Тақырыбы: Өсімдіктер географиясы. Ортаның экологиялық факторлары. Экологиялық өсімдіктер чччтобы. Орындаған: Жұмабеков М.Ж Тобы: 101А Мамандығы: Фармация Тексерген: Қонысбаева А.Ә

Жоспар I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1. Экологиялық факторлары 2. Экологиялық өсімдіктер чччтобы III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Өсімдіктер географиясы Фитогеография, өсімдік географиясы өсімдіктердің жер бетіне таралуын зерттейтін ғылым; өсімдік түрлерінің және ірі жүйелік категориялардың (туыс, тұқымдас және т.б.) өткен дәуірлер мен қазіргі кездегі географиялық таралу заңдылықтарын зерттейтін ботаника мен физикалық географияның бөлімі.

Өсімдіктер географиясының негізгі объектісіне жеке түрлердің ареалдары, сендай-ақ жердің әр түрлі аудандарының флорасы жатады. Флораның және оның жеке элементтерінің генезисін анықтау, сендай-ақ флораны аудандау өсімдіктер географиясының маңызды міндеттері. Өсімдіктер географиясы ғылым ретінде XVIII ғасырдың соңы мен XIX ғасырдың басында қалыптасты.

Өсімдіктердің таралуы көптеген жағдайларға байланысты. Бұл жағдайларға: жердің өткен геологиялық дәуірі, климаты, жер бетінің құрылымы, жануарлар мен адамдардың әрекеті жатады. Фитогеографияның міндеті әрбір түрдің ареалын (орналасу ауданын), фитоценозы (өсімдіктер жиынтығын) зерттеп, білу. Қазіргі фитогеография жер бетін әрқайсысының өзіне тән өсімдік жамылғысының құрамы бар ялты облысқа бөледі. Олар голарктика, палеотропик, неотропик, австралия, кап және антарктида облыстары

Экологиялық факторлар Орта - организмнің өсіп-көбеюіне, тіршілігіне, дамуы мен таралуына тікелей немесе жанама әсер ететін қоршаған орта компоненттерінің жиынтығы, яғни особьты (популяцияны, қауымдастықты) қоршап, оған әсер ететін факторлардың жиынтығы. Тірі организмдер - ашық жүйелер, сондықтан қоршаған ортамен зат және энергия арқылы алмасып отрады. Организмдер үнемі өзгеріп түратын қоршаған ортаның әсерін сезініп, бейімделе отырып, өздері де осы жағдайларды өзгертіп түрады. Организмге әсер ететін кез-келген орта жағдайларын немесе орта компоненттерін экологиялық факторлар деп атайды. Экологиялық факторлар тірі организмдердің тіршілігіне, санина (молдығына), географиялық таралуына тікелей немесе жанама әсер етеді.

Экологиялық факторлар табиғаты бойынша және тірі организмдерге әсер етуі бойынша әр түрлі. Барлық факторларды шартты түрде үлкен III топқа бөледі - абиотикалық, биотикалық және антропогендік (немесе антропикалық). I.Абиотикалық факторлар - тірі организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін өлі табиғат факторлары. II.Биотикалық факторлар - тірі организмдердің бір- бірінің тіршілігіне және тіршілік ететін ортезы на әсері. III.Антропогендік (антропикалық) факторлар - адамның қатысуымен қоршаған ортаға, организмдердің тіршілігіне немесе өсімдіктер мен жануарларға тікелей әсер ету.

Экологиялық өсімдіктер чччтобы Сыртқы ортаның қаңдайда-бір факторына бейімделген, формула түзуде маңызды роль атқаратын өсімдіктерді экологиялық топтарға бөледі. Ылғалдыққа байланысты өсімдіктерді мынадай экологиялық топтарға бөледі:

I.Ксерофиттер деп ылғалдың көп мөлшерде жетіспейтін (тұрақты немесе уақытша) жерлерінде өмір сүретін өсімдіктерді айтады. Ксерофиттерге судың булануын азайтатын әртүрлі бейімделушіліктер тән кутикуласы мен сыртқы эпидермисінің қабықшасының қалың болуы, түктерінің қалың болуы, устьица аппаратурының ойыстау жердь орналасуы, ұлпаларының ұсақ клеткалы болып келуі, клетка қабықшаларының сүректенуі, жапырақтарының шиыршықталып қалуы, жапырақтарының редукцияға ұшырауы және т.б. Кейбір өсімдіктердің таймырлары мен жапырақтары көп мөлшерде су жинайды (суккулент тер), жақсы жетілген таймыр система сын түзеді.

II. Мезофиттер деп ылғалдығы жеткілікті, өрі бірқалыпты болып келетін жерлерде өмір сүретін өсімдіктерді айтады. III. Гидрофиттер деп суда өсетін өсімдіктерді айтады. Олардың біреулері толығымен, ал кейбіреулері жартылай суға батыр тұрады. Олар не судың түбіне бекініп өседі, не болмаса суда еркін жүзіп жүреді. Олардың оргаңдарының сыртқы беті үлкен, жапырақтары жіңішке, кутикуласы жоқ, клетка аралық қуыстары үлкен, ауамен толтырылған, түтіктері нашар жетілген болады.

IV. Гигрофиттер деп, ауаның ылғалдығы жоғары болатьш жерлерде өсетін өсімдіктерді айтады. Олардьщ судың булануын шектеуге арналған бейімделушілігі болмайды. Эпидермисінің клетка ларының қабықшалары жұқа, кутикуласы жұқа, устьица аппаратуры жапырақ тақтасының бетіңде бірыңғай орналасқан, клетка лары үлкен, борпылдап бос жатады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі I.Ә. Нысанбаев – Алматы Қазақ энциклопедиясы II. Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия III.Ә. Әметов – Ботаника