Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Университеті Кафедра: 1 Балалар аурулары неонатологиямен Такырыбы: Жаңа туған балалардағы сарғаю синдромы. Орындаған:Апуова Ж. 401Б Тексерген:Жумалина А.К. Ақтөбе 2017 жил

Жоспары: I.Кіріспе: Сарғаю синдромы на жалпы сипаттама II.Негізгі бөлім: Сарғаю түрлері, клиникалық маңызы. Сарғаю дәрежелері. Ажырату диагностикасы. III.Қорытынды : Емі.

Адам ағзасындағы тіндер мен оның терісінде өттің бояғыш затраты – билирубиннің қанға жинақталуын сарғаю деп аталады. Бұл кезде тері, көздің шырышты қабығы және қан плазмасы сары түске боялады.

Патогенезі: Билирубин қанға бауырдың және өт жолдарының кейбір ауруларының асқынуынан түседі. Көбінсе бауырдың вирус ты қабынуы- вирус ты гепатиттің салдарынан демиды. Өт жолдарын өттегі тастар толықтай бітеп тастағанда панда болады. Егер ағза қатты уланса, хонда бауырдың клетка лары өз тіршілігін жояды да, соның нәтижесінен болады.

Ұрық гемоглобині ыдырап, оның орнына қалыпты гемоглобин түзілгенде, қысқаша мергімдегі сарғаю жаңа туған жас сәбилерде де болады. Өйткені эритроциттердің ыдырауынан қан құрамында да өте аз мөлшерде билирубин болады. Бауыр, өт жолдарының қабынуы кезінде билирубиннің мөлшері қан құрамында мөлшерден тыс көбейіп кетеді.

Сарғаюдың негізгі клиникалық белгілері: - тері жамылғысының кілегей қабаттының сарғаюы - анемия - бауыр мен талақтың ұлғаюы Ауыр жағдайда: - геморрагиялық синдром - орталық жүйке жүйесінің зақымдалуы байқалады.

Сарғаю, әдетте туғаннан кейін, сирек екінші тәулікте панда болады және қарқынды тез өршиді, яғни билирубиннің сағаттық өсуі 3,5 мкмоль/л жоғары болады. Егер сарғаю туғаннан кейін бірден байқалса, қағанақ сумы мен нәрестенің туған кездегі беткей алғашқы жағындысы сарыға боялған бокса, аурудың ақыры қолайсыз болып сана лады.

ЖІКТЕЛІСІ ЖІКТЕЛІСІ ПАРЕНХИМАТОЗДЫ МЕХАНИКАЛЫҚ ГЕМОЛИТИКАЛЫҚ

Механикалық сарғаю Механикалық сарғаю өт жолдары ісікпен немсе лимфа түйіндерімен басылып қалғанда,өт жолдарының атрезиясында,өт жолдарында ұсақ тастар қалғанда өт қабы қабынғанда байқалады.Қанда байланысқан билирубин көбейеді.Несепте байланысқан билирубин панда болады да, уробилин болмайды. Нәжісте стеркобилин болмайды,не өте аз болады.

Паренхиматоздық сарғаю Бауыр клетка лары зақымдалғанда,яғни вирус ты токсикалық гепатит,бауыр циррозы,сепсис ауруларында панда болады.Баланың терісі,кілегей қабықтары сарғайып,лимон тәрізді немсе қызғылт түсті болады.Нәжісі ағарып,зәрі қара-қоңыр түстенеді.Паренхиматозды сарғаюда қанда байланыспаған билирубиннің есебінен, жалпы билирубин көбейеді.Зәрдегі уробилиннің мөлшері көбейіп, нәжістегі стеркобилин азаяды.

Гемолитикалық сарғаю. Гемолитикалық сарғаю. Гемолитикалық анемия, іштен туа біткен гемолитикалық ауру,гемолизе әкеліп соқтыратын улармен улану.Қанда бос фракциясы көбейген гипербилирубинемия байқалады да, несепте уробилин мөлшері көбейеді. Нәжісте стеркобилин көп болғандықтан,оның түсі қара қоңырланады және гепатоспленомегалия панда болады.

Жаңа туған нәрестенің сарғаю дәрежесінің бағалау үшін Крамер шкала сын қолданады: Сарғаюдың 1-ші дәрежесі-мойынмен бет терісінің сарғаюы. Сарғаюдың 2-ші дәрежесі-сарғаю кіндікке дейін жетеді. Сарғаюдың 3-ші дәрежесі-кіндігінен тізе буындарына дейін. Сарғаюдың 4-ші дәрежесі- тізеден төмен және өолдарын қамтиды. Сарғаюдың 5-ші дәрежесі-алақан мен табанның сарғаюы.

Сарғаюдың дәрежесіне сәйкес, қандағы билирубиннің деңгейі 1 дәрежесінде 53 мкмоль/л, 5 дәрежесінде мкмоль/л шамасында қанда билирубиннің өсуі билирубиндік уыттануға әкеліп соқтырады осы кездерде баланың жағдайы нашарлайды,ол енжар,ұйқышыл, физиологиялық бейімделістері тежеледі. Аурудың өтуі барысының 3-4 тәулігінде тіклей емс билирубиннің мөлшері қауыпты деңгейге (ЖТН – мкмоль/л,ШТН – мкмоль/л) жетіп, ядролы сарғаю синдромы панда болады. Әдетте ол мынандай белгілермен айқындалады жұйде бұлшықеттерінің тартылуы, құрысулар, Грефе синдромы, көз алмасының « күн бату» синдромы және т.б.

Ажырату диагностикасы ЖТН физиологиялық сарғаюы бауырдың глюкоуронилтрансферазды жүйесінің жеткіліксіздігіне байланысты туындайтын шекаралық жағдай. Сарғаю үшінші тәлікте панда болады. Нәрестенің жалпы жағдайы өзгермейді, гепатоспленомегалия мен анемияның белгілерң болмайды. Тіке емс билирубиннің ең жоғарғы мөлшері 4-5 күні байқалады. Сарғаю 2 аптаның ішінде жойылады Туа панда тұқым қуалайтын коньюгациялық сарғаю: Криглер-Наджар синдром – негізінде бауырдың глюкоуронилтрансферазды белсенділігінің толық төмендеуінен өрбейтін ауру (тіке билирубин түзілмейді).

Бауыр паренхимасының зақымдануларымен өтетін сарғаюлар. Бұл аурулар тобина жататындар: құрсақішілік инфекциялардың (цитомегалия, герпес,коксаки вирусы, токсоплазмоз, через және т.б.),сепсис кезіндегі бауырдың зақымдалуынан,бауырдың улы-дәрілік зақымдалулардың (тетрациклин, эритромицин, линкомицин және т.б) әсерлерінен болатын неонатальды гепатит тер. Механикалық сарғаюлар бауырдың өт шығарғыш өзегінде өт кідірісінің салдарынан панда болады. Оған тән: бауыр, талақ ұлғаю, қанда тіке билирубиннің көбеюі, нәжістің ағаруы, зәрдің анық болуы. Бұларға жататындар:өттің қоюлану синдромы, өт шығару жолдарының атрезиясы, өт жолдарының сыртынан жаншылуы.

Емі Емі Нәресте организімінен гемолиздің утты өнімдерін, алдыменен тіке емс билирубинді, залалды гемолитикалық өзгерістердің жалғасумына себе покер антиденелердғ тез шығруға бағытталуы керек, сонымен қатар түрлі ағзалар мен жүйелердің, әсіресе бауыр мен бүйрек қызметтерінің мүмкіншілігін арттыру басты ем шаралар болып сана лады. Қазіргі таңда ең негізгі емнің нәтижелі әдісінің бірі – фитотерапия. Сонымен қатар диета сақтау.

Нәресте организімінен гемолиздің утты өнімдерін,алдыменен тіке емс билирубинді,залалды гемолитикалық өзгерістердің жалғасумына себе покер антиденелерді тез шығаруға бағытталуы керек; Сонымен қатар түрлі ағзалар мен жүйелердің, әсіресе бауыр мен бүйрек қызметтерінің мүмкіншілігін арттыру басты ем шаралар болып сана лады; Қазіргі таңда ең негізгі емнің нәтижелі әдісінің бірі – фитотерапия. Сонымен қатар диета сақтау.

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Әбдірахманов Қ.Б.Неонатология Ақтөбе, 2010 жил 2. Түсіпкалиев Б.Т. Балалар ауруларының пропедевтикасы Ақтөбе, 2010 жил 3. А.А.Баранова «Детские болезни» Москва, 2004 ж 4. Акад.РАМН Н.Н.Володин ғылыми редактор Лорен. Байбарина, Г.Н. Буслаева, Д.Н.Дегтярев «НЕОНАТОЛОГИЯ» Москва, 2007 ж 5. Кейбір мәліметтер « Интернет» жүйесінен алынған 6. 3.Б.Х.Хабижанов, С.Х.Хамзин «Педиатрия»