Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина Университеті Факультет: Жалпы медицина Кафедра:Инфекциялық аурулар және балалар инфекциясы Дисциплина:Жұқпалы аурулар Студентті ң ө зіндік ж ұ мысы Тақырыбы: Шистосомоз. Этиологиясы. Эпидемиологиясы. Патогенезі. Классификациясы. Клиникасы. Диагностикасы. Екшеу диагностикасы. Емі. Алтын алуы Орында ған : Әділ Д.А. Тобы : 412Б Қабылдаған : Айбусинова К.Н.

Жоспары: I.Кіріспе II.Негізгі бөлім Шистосомозы. Этиологиясы. Эпидемиологиясы.Патогенезі. Клиникалық көрінісі. Диагностикасы мен емі. III.Қорытынты IV.Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе Шистосомоз – несет-жыныс жүйесін және ішекті басымырақ зақымдайтын созылмалы ағымты гельминтоз; оны Schistosomaтобына жататын трематодалар қозтыраты.

Этиологиясы. Адамда осы гельминтозты мина трематодалар қозтыраты: Schistosoma haematobium (несет-жыныстық шистосомоз), Schistosoma mansoni (ішектік шистосомоз), Schistosoma japonicum (аллергия байқалып, колит, гепатит, бауыр циррозы дамитын – жапонтық шистосомоз). Несеп-жыныс жүйесінің шистосомозын алғаш лет Бильгарц сипаттаған-ты, сонтықтан ол бильгарциоз деп те аталаты; оның қозтырушысы Schistosoma haematobium.

Schistosoma mansoni Schistosoma haematobium Schistosoma japonicum

Қозтырғыш aналығының көлемі (12-16)х 0,17 мм. Аталығының көлемі (10-12,0)х 1,2 мм. Шистосомоның ақырғы иесі-адам (кейде кеміргіштер, павиондар және т.б.). Фекаль арқылы гельминттер сыртқы ортаға шығаты да, аралық иесі арқылы өсуін бастайты. Олартың су құбырында немесе арықтардағы моллюскалартың түрлері сирек. Жоғарғы қозғалғыштығының арқасында 5-15 мин арасында суда жүрген адамның тер ісіне немесе шырышты қабатына енеді. Кейін дермаға және гиподермаға өтіп бірнеше күн сақталаты. Содан соң жетілмеген және жас гельминттер лимфа және қан тамырлар арқылы миграцияланып жүректің оң жақ бөлігімен өкпеге түсіп кейін, бір ортадан соң, бауырға түседі. Бауырда жетілген соң шистосомалар қан арқылы іш астарына бекіп күннен соң жұмыртқалайты. (тәулігіне жұмыртқа). Эпидемиологиясы

Патогенезі. Паразиттің жұмыртқасы тұщы судағы моллюскалартың организмінде церкарийге айналып, адамның организміне тері арқылы өтеді. Церкарий тез жетіліп, шистосомулаға айналып, шеттегі веналарға өтіп, жыныстық тұрғыдан толысаты. Ұрықтанған ұрғашы шистосома өзінің тіршілігіне қолайлы веналарға, яғни жамбастағы, шажырқайдағы және көтеулік (геморроилық) вена мен тоқ ішектің қабырғасына жетіп, қоныстайты. Ұрғашы шистосома жұмыртқалап, тінді зақымдайты. Жұмыртқаның біразы несетпен және нәжіспен сыртқа шығып, гельминтозтың жұғу кµзіне айналып, оның әрі тарауына бастау болаты. Уриналық шистосомозтың негізгі ошақтары Африкада бокса, Schistosoma mansoni – Оңтүстік және Орталық Америка мен Африка, ал Schistosoma japonicum Жапония мен Оңтүстік Шығыс Азияда байқалаты.

Клиникалық көрінісі Cимптомсыз өтуі мүмкін, сирек кездесетін клиникалық көрінісі анық көрінуі мүмкін, әсіресе бірінші жұқтырған кезде ішек шистосомозтың клиникалық көрінісінде 4 фаза бар: жедел, латентті, бітеу, (резидуальді фазаны) Бірінші симптом-дерматит болуы мүмкін, ол церкаридің теріге шенген себебінен теріде қышу пайда болаты, бірақ 2-3 күннен соң жоғалып кетеді. 5-8 күннен соң ауру жедел фазаға айналаты, бұл шистосомозтың жетілген миграция кезеңінде жалпы енжарлық, әлсіздік, тәбеттің және дене салмағының төмендеуі болаты, қалтырау, бастың ауырсынуы, дене қызуының жоғарлауы, буындарының және бұлшық еттерінің ауырсынуы байқалаты, урикарлы бөртпелер пайда болаты.

Өкпенің клинико-рентгенологиясында эозинофильді инфильтрата болуы мүмкін. Гемограммада лейкоцитоз және эозинофилия кейде ЭТЖ- ның жоғарлауы болаты. Бұл симптом дар бірнеше күннен 2-3 аптаға дейін созылаты. Кейін латентті фазаны бірнеше астаны құрайты. Ішек шистосомозтың созылмалы фазанынан кейін 6-8 аптадан соң, жұмыртқалар қалана бастайты. Бұл кезеңнің бастапқы симптомы ішектің зақымдануы болып табылаты, өйткені жұмыртқалартың ішек қабырғасына миграция жасау кезеңі болаты. Бұл кезеңде іштің ауырсынуы болаты, нәжісі жиілейді, тенезмдер болаты. Нәжісі сұйық немесе ботқа тәрізді және нәжіс шырыш, ірің, қан араласқан болуы мүмкін. Ректороманоскопияда ошақты гиперемия, ісінген, кейде полиптер болаты. Кейіннен ауырсыну синдром дары қайтаты, мүмкін іштің қатуы болаты, жараның тыртықтынуы болаты және фиброзты өзгерістерге ұшырайты.

Диагностикасы Гематологиялық және ректороманоскопиялық зерттеулер жүргізіледі. Диагноз қою үшін нәжісті, ішектің шырышты қабатындағы жұмыртқаларына зерттеу жүргізіледі және де РСК, ИФА, РФА иммунологиялық реакциялар, тері ішілік аллергиялық сынақ жүргізіледі.

Емі Этиотропты терапия да қолданылатын нәтижелі және жақсы әсер ететін препарата: бильтрицид таблетка түрінде қолданылаты, 20 мг/кг тәулігіне 3 лет немесе 50 мг/кг тәулігіне 1 лет, 100 мг/нан кейін қайталап бір лет 3 мг/кг енгізеді. бұлшық сетке немесе пероральді 15 мг/кг ұйықтар алтында 2 күн қолданылаты. Ниридазол таблетка түрінде 10 тәулік қолданылаты.

Алтың алу шаралары Бұған биологиялық тәсілдер қолданылаты (су қоймаларын, моллюскалартың табиғи жаулармен толтыру. Мысалы: моллюскаларымен немесе балықтармен, сонымен қатар моллюскицидтер. Халық арасында санитарлық ағартушылық жұмыстарын жүргізу қажет және су қоймаларының фекальді ластану мүмкіншіліктерін ескерту керек. Кіші су қоймаларынан әр түрлі мақсатта суты қолданғанда сақтықпен қолдану, эндемиялық аймақта осындай жерлерде суға түсуге тыйым салу, нафтехинолонның көмегімен, церкарийлердің енуінен теріні қорғау жеке профилактика да маңызты болып табылаты. Шистосомоздартың таңдаулы химиопрофилактика әдістері өңделіп жатыр. Міндетті түрде суты фильтрация лоу.

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Инфекционные болезни и эпидемиология. В.И.Покровский Инфекционные болезни и эпидемиология. В.И.Покровский 2. Интернет желісі. 3.Жұқпалы аурулар А.Қ.Дүйсенова Алматы 2014 жил