СӨЖ Аяқтағы қан айналым бұзылыстарының белгілерін алдын- алу және арте диагностикалау Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Хирургия кафедрасы Қабылдаған:Сайлауұлы Ғ. Орындаған: Турдимахаматова Г.М. Тобы:5-062-ЖМФ Қарағанды 2018 ж

Кіріспе Негізгі бөлім: Аяқтағы қанайналым бұзылыстары Этиологиясы,Классификациясы Аяқ таймырларының жедел артериалды жеткіліксіздік,диагностика және алдын-алу Аяқтардағы созылмалы артериялық жетіспеушілік,диагностикасы,алдын-алуы Жедел венозды жетіспеушілігң,диагностикасы,алдын-алуы Аяқтардың созылмалы веналық жетіспеушілігі,диагносткасы,алдын-алуы Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер

Аяқта қанайналым бұзылысы- аяқ артериясының немсе көктаймыр қабырғасының әртүрлі себептерден зақымдалуынан таймырдың бітелуі немсе тарылуы әсерінен қанмен қоректенуінің бұзылуы.Қазіргі кезде жиі таралған:еңбекке қабілетті әйел адамдардың ¼,ер адамдардың 1/5 кездеседі.

Экзогенді факторлар: Гиподинамия Семіздік Аяққа көп жүктеме түсіру Зиянды әдеттер темекі тарту Алиментарлы көп смайлы тағам қабылдау Басқа аурулар атеросклероз,венозды гиперемия,тромбангит Эндогенді факторлар: Тұқымқуалаушылық Тамыр аномалия лары Туа панда болған таймыр аурулары

Классификациясы Артериальді жеткіліксіздік- артерия өткізгіштігінің бұзылысы.Екіге бөлінеді: Жедел –аяқтың магистральды артериясының жедел тромбозы немсе эмболиясы Созылмалы- аяқ таймырларының облитерленген атеросклерозы,облитерленген эндартериит. Венозды жеткіліксіздік-венозды ағымының бұзылуы.Бұның өз алтына екі түрі бар: Жедел-аяқтың магистральды көктаймырының жедел тромбозы Созылмалы-аяқтың көктаймырының варикозды кеңеюі, посттромбофлебитикалық синдром. Диабетикалық нейропатия және микроангиопатия – диабетикалық та банда қанайналым бұзылуына алып келетін патологиялар қатарына жатады.

Аяқ таймырларының жедел артериалды жеткіліксіздігі Ауру туындауға қолайлы фактор: Атеросклероз Эндартериит Механикалық травма Жүрек және таймыр аневризмасы Жыпылық аритмия Себептері: Аяқтың магистральді артериясының жедел тромбозы Аяқтың магистральді артериясының эмболиясы

Ерте симптом дары: Қарқынды ауырсыну Тері бозғылт, суық,тері сезімталдығының төмендеуі Тізе асты артериясы мен табань артериясында пульстің жоғалуы Аяқ қозғалысы сақталған,бірақ кеннет ауырсынбалы Жалпы жағдайы нашарлаған,шок белгілері панда болады,суық тер,тахикардия,АҚ төмендейді Кеш симптом дары (4-6 сағ): Интоксикация-өлі тіндердің өнімдерін сіңіруі нәтижесінде дене температурасының жоғарылауы,есінің өзгеруі; Бұлшықеттердің өлуі нәтижесінде бұлшықет контракту расы домиды.Аяқ қозғалыстарының шектелуі.

Артериялардың пульсация сын анықтау үшін реография кеңінен қолданылады: Көлемді сфигмография Осциллография Қазіргі уақытта ультрадыбыстық және электромагнитті флоуметрия кеңінен қолданылады,оның көмегімен барлық диагностикалық қиындықтар шешіледі. Түсті бейнесі бар ультрадыбыстық доплерлік сурет диагностикалық мүмкіндіктерді кеңейтеді.Дифференциальды диагностика жасау мақсатында ангиография да қолданылады.

Емі Алғашқы көмек: Жедел-жәрдом шақыру Науқасты жатқызу,аяқтарын горизонтальді жағдайға қою Аспирин,спазмолитик тер (но-шпа,папаверин) аскорутин,баралгин беру Жедел-жәрдомді тому Емдеу принциптері: Қанайналымды жақсарту үшін реополиглюкин инфузиясы Тікелей әсерлі антикоагулянттар (гепарин) және тікелей емс (фенилин) әсерлі Спазмолитиктер (но-шпа,никотиновая қыш) Тромболитиктер (стрептаза) Наркотикалық (промедол) және наркотикалық емс (бральгин) анальгетиктер Ылғалдатылған оттегімен дом алдыру витаминотерапия (В1,В6,С,аскорутин) Хирургиялық ем: тромбэктомия, тромбоэмболэктомия (тромбы жою) Тамырларды протез дэу (аорта-сандық шуйнта,сан тізелік шуйнта)

Алдын-алу Тромбоз және эмболияның алдын алу шаралары уақытылы митральді стеноз, қолқа және оның филиалдарының созылмалы аурулары және төменгі аяқ аритмиясы бар науқастарды хирургиялық әдістермен қалпына келтіру, сендай-ақ қан ұюының жүйесінің түзету, нашақорлықтың алдын алу және емдеу.

Аяқ таймырларының облитерациялық атеросклерозы –аяқтардағы эластикалық және бұлшықетті эластикалық типті таймырларды зақымдаумен көрінетін созылмалы ауру.Тамырлар қабырғасында дәнекер тіннің өсіп кетуі туындайды.Соның нәтижесінде қанайналым бұзылады. Облитерациялық эндартериит(тромбангит)–аяқ артерияларының қабынуымен көрінетін,олардың көлденең кесіндісінің тарылуымен және қанайналым бұзылуымен көрінетін ауру.

Эндартериитпен ауыратын науқастарды зерттеуде: артериальды осциллометрия артериография-артериялық және веноздық айналымның жағдайын бағалауға мүмкіндік береді

Негізгі профилактикалық іс-шара эндартерииттің бұзылуын болдырмау вазоспазмды тудыратын барлық тітіркендіргіштерді жоюды, қан таймырлары сіңірін азайтатын, қолдың перифериялық таймырларын кеңейтетін құралдарды және әдістерді пандалануды және олардағы қан ағымын арттырады. Ең қарапайым гигиеналық талаптарға сəйкес болу керек. Суық немсе ыстық, бірақ шикі климат жағдайында науқастың үнемі аяғын жилы ұстап, дымқылдан қорғауға кеңес беріңіз.ол шылым шегуден бас тарту.Сонымен қатар науқастарға аяғын тоңдырудан,майлар мен қантты аз пандалану,артериалды гипартензияны емдеу ұсынылады.

Мойын,іш және аяқтың негізгі артерияларының анықтау, сендай-ақ ірі таймырлары проекциясы шуй тыңдап отырып инспекциялық таймырлық пульсация сын анықтау. Артериальды қысым мен тобығы-иық қысым индексінің есептеу. Ультрадыбыстық Доплер(Қан айналымын анықтау үшін құрылғы) көмегімен қолдың және аяқтың қан қысымын өлшеу және де кейін алынған стандарты салыстырады. Дуплексті (немсе триплекс) артерияларды сканер лесу УДЗ кедей айналымы болуы туралы жалпы қорытынды болып табылады, екі өлшемді кемь суретті алуға мүмкіндік беретін өз бағалауға олардың бойында қан айналымының сипатын анықтайды.

Алдын-алу шарасы бойынша гипартензиясы бар бокса түзету, дислипидомиясы,диабеті бар науқастарды емдеу. Темекі шегуді тоқтатудың абсолютті қажеттілігін этап өткен жөн. Басымдық дене қозғалысы беріледі. Үзіліссіз клауданиясы бар науқастар күнделікті минут бойы жүруі керек, бұл кепілдомелерді дамытуға ықпал етеді, бұлшықет күшінің жоғарылауына және ауырсынусыз жүретін қашықтықты арттыруға әкеледі. Егер аяқтың бұлшық еттерінде ауырсыну мен қысу панда бокса, науқас тоқтауы керек және бұл сезімдер жоғалып кеткеннен кейін жаяу жүруді жалғастырады Жиі велосипед пен жүру немсе жүзу жүруден гөрі әлдеқайда жақсы (бірақ оны алмастырмайды)

Аяқтағы веналар жүйесі үш негізгі құрылымнан тұрады: Беткейлік – үлкен және кіші теріастылық веналар және олардың тармағы Терең (магистральді) – аяқтағы бұлшықет қабаттарының ортасында орналасады Перфоранты (коммуниканты) – беткей және терең жүйені байланыстыратын қысқа веналар. Қанның кері кетуіне кедергі болатын клапан дары бар.

Дуплексті ультрадыбысты ангиоскандау түсті доплерлерді көрсету арқылы тромбозды диагностикалаудың таңдаулы әдісі болып табылады. Радиопакалық ретрогация немсе ока графия, тромбоздың ішектің линиясының проекциясынан жоғары болған жағдайларда қолданылады, себебі ішек таймырларының ультрадыбылуы ішек газы арқылы қиын. Контрасты материалды енгізу үшін катетер жоғарғы люминнің ағыны арқылы енгізіледі фибриногенді сканер лесу. Қанның құрамында радиоактивті фибриногеннің енгізілуін анықтау үшін төменгі қолды екі рет сериялық сканер лесу жүргізіледі. Төменгі аяқтың таймыр тромбозын диагностикалау әдісі ең тиімді.

Себептері: Веналардың аурулары: варикозды кеңеюлер беткей және терең тромбофлебит, клапандық жетіспеушілік; Қанайналым бұзылуына алып келетін жүрек аурулары

Аяқ таймырлары бұзылысын арте диагностикалау Ерте анықтау үшін келесідей сынамалар жүргізіледі

Аяқтағы қанайналым бұзылыстарын алдын алу

Хирургиялық аурулар Абылхайров Қадылбек Тұрысбекұлы Семей 2014 ж Каз Медик сайты Хирургиялық аурулар Б.Ж. НҰРАХМАНОВ Б.Ж., А.С. ИБАДИЛДИН А.С., Қ.Қ. АМАНТАЕВА Қ.Қ АЛМАТЫ 2014 ж