Mavzu:Oksidlarning olinishi va xossalari Darsning talimiy maqsadi:Oksidlarning olinishi va xossalari, ularning oziga xos xususiyatlari haqida bilimlarni shakllantirish. Darsning tarbiyaviy maqsadi:Oquvchilarning ilmiy dunyo qarashini kengaytirish,vatanga mehr muhabbat uygotish,ekologik va estetik tarbiya berish. Rivojlantiruvchi maqsad:oquvchilarda mustaqil ishlash konikmalarini va fikrini erkin bayon qilish, malakalarini rivojlantirish. Dars turi:Yangi bilimlarni shakllantiruvchi dars, laboratoriya ishi. Dars usuli: Axborot-ta`lim texnologiyalariga va interfaol redagogik usullarga asoslangan dars. Dars jihozi:Darslik, dars mavzusi bo`yicha elektron axborot-ta`lim resursi (EATR), kompyuter, interfaol doska (IFD), ekran, proektor, laboratoriya jihozlari, tarqatma materiallar, davriy jadval
Darsning xronologik xaritasi Darsning xronologik xaritasi Vaqti Vaqti 1 Tashkiliy qism 5 2 Otilgan mavzuni mustahkamlash Yangi mavzu bayoni. Laboratoriya mashg`uloti Mustahkamlash 3 5 Uyga vazifa 2
Darsning borishi: 1.Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash, guruhlarga ajratish. Baholash mezoni: Faol oquvchi F Yaxshi javob O Orta javob At 2.Guruhlash:Oquvchilar 3 guruhga ajratiladi. I-Guruh Vodorod II-guruh Kislorod III-guruh Oltingugurt
Diqqatni tortish: I-Shart Aqliy hujum Oquvchilarga tezkor savollar beriladi va javoblar aniqlanadi. 1.Atom sozining manosi nima? (Atom sozi - bolinmas degan manoni bildiradi) 2.Molekula nimalardan tashkil topgan? (atomlardan) 3.Davriy jadvalda nechta element bor? (118 ta element mavjud) 4.Elementlarning oksidli birikmalari qanday nomlanadi (oksidlar deb nomlanadi) 5.Kimyoviy reaksiyalarning nechta turi bor? (4 ta: birikish, ajralish, orin olish va almashinish) 6.Anorganik moddalarning eng muhim sinflari qaysi? (Oksid,asos,kislota,tuz) II-shart. Interfaol doskadagi elementlardan asosli kislota va amfoter oksid hosil qiluvchi elementlarni aniqlang. Mg Fe C Be Al P Si S
Vrtual laboratoriya ishi.
I-guruh Asosli oksidga tarif berish II-guruh Kislotali oksidga tarif berish. III-guruh. Amfoter va befarq oksidlarga tarif berish
YANGI MAVZU BAYONI OKSIDLARNING OLINISHI Oddiy moddalarning yonishi natijasida 4Al+3O 2 =2Al 2 O 3 4P+5O 2 =2P 2 O 5 Murakkab moddalarning kislorod bilan tasiri natijasida CH 4 +2O 2 = CO 2 +2H 2 O Murakkab moddalarning parchalanishi natijasida Cu(OH) 2 CuO+H 2 O H 2 SO 3 H 2 O+SO 2
Kimyoviy xossalari Ishqoriy va ishqoriy yer metallarning oksidlari suv bilan tasirlashib asos hosil qiladi Na 2 O+H 2 O=2NaOH CaO+H 2 O=Ca(OH) 2 Metallmaslar oksidlari suv bilan tasirlashib kislota hosil qiladi. SO 2 +H 2 O=H 2 SO 3 P 2 O 5 +3H 2 O=2H 3 PO 4 Metallar oksidlari kislotalar bilan reaksiyaga kirishib tuz va suv hosil qiladi CaO+2HCl=CaCl 2 +H 2 O Metallarning oksidlari metallmaslar oksidlari bilan tasirlashib tuz hosil qiladi MgO+SO 2 =MgSO 3 BaO+CO 2 =BaCO 3
4.Uy vazifasi bo`yicha ishlash 5+1 metodi 3 guruhga o`zlari tayyorlangan mavzulari boyicha tarqatma materiallar beriladi va ishlanadi. Asosli oksid Kislotali oksid Amfoter oksid
5.Laboratoriya ishi bajarish.Oksidlar eritmasining indikatorlarga tasirini organish. Slayd bilan,bir vaqtning o`zida o`qituvchi o`quvchilar birga ishlaydilar. Stakanga 50ml suv quying va unga 2-3 bo`lak CaO soling. Sodir bo`lgan hodisani kuzating.Eritma tingach shaffof qismidan 3 ta probirkaga 2-3 ml dan soling Lakmus f/f Metil zarg`aldog`i Rang o`zgarishini kuzating.
2:CuO mis (II)-oksiding suvga tasiri. Probirkaga CuO mayda bo`lakchalari yoki kukunidan soling,ustiga 5-10 ml suv quying.Yaxshilab kuzating. 3,Fosfor (v)-oksidining suv bilan tasirini kuzating. Lakmus f/f Metil zargaldogi Natijalar daftarga yoziladi, xulosa qilinadi.
Yangi mavzuni mustahkamlash. Asosli oksid FARQI Kislotali oksid
1.Asosli oksidni aniqlang. a)CaO b) CO 2 c) CO d) Al 2 O 3 2.Kislotali oksidni aniqlang a)MgO b) SO 2 c) CO d) ZnO 3.Amfoter oksidni aniqlang a)MgO b) SO 3 c) NO d) ZnO 4. Befarq oksidni aniqlang a)Na 2 O b) SO 3 c) NO d) Cr 2 O 3 5.Asosli oksid qanday olinadi. a) metalga suv ta`sirida. b) metalmasga suvta`sirida c) Murakkab moddani parchalab d) a,c tug`ri Test