Ал ғ аш қ ы қ ауимды қ діни наним-сенімдер Орында ғ ан: Нурманов Дамир Ю-13K Тексерген: Манасова М.М.

Фетишизм Тотемизм Анимизм Магия Шаманизм Фетишизм Тотемизм Анимизм Магия Шаманизм

Фетишизм (португалии тілінен «ерекше қ асиеті бар зат»). Жансиз затратды ң ерекше құ діретті к ү штеріне сену, мысалы, үң гірлер, тастар, а ғ аштар, белгілі бір е ң бек құ ралдары мен т ұ рмыс қ а қ ажетті затрат, т.б. Фетишистік т ү сініктер – жансиз денелерді жанны д ү нии ретінде қ абылдау. Мысалы, адамдарды ө лімнен са қ тап қ алушты үң гір немсе ашаршилы қ та адамдар жемісін қ орех еткен а ғ аш, а ң аула ғ панда қ олданыл ғ ан сада қ т.б. – фетиш болып саналды.

Тотемизм – ежелгі діндерді ң та ғ ы бір т ү рі. Солт ү стік Америка ү ндістері тайпаларыны ң тілінде тотем - оны ң тегі, трусы дегенді білдіреді. Адамдар топтары мен белгілі бір ө сімдік, жануарларды ң арасында ғ ы туыс қ анды қ, құ діреттілік байланысы бары на нанимды білдіреді. Тотемизмні ң м ә ні туралы ғ ылимда ә лі бірегей пікір қ альпытаспа ғ ан. Тотемизм ролы қ құ рылыспен ты ғ из байланысты.

Анимизм (латынь тілінен animus-жан, рух). Жан мен рухты тірі ж ә не ө лі таби ғ аты ң сезіммен қ абылданатын барлы қ затраты мен құ былимтарында жасырынып жататын, оларды бас қ арап отыратын жаратылыстан тыс к ү ш деп санайды. Анимистік ұғ имда егерь жан жеке затпен яки оны ң бір б ө лігімен байланысты бокса, хонда рух дербес тіршілік етеді, белгілі бір зат қ а дари аллоды. Ол ал ғ аш қ ы қ ауимды қ құ рылыста панда бол ғ ан құ былим. М ұ нда дуализм мен антропоморфизм негізге алтын ғ ан. Ә лем б ұ д ү нии ж ә не о д ү нии болып б ө лінеді. О д ү нииде мухтар микен етеді. Бастап қ ы б ұ л мухтар осы д ү ниидегі қ асиеттерді ң б ә ріне ие болып келген. Бертін кале рух, жан де гендер материалды қ емс денелер ұғ им урны ққ ан.

Магия. Объективті шинды қ дунииге магиялы қ ә діспен ә сер этуге наним ал ғ аш қ ы адамдарды ң таби ғ аты ң за ң дарын білмеуінен, оларды ң таби ғ ат алдында ғ ы ә лсіздігінен ши ққ ан. Магияны ң ә р т ү рлі ә дістері бар, оларды ң сипоты белгілі бір ма қ сайт қ а ба ғ ыттал ғ анды ғ ына байланысты. Оларды был аша б ө луге болады - ө ндірістік немсе к ә сіптік магия (егін ши ғ имдылы ғ ын арттыру немсе с ә тті а ң шилы қ болуын қ амтамасиз эту ү шін дуала ғұ рыптары, жа ң рыб ша қ ыру, е ң бек құ ралдарын дуала) емдеу магиясы ( д ұғ а эту, аурудан арылту ү шін д ә рі- д ә рмектер дайындап беру), зиянкестік магиясы ( жауларына к ө з тигізу, тіл тигізу ), ә скери магия (жауынгерлерді ң ритуалды биі, каруларды дуала), махаббат магиясы (басын айналдырып си қ ырлау немсе теріс қ аратып жіберу). Магиялы қ т ү сініктер ж ә не ә рекетир ө мірше ң болып каледі, бізді ң елімізді ң халы қ тарыны ң т ұ рмысында ә лі де орын альпы отыр

Шаманизм ( ә венкі тілінде шаман, саман ) – ал ғ аш қ ы діндерді ң ішіндегі ру басылары мен к ә сіби дін қ изметкерлеріні ң қ альпытасуы кезе ң іне т ә н ерекше т ү рі. М ұ нда ғ ы бір ерекшелік, осы к ә сіби дін қ изметшісі шаман (ба қ сы) болуы керек. Ба қ сыларды ң негізгі істеріні ң бірі - «жынды» ауруларды емдеу. Ба қ сы осы емшілігімен қ атар а қ ын, музыкаши, си қ ырши, бас қ алардан осынысимен же ғ ары т ұ ратын адам.