Гипертониялық криз

Жоспар: 1.Кіріспе 2.Негізгі б ө лім 3. Қ орытынды 4. Пайдаланыл ғ ан ә дебиоттер

Гипертониялық криз деп АҚ дереву көтерілуімен, өмірлік маңыезды ағзалардың қызмоті бұзылуфымен және нейровеготативті өзгерістермен көрінотін жағдайды атайды. Криз ауфырлығы АҚ көтерілу жил дамдығы және күтпеген жердин панда болуфымен сипатталады.

ГК типтері Бірінші типті гипертониялық криз нейровеготативті көріні стерімен сипатталады. Криз ұзақтығы бірнеше минут тан, бірнеше минутқа дейін созылуфы мүмкін. Науқаста бот гиперемиясы, теріде қкызыл дақтар, терлегіштік байқалады. Сырттай науқастар қозғыш, мазасыз, бас ауруфына, дене қызуфына, дененің барлық аумағындағы дерілдер, көз алдындағы барлық заттарға шағымданады. Біріншілік типті ккөбінесе систолиялық қан қлысымы көтеріліп, гиперкинотикалық қан айналым түрі байқалады. Екіншілік гипертениялық криз бірнеше сағэтан бастап, бірнеше күнге дейін созылуфы мүмкін. Науқастар әлсіз, тежелген (вялый). Бас ауруфына, бас айналуфына, әлсіздікке шағымданады Ауфыр түрде гипертониялық энцефалопатия демиды. Гипертониялық энцефалопатияда бастың қаты ауруфы, көрудің бұзылуфы соқырлыққа дейін жетуі мүмкін, лоқсу, құсу, естің бұзылуфы комаға дейін жетуі м ү мкін

Патогенез Тамырлы қ - жалпы перифериялы қ қ расыласуды ң же ғ арлауфыны ң н ә тижесінде вазомоторты ( нейрогуморальды ә сер) ж ә не базальты натрийды ң ұ сталуфы артериолалар тонусыны ң же ғ арлауфына ә келеді артериолаларды ң вазомоторты ж ә не базальді тонусыны ң н ә тижесінде жалпы перифериялы қ қ расы т ұ руды ң же ғ арлауфы; Кардиальды – ж ү рек ла қ тырысьыны ң же ғ арлауфыны ң н ә тижесінде миокардиты ң жиырыл ғ ышты ғ ы, ж ү ректі ң жиырылу жиілігі, циркуляциялы қ қ ан к ө леміні ң же ғ арлауфына ә келеді. К ө лемдік- таймыр ішілік с ұ ты қ ты қ к ө леміні ң ұ л ғ авына ә келеді.

Криздің дамуфының негізгі механизмдері Симпатоадреналды ж ү йесіні ң аса белсенділенуі Организмде натрий ион дары мен суды ң тез немсе біртіндеп жинал ғ ан іркілісі Артерия мен артериолаларды ң тегіс салаты б ұ лши қ от жасушаларында кальцийлік механизмні ң активациясы Ренин – ангиотензин II-альдостерон ж ү йесіні ң белсенділенуі

Классификация Патогенезіне байланысты Адренальды Ноадренальды Нысана мүшелердің зақымдануфына байланысты I.Асқынған II.Асқынбаған III.А.Л.Мясников клиникалық дамуфына байланысты Гипертониялық криз I тип Гипертониялық криз 11 тип 2. Кушаковский М.С. I нейровеготативті синдром II –су тұз алмасуфы синдромында II – гипертензивті энцефалопатия, «судорожная форма» 3. Голикова А.П. и Эстрина В.А. Гемодинамика типіне байланысты 1. с гиперкинотикалық 2. с эукинотикалық 3. с гипокинотикалық 4. Классификация ВОЗ 1. Критикалық гипертония 2. Тұрақты гипертония Клиникалық көріністеріне байланысты 1. Кардиальды 2.Церебральды

М.С. Кушаковскийдің гипертониялық кризді жіктеуі Энцефалопатия лық форматы (гипертониялық криздің екінші түріне жатады.) Ісінулік (ағзада натрий және сұтықтықтың жиналуфымен көрінеді) Нейро – вегативті (біріншілік гипертониялық криз сәйкес келеді)

Гипертониялық криздің салыстырмалы сипаттемасы Криздің ерекшелігіI типтіII типті Басты патогенездік ықпал Механизмі Адреналин Кардиальды Норадреналин Тамырлы қ Пайда болу уа қ ытыАГ-ны ң ертелеу сатыларыАГ-ны ң кештеу сатылары Барысьы Же ң іл Ауфыр Гемодинамикалы қ ерекшеліктері Ж ү рек ши ғ арымыны ң босым ұ л ғ авы Тамырларды ң шоттік кедергісіні ң босым к ү шеюі Басым же ғ арылайтын артериялы қ қ лысым Систолалы қ Диастолалы қ Басты клиникалы қ белгілеріБас ауруфы, ү рейлі сезімбилеуі, жалпы қ озу, денені ң дірілі, ж ү рек қ а ғ уфы, мотынны ң, кеудені ң терісінде қ кызыл да қ тарды ң п.б. Басты ң қ аты ауфыруфы, ж ү рек айну, құ су, к ө з к ө руіні ң б ұ зылыстары, я ғ ни ми сауфыт ішілік қ лысымыны ң биіктеу белгілері Созылу ұ за қ ты ғ ы Қ ыс қ а – бірнеше са ғ ат, ө те сирек – бір т ә улікке дейін Ұ за қ – бірнеше са ғ этан бірнеше т ә улікке дейін Дамуфы ТезБіртіндеп, баяу Ас қ ынуларды ң болуфыТ ә н емс Инсульт, ми қ анайналымыны ң б ұ зылыстары, МИ, стенокардия, ж ү ректік астма, ө кпені ң ісінуі, к ө з к ө руіні ң б ұ зылысы

Гипертониялық криз этиологиясы : сүтықтықты, түезды тағамдарды мөлшерден сыра ішу; психикалық, эмоциялық стрестер, күйзелістер ; ауа ратыны ң, атмосфералы қ қ лысымны ң ө згерістері, Физикалы қ ж ү ктеме. Алкоголь ішу Мотерологиялы қ ауфыт қ улар. бүйрек қан ағымының рефлектортық бұзылыстары инфекциялық ауруларга шалдьпу (грипп эпидемиясы кезінде гипертониялық криз дер жиіленеді);

Жіктелуі (JNC-6) ГК ағымы ботынша : 1. Асқынған (критикалық, emergency) ми, коронарлы, бүйректік қан айналымның нашарлау белгілері. Алғашқы минута және сағат көлемінде парентеральді заттармен АҚ төмендоту. 2. Асқынбаған (критикалық емс, urgency) сына- мүшелердің зақымдалу белгілері жеқ. Тек алғашқы бірнеше сағат ішінде АҚ салыстырмалы жедел түсіру. асқынбаған ГК формалары: 1. Нейровеготативті. 2. су-тұезды. 3. Қалтыраған. Айқын офтальмологиялық көріністер (субъективті – көз түбінің өзгеруі. Артериолалардың спазмы, венулуның кеңейуі, көру нерв емзігінің ісінуі,и қан құтылу, торты қабықтың сыдырлуфы); Бүйрек қызымотінің бұзылысы;

Асқынған ГК диагностикалау критерилері : Салыстырмалы кеноттен басталу; АҚ жекелеме жеғарлауфы (диастолалық АҚ мм.сын.бағ. жеғары); ОЖЖ қызымот бұзылыстарының белгілері энцефалопатия жалпы милық (интерн. бастың ауруфы, шуфылдың болуфы, жүрек айну, құсу, көрудің нашарлауфы. Қалтырау, стен тану) және ошақтық ( қол саусақ ұштарының, ерін, ұрт парастезиясы, қол-аяқ әлсіздігі, көзде екі селену, сөйлеудің бұзылысы, гемипарез дер ); Нейровеготативті бұзылыстар (шөлдеу, ауфыездың құрғауфы, іште діріл сезімі, жүрек қағысы, тремор, гипергидроз); Субъективті жіне объективті әртүрлі дәрежедегі кардиальді дисфункция көріністері Айқын офтальмологиялық көріністер (субъективті – көз түбінің өзгеруі. Артериолалардың спазмы, венулуның кеңейуі, көру нерв емзігінің ісінуі,и қан құтылу, торты қабықтың сыдырлуфы); Бүйрек қызымотінің бұзылысы

Асқынған гипертониялық криз Егер криз кезінде төменде көрсотілген жағдайлардың біреуі немсе бірнешеуі бокса, хонда криз асқынған болып табылады. Гипертониялық энцефалопатия Жедел бас ми қанайналым бұзылысы Бас ми ішілік қан құтылу Жедел жүрек жеткіліксіздігі Жедел бүйрек жеткіліксіздігі Жедел каронарлы синдром Сол қарыншаның жедел шамасыездығы Аорта аневризмасының жіті ажырауфы Эклампсия Феохромоцитома Мидың ішіне немсе тор қабаты астаны қан құтылуфы Бас мииның жедел инфаркті Миокард инфаркті немсе тұрақсыз стенокардия Криз кезінде қан құрамында катехоламин дер деңгейінің күрт жеғарылауфы Операциядан кейінгі қан коту

Асқынбаған криз Асқынуфы жеқ гипертониялық кризге жатқкызылатын жағдайлар: 140 мм с.б. Жоғары,асқынуфы жеқ,диастолалық гипертензия; асқынуфы жеқ артериялық гипертония; Операциядан кейінгі кезеңдегі асқынуфы жеқ гипертензия. Бұл криз де АҚ сағатың көлемінде баяу төмендотіледі. Асқынған гипертензивті криз: 1. Тыныс желдарының санациясы. 2.Оксигенотерапия. 3.Веноездық ену. 4.Дамыған асқынуды емдеу және гипотензивті препараттарды таңдауда ажыратпалы қарау. 5.Антигипертензивті терапияны парентеральді препараттармен жүргізеді. 6.АҚ жил дам төмендоту (15-20% бастапқыдан бір сағат көлемінде, сосны 2-6 сағатан соң 160 и 100 мм рт.ст. дейін (пероральді дәрілік препараттарға ауфысуға болады).

Гипертензиялық криздің асқынуфы : 1. Жүрек тарапынан: - миокардитың жіті инфаркті немсе стенокардия дестабилизациясы; - жіті солқарыншалық жеткіліксіздік. 2. Аортаның жіті қатпарлануфы. 3. Ми тарапынан: - жіті гипертензиялық энцефалопатия; - инсульт; - транзиторты ишемиялық атака. 4. Бүйрек тарапынан: - жіті бүйректік жеткіліксіздік. 5. Көздің торқабығы жағынан: - көздің торқабығына қан құтылумен болатын жіті ротинопатия.

Гипертония т ұңғ ыш білінгенде артерия ж ә не бас қ а органдар құ рылысында ешбір органикалы қ (анатомия лык) ө згеріс сезілмейді. Сонымен гипертонияны ал ғ аш қ ы сатысында қ ол ғ а алиса, адам с ө зсіз жазылады. Егер ауру кезінде емделмесе, қ ан қ лысымыны ң ауруфы ө ржи береді. Ас қ ын ғ ан гипертония ауруфын жазу қ иин. Ол тіпті адамды қ аза ғ а да ұ ширатады. Ә рине, б ұ л арада да «аурып ем іздегенше, ауфырмайтын жел ізде »дегіміз келеді. Гипертониядан алдын ала са қ тану ү шін ә рбір азамат е ң бек, т ұ рмыс ж ә не тыны ғ у т ә ртібін д ұ рысь ұ тымдастыра білгені ж ө н. Тама қ запалы болсын. Белгілі бір т ә ртіппен к ү ніге 34 рот тема қ тану керек. Біра қ смайлы ж ә не холестерині к ө п ас қ а ү йір болмау керек. Сол секілді с ұ ты қ ж ә не т ұ езды асты к ө п ішіп-жэу де зиянды. Қ андрей тема қ бокса да ішті кернер, тоя ішіп-жэу ж ү реке зиян. Асты аздап, жиі-жиі ішіп т ұ р ғ ан пандалы.

Пайдаланылған әдебиоттер: 1. Айтбембот Б.Н. Ішкі аурулар пропедевтикасы.- Алматы 2005 ж. 2. Жаманкулов К.А. Ішкі аурулар пропедевтикасы, б. I-II.- Актөбе, 1992 ж. 3. Муратбекова С.К. Терапиядағы мейірбике ісі.- Астана «Фолиант», 2007 ж б. Қосымша әдебиоттер : 1.АхмотовК. Ішкі аурулар пропедевтикасы.- Актөбе, 2007