Қоғамдағы әлеуметтік теңдік және теңсіздік мәселесі Орындаған: Тасболатов Мадияр Факултет: Ақпараттық технологиялар факультеті Мамандығы: ВТиПО 16-2Б Тексрген: Мамытканов Д. К.
Жоспар 1.Әлеуметтік құрылым тұжырымдамасы 2.Әлеуметтік теңсіздік түсінігі 3.Әлеуметтік теңсіздік көздері 4.Объективті және субъективті теңсіздік, теңсіздіктің шаман және жақсы жақтары
Қоғамның әлеуметтік құрылымы Қоғамның немсе әлеуметтік топтың ішкі қүрылымы, әлеуметтік топтар, институттар мен олардың арасындағы өзара қатынастардың реттелген жиынтығы. Әлеуметтік құрылым негізінде еңбектің қоғамдық бөлінісі, ерекше қажеттіліктер мен мүдделердің, ережелер мен рөлдердің, өмір салтының және әртүрлі әлеуметтік топтардың болуы жатады. Әлеуметтік құрылым ұғымы "таптық қүрылым" үғымынан әлдеқайда кең, өйткені ол қоғамды тек таптарға емс, сонымен қатар басқа да әлеуметтік топтарға, жіктерге бөледі.
Қазіргі қоғамның әлеуметтік құрылымы өте күрделі және бірқатар құрылымдарды қамтиды: әлеуметтік-аумақтықәлеуметтік-салалықұйымдастырушылық-басқарушылықәлеуметтік аяқталдыәлеуметтік-демографиялықэтникалық
Әлеуметтік теңсіздік деген не? Теңсіздік - экономикалық ресурстарға, әлеуметтік құндылықтар мен саяси билікке қол жеткізу үшін әлеуметтік топтардың (страталар, таптар, касталар, топтардың) әртүрлі мүмкіндіктері. Әлеуметтік теңсіздік-бұл адамдардың өмірлік мүмкіндіктерінің теңсіздігі, яғни олардың әлеуметтік игіліктерге (байлыққа, билікке, білімге, беделге және т. б. шектеулі ресурстарға тең қол жеткізбеуі) Теңсіздік ғылыми және қоғамдық дискурстың мәні болған кезде ғана түсініледі. Сонда теңсіздік өмір сүре бастарды деп айтуға болады
К. Эдер, антрополог Әлеуметтік теңсіздік туралы айту мүмкіндігі болу үшін екі танымдық операция жасау керек: 1.Әлеуметтік әлемді тік жіктеу 2.Класстарға бөлінген индивидтерден тұратын, теңдік идеалынан ауытқыған тік жіктелген әлемді жариялау
Қоғамдағы теңсіздіктің тұрақтылығы мен алуан түрлілігі Әлеуметтік теңсіздік әрдайым балды. Адамдар өзінің физикалық және ақыл-ой қабілеттері, сыртқы түрі, табысы, білімі, жынысы, ужасы, кәсібі, билігі, меншігі және басқа да көптеген белгілері бойынша ерекшеленеді. Бірақ бұл айырмашылықтар әлеуметтік маңызды емс Әлеуметтік теңсіздік туралы адамдардың параметрлердің қандай да бір айырмашылығы институциональдық бекітілген және адамдардың өздерінің өмірлік мүмкіндіктерімен бөлінетін топтар бойынша бөлінуі үшін негіз болған кезде ғана айтуға болады Әлеуметтік теңсіздік-бұл тек әлеуметтік ғана емс, сонымен қатар мәдени өнім. Яғни, қоғамдағы теңсіздіктің болуын мойындау адамдардың қандай да бір қарым-қатынаста қандай мағынаға салтындығына байланысты
Әлеуметтік теңдік мәдениет құндылығы ретінде Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздік немсе әлеуметтік теңсіздіктің ең төменгі деңгейіне қол жеткізу және қолдау философияға, дінге және өзімшілдік деп аталтын өз тамырына кететін еуропалық сананың дәстүрлі құндылығы болып табылады.
Әлеуметтік теңсіздік мәселе ретінде Әлеуметтік теңсіздік мәселе ретінде XVIII ғ. буржуазия көтерілісі кезінде белсенді түрде түсіндіріле баста ты. Осы кезеңде әлеуметтік теңсіздік ашық болған сияқты, сол уақытқа дейін мұқият адам көзінен және тырысқан ақылдан сәтті ужасырынған шындық ретінде табылды
Еуропа мен Америкадағы теңсіздікті біртіндеп қысқарту
Әлеуметтік теңсіздіктің көздеріне түрлі көзқарас: 1.Теңсіздік адам табиғатында кездеседі. Кейбір адамдар басқаларға қарағанда анағұрлым қабілетті және таланты болып келеді, сәйкесінше, табысқа жену үшін өмір жарысынан жоғары болады 2.Теңсіздік-бұл әлеуметтік құрылым, өткен және қазіргі кездегі адами әрекеттердің нәтижесі. Әрбір қоғам әлеуметтік теңсіздіктің белгілі бір деңгейі мен түрін жасайды және жаңғыртады
Адам табиғатына байланысты теңсіздік Табиғаттан бір адам жақсы физикалық қасиеттерге ие, ол тез жүгіреді және кейіннен ұлттық құраманың құрамына кіріп, бұл қабілеттілікті тиімді сайта аллоды. Немсе басқа адам болашақта оған жоғары ақылы жұмыс алуға мүмкіндік бере алтын феноменалдық математикалық қабілеті бар.
Адам табиғатына байланысты теңсіздік жайлы теориялардың кемшіліктері I.Генетика адамдарға көмектесе аллоды немсе кедергі келтіруі мүмкін, бірақ ол үнемі белгілі бір әлеуметтік контексте "жұмыс істейді". Табиғи директор қоғамдағы адамның жағдайын өздері анықтамайды. II.Кез келген жағдайда табиғи қасиеттер (кепілпелер) дамытылуы тиіс, бұл адамның әлеуметтену жағдайына (оқыту, еңбек ету, мемлекет саясаты және т. б.) толық байланысты.) III.Адамдардың табиғи теңсіздігінің теориялары АҚШ, Кана, Ұлыбритания және Швеция сияқты халқы гендік жағынан ұқсас (және экономикалық жағдайлармен) елдер өз азаматтарының экономикалық теңсіздігі деңгейінде неге ерекшеленетінін түсіндіре алмайды.
Теңсіздіктің түрлері Руссо қоғамдағы барлық тік жіктемелерді екі топқа бөлді: 1.табиғи теңсіздіктерге негізделген жіктеулер 2.негізі саяси (мәдени) сипатқа ие жіктеулер
Теңдіктің түрлері: Мүмкіндіктер теңдігі Бастапқы шарттардың теңдігі Нәтижелердің теңдігі
Теңсіздік Объективті теңсіздіктік - тік иерархиялардың, яғни қоғамның шектеулі ресурстарына (байлыққа, билікке, беделге) өзінің қол жетімділігі бойынша ерекшеленетін әлеуметтік топтардың болуы. Субъективті теңсіздік- объективті теңсіздікті түсіну және оны өз шешімін талап ететін мәселе ретінде ұсыну (әлеуметтік теңсіздіктің дискурсы)
Мысал Үнді каста жүйесі Үнді касталық жүйесінде объективті түрде көрінген теңсіздік мүмкін болатын максимумға жетті. Алайда бұл теңсіздік әлеуметтік теңдікке ұмтылуға ғана емс, тіпті оны қиындатады. Түрлі касталардың өкілдері бір-бірімен теңдікке ұмтылмайды. Құдайдың шығу тегі идеясы осы жүйенің әлеуметтік теңсіздіктің көрінісі ретінде түсіндірілуіне кедергі келтіреді
Әлеуметтік теңсіздіктің артықшылықтары мен кемшіліктері Әлеуметтік теңсіздік позитивті және негативті аспектілерге ие: Позитивті жағы бұл сыйақы теңсіздігінің адамдарды білімін кеңейтуге, ынталы жұмыс істеуге, инвестиция салуға және инновациялар енгізуге ынталандырады Негативті жағынан өнімділікке қатысы жоқ, мысалы, нәсілдік немсе гендерлік кемсітушіліктің салдары болып табылатын материалдық саралау бар.
Қорытынды: Қазіргі қоғамның әлеуметтік құрылымы өте күрделі және "таптық қүрылым" үғымынан әлдеқайда кең. Теңсіздік-бұл әлеуметтік құрылым, өткен және қазіргі кездегі адами әрекеттердің нәтижесі. Әрбір қоғам әлеуметтік теңсіздіктің белгілі бір деңгейі мен түрін жасайды және жаңғыртады Ағартушылық дәуірінен бастап қоғамдағы нақты теңсіздікке теңдік идеалы қарсы қойылды және теңдік үшін күрес қазіргі заманғы мәдениеттің негізгі себептерінің бірі балды Әлеуметтік теңсіздіктің жақсы және шаман жақтары бар болғанымен, ол негізінен қоғамның даму деңгеінің төмендігін көрсететін негативті құбылыс.