелерін енгізу. Қажетті аймақтарға жарықтандыру қосуды орталықсыздандыру. Жүйелерді қосу-ажыратуды бақылауға жауапты адамдарды тағайындау. 5) шырағдандарды пайдалану, оларды тазарту, терезе жақтауларын уақтылы жөндеу, терезелерді желімдеу, санитариялық тораптарды жəне т.т. жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру. 6) оқушылармен жəне қызметкерлермен энергия үнемдеу мəселелері жөнінде түсіндірме жұмыстарын жүргізу. 7) жүйелі энергетикалық тексерістерді жүргізу, энергетикалық паспорттарды əзірлеу жəне түзету. 8) энергия тұтынуды ұдайы мониторинг тему. Энергия тиімділігін артыру жөніндегі іс- шаралан

Мемлекеттік мекемелерге арналған үлгі энергия үнемдеу шараланы Бюджеттен қаржиландырылатын мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер үшін мынадай үлгі энергия үнемдеу шараланы бөлінген, этап айтқанда [12]: мемлекеттік (муниципалдық) мекемелердің ғимараттарын жилу энергиясын есептеу аспаптарымен жарақтандыру; мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер ғимараттарында энергетикалық ресурстарды есепке алудың коммерциялық тораптарын ұйымдастыру; мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер үшін жилу қорғау параметрлері жоғары жаңа ғимараттар салу; жилыту мақсатына карнап ресурстардың үлес шығынын азайту талабын енгізе отырып, ғимараттарға күрделі жөндеу жүргізу; əкімшілік ғимараттарды жилылау жəне оларды жеке жилу пункттерімен жарақтандыру; əкімшілік ғимараттардың ескірген конструкция ли газды қазандықтарын жаңарту жəне ПƏК 92 % төмен емс жаңаланымен айырбастау; мемлекеттік (муниципалдық) мекемелердің ғимараттарындағы жеке жилу пункттерін қайта жаңарту;

Қорытынды Соңғы жилдары отандық экономиканың энергия сыйымдылығы 46% - ға өсті, ал орта есеппен 30% металл жəне басқа да негізгі энергичны қажет ететін өнімдерді өндіруге энергия шығынын артырды, 25% электр энергиясын тұтынуды жəне жан басы на жилуды төмендетті. Қоғамдық желідегі электр энергиясының жоғалуы жилына 120 млрд. КВт / сағ дейін немсе өндіріс көлемінің 13,5% дейін арты. Мұнайдың жилдық шығыны млн. Тоннаға, ал мотор отыны млн. Тоннаға бағаланады, бұл тиісінше 3,7% жəне 5,7% құрайды. Сонымен бірге, энергичны үнемдеудің əрбір пайызы ұлттық табыс көлемін 0,35% -ға артырады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 2013 ж. Қазақстан Республикасының «Жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі Тұжырымдамасы 2012 жилғы 13 қаңтардағы «Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігін артыру туралы» ҚР 541-IV заңы Куликова, Л.В. Энергия үнемдеу: кəсіпорынның энергетикалық зертеулерін жүргізу бойынша оқыту-əдістемелік құрал. [Электронды ресурс]: Əдістемелік нұсқаулар. Электрон. дер. Барнаул: АлтМТУ, Қолжетімділік режимі: Энергетикалық экспресс-аудит бойынша оқыту-əдістемелік құрал / А.Санковский, А.Новосельцев, Е.Збродько, Г.Таткеева, В.Розен, Т.Евтухова, А.Чернявский. - Қарағанды: ҚарМТУ. – – 123 бет. (ISBN ) Энергетикалық консалтинг [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URL Колесников, А.И. Өнеркəсіптік жəне коммуналдық кəсіпорындардағы энергия үнемдеу: Оқу құралы. [Мəтін] / А.И. Колесников. М. : ИНФРА-М, – 124 бет. Данилов, О.Л. Энергетика мен технологиядағы энергия үнемдеу / О.Л. Данилов; А.Б. Гаряева редакциясымен. М.: Баспа ЭИМ, – 188 бет. Энергия тиімділігі көрсеткіштері (МЭА) Энергетикалық менеджмент жүйелері (энергия аудитін қоса алғанда). Басшыларға арналған оқыту курсы - Deutsche Energie-Agentur GmbH (dena) – ақпан, – Қазақстан Лекционные материалы к учебно-методическому комплексу «Практические вопросы реализации государственной политики в области энергосбережение и повышение энергетической эффективности» / сост. З.М. Гальперина. Министерство Энергетики Российской Федерации. ФГБУ «Российское энергетическое агентство». – М., – 466 с. Электр энергетикалық жүйелер мен желілер [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URLhttp://esis-kgeu.ru/elstipst/496-elstipst. Энерго-портал. Тиімді энергия үнемдеу [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URL