Қ ОҒАМДАҒЫ ҚАРТ АДАМДАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАҒДАЙЫ Ортындағандар: Үйсінбай Назерке БТК-86 Жұмалі Гүлнар БТК-86 Қаббылдаған: Молдагалиевна Жадра

Жоспар : 1-тарау Кіріспе Қ арт адамдарды ң ә леуметтік м ә селелері мен за ғ данны 2-тарау Қ арт адамдарда болатын ауру т ү рлері Қ арт адамдарды ң бос уа қ тын ө ткізуді ң шетелдік т ә жірибесі Қ арта ң адамдар ғ а к ө рсетілетін ә леуметтік к ө мэк 3-тарау Зерттеу ж ұ мыстары Қ ортынды

Ә леуметтік зерттеуді ң ма қ ссайты: Қ арт адамдарды ң қ о ғ амда ғ ы алтын орнын анны қ тап, оларды ң алдтында т ұ р ғ ан ә р т ү рлі м ә селелеріне к ө з жіберіп, ә леуметтік к ө мэк пен қ амсиздандыру ж ұ мыстарын қ арастыру

КІРІСП Е Қ аза қ стан Республикасссыны ң Президенті Н. Ә.Назарбаевты ң 2005 жил ғ ы 18 а қ панда халы ққ а желда ғ ан желдаутында ғ ы 3.6 б ө лімінде ббылой деп сайт қ ан болатын: «Бибыл ғ ы жилдан бастап біз ә леуметтік қ амсиздандыруды ң идеологиясы барынша қ арапаймы ү ш де ң гейлік ж ү йесін қ алыптасыруда ғ ы ба ғ ыттал ғ ан ә леуметтік реформаларды тире ң дэтуді ң ү ш жилды қ ба ғ дарламасын іске асыруды қ ол ғ а аламиз. Біріншіден, б ұ л мемлекет кепілдік беретін негізгі ә леуметтік т ө лендер. Екіншіден, б ұ л міндетті ә леуметтік са қ тандыру а қ ыр ая ғ тында б ұ л кейіннен ә леуметтік т ө лендерге айналтын азаматтарды ң ерікті жена қ таулары. Міне, остындай ү ш бастау азаматтарымезды ң қ арты қ кезе ң ін лайн ғ имен қ амсиздандыру ғ а тиісті за ғ дай ту ғ зады». Қ артурды ә леуметтік қ олдау мен қ ор ғ ау ғ а, оларды ң экономикалы қ, саяси ж ә не бас қ а да құқ ы қ тары мен бостанды қ тарын іске асыруды те ң м ү мкіндіктерін қ амтемасиз эту мен Қ аза қ стан Республикасссыны ң Конституциястында, сендай-а қ халы қ аралы қ құқ ы қ ты ң залпы таннбыл ғ ан қ а ғ идалары мен нормалартында кепілдік берілген. Қ артурды ә леуметтік қ ор ғ ау шараларссыны ң бірі зас қ а қ арты қ келіп немсе же ғ ал ғ ан қ арекетін ө зіне- ө зі қ измет эту залпы қ изметті ң ә рт ү ріне қ абілетін қ алпына келтіруге ж ә не орнын толтыру ғ а ба ғ ыттал ғ ан медициналы қ, психологиялы қ, педагогикалы қ, ә леуметтік-экономикалы қ іс-шаралар кешенін т ұ ратин, сендай-а қ қ артурды ң толы ққ анды ө мір с ү руіне м ү мкіндік беретін ә рі оларды ң құқ ы қ тары мен қ абілет, м ү мкіндіктерін іске асыруын қ амтемасиз этуін о ң ялту болып таббылады. Со ңғ ы он жилды қ та адам ө міріні ң ұ за қ ты ғ ссыны ң артуына байланнысты б ұ л проблема ғ а назар к ө бірек аударбылды. Егде кезде белсенді ө мір с ү руді са қ тау қ ажеттілігі қ азіргі заманда ғ ы ғ билыми зерттеулерді ң ө зекті м ә селесі.

Халы қ ты ң қ артаюды ң басты себептері – бала труды ң кемуі,медицина прогресіні ң ар қ астында засы ү клен адамдар топтарссыны ң ө мір с ү руіні ң зал ғ асуссыны ң к ө беюі, халы қ ты ң ө мір с ү ру де ң гейіні ң артуына байланнысты орташа засы ұ за қ тилы қ ты ң ө суі.Экономикалы қ бірігіп қ измет істейтін ж ә не дамуши елдерде орташа есеппен ерлерді ң ө мір с ү ру ұ за қ ты ғ ы 30 жил ішінде 6 жил ғ а, ә йелдерде – 6,5 жил ғ а ө скен. Ал Ресейде со ңғ ы 10 жилда ө мір с ү ру ұ за қ ты ғ ссыны ң т ө мендегені бай қ аллоды. Экономикалы қ бірлесіп қ измет к ө рсэту ж ә не даму елдерінде со ңғ ы 30 жил ішінде орташа ө мір с ү ру ұ за қ ты ғ ы ерлерде 6 жил ғ а ә йелдерде 6,5 зас қ а ө сті. Бізді ң елімізде со ңғ ы 10 жилда ішінде б ұ л к ө рсеткіштерді ң т ұ ра қ ты т ү рді ң ө су тенденциясы қ алыптас қ ан.

Қ артур ғ а ә леуметтік к ө мэк деген не? М ұ ндай қ измет кез-келген қ лада, тіпті аз провинциалы қ қ алаларда, ө те аз халы қ пен ж ұ мыс істейді. Ә леуметтік қ изметкерлер қ арт адамдар ғ а қ ам қ орлы қ к ө рсетеді. Ол мыналарды қ амтиды: гигиеналы қ к ү тім; д ә рі-д ә рмэктерді қ аббылдау ж ә не оларды қ аббылдау жиілігін ба қ былау ғ а ж ә рдемдесу; медициналы қ р ә сiмдердi ж ү ргiзу немсе олар ғ а қ ам қ орлы қ зассайтын орынды алып ж ү ру; қ ажетті азы қ -т ү лік пен д ә рі-д ә рмэктерді ссайтип алу, б ұ л клиентті ң есебінен ж ү зиге асырбылады; где заста ғ ы адамдар ү шін тема қ даннтындау; азы қ -т ү лікті қ аббылдауда к ө мэк (азы қ тандыру); где адам бол ғ ан б ө лмені гигиеналы қ тазалау ж ә не желдэту; жук ж ә не ү тіктеу киім ж ә не т ө сек затраты; серуендеуге ареал ғ ан с ү йемелдеу.

Ә леуметтік к ө мэк к ө рсэтуді ң негізгі желдары:

Қ ОРЫТЫНД Ы : Қ артаю құ лдырау процесі болмау керек. Қ арты қ кезе ң ні ң шеберлігі ә р минут тан ө мірлік құ ндилы қ тарды тауып отырбылутында. Қ арт адамдарды ң застарда же қ бір насосы бар б ұ л: ө мір канналы ғ ы, білім құ ндилы ғ ы. Д ә л осы канналы қ жер бетіндегі ө мір с ү руші адам ғ а ұ за қ уа қ ыт серік бола аллоды, қ о ғ анны ң дамутында к ү шті стимул мен фактор болып табуы м ү мкін. Қ арт адамдар ә леуметтік қ олдауды керек етеді. Ол ө здерін комплектентті сезінуге м ү мкіндік береді, « ө здерін анны қ тау ба қ былауда ғ ы» м ұқ жежды ғ ын мойтындап ж ә не оларды ң ө мірін альтернативті зас іздеу керек. Ә леуметтік қ олдау ө мірдегі со ң ына бейімделу мен ә рекеттесетін ма ң езды фактор. Бізді ң еліміздегі қ арт адамдарды ң ө мір салаты мен демалысын зерттеу, олар ғ а мемлекетпен қ о ғ анды қ ұ йымдарды ң назар аударилыуы жеткілкті д ә режете емс. Қ артурды ң т ә жірибесі мен к ү ш қ уаты толы қ д ә режете пайдалынбайды. Зейнеткерлікке ши ққ ан со ң оларды ң қ о ғ анды қ ө мірге белсене араласу ғ а м ү мкіндігі т ө мендейді. Қ арт адамдар зейнеткерлікке ши ғ у психологиялы қ за ғ ынан дояр бомайды. Бос уа қ ыттарын д ұ рысьь пайдаланбайды. Қ арт адамдармен ә леуметік ж ұ мыс ж ү ргізудегі шетел т ә жірибесі м ұ ндай ә леуметтік-м ә дени қ измет к ө рсэтумен бос уа қ сыты д ұ рысьь ұ йымдаструды ң н ә тижелілігін к ө рсетеді, я ғ ни к ө пфункциялы порталы қ тар ашилып, о ғ ан мемелекет ж ә не т ү рлі қ о ғ анды қ ұ йымдар, саяси ұ йымдар, қ айырымдилы қ ұ йымдары к ө мэк к ө рсэтуі керек. Қ арт адамдарды ң ә леуметтік қ изметтерін белснеді қ алып қ а к ө шіруді оны білім ж ү йесіне ендіруді қ ажет етеді. Б ұ лай эту за ң а білім мен да ғ дссыны игеру оларды ң ө мір а ғ ымынан қ алып қ оймауын, е ң алдимен м ә дени, рухани баюын қ арастырады.

Ж Е Ң ІС ЖОБАСЫ АЯСЫНДА БІЗ АТ Қ АР Ғ АН Ж Ұ МЫСТАР

Ә ЛЕУМЕТТІК К Ө МЕК

А РДАГЕРЛЕР Ә Р Қ АШАН ДА АРДА Қ ТЫ ЖАНДАР

Қ АРИЯЛАР - Ә Р Қ АШАН ЕСІМІЗДЕ

Ж АЛ Ғ ЫЗ Т Ұ РАТЫН Қ АРТ АДАМДАР Ғ А ТОСЫН СЫЙ РЕТІНДЕ

Б ІЗДІ Ң Н Ә ТИЖЕ : Біз Қ азы ғұ рт ауданнтында «Же ң іс» жебасын ұ тип алу ар қ илы қ арт адамдарды ң, ардагерлерді ң, зал ғ из басты қ арияларды ң ә леуметтік за ғ даннын за қ сарту ғ а, зал ғ изсыратпау ғ а, барынша к өң іл к ү йлерін к ө терпуге ат салысты қ. Мейірім мен жилу, за қ сы с ө з бен а қ был, адалды қ пен даралы қ қ арияларды ң ү йреткендері. Еш қ ашан ү йренуді то қ татпау керек. Себебі ө мір ү йрэтуді то қ татпайды.

Ә ЛЕУМЕТТІК ЗЕРТТЕУ БАРЫСЫНДА Ж Ү РГІЗІЛГЕН САУАЛНАМА

Қ арт адамдар мен ардагерлерді тек мейрамдарда ғ анна емс, ә р қ ашан есімізге алып, қ алдан келгенше к ө мэк берегу тиіспіз. Себебі қ арт адам ғ а е ң уайымдысы – ө зін қ араусиз қ ал ғ аннын ж ә не ешкімге қ ажет емстігін сезіну. Бізден бас қ а ешкім засы ү клен туыс қ андар ғ а к ө мэктесе алмайды ж ә не зал ғ изсыратпсайтын ә рекеттерді засау ғ а тырысььу қ ажет. К өң іл б ө л! Шыданды бол! Құ рметте!