Тақырыбы:Гастро-эзофагеальді рефлюкстік аурулардың патофизиологиясы Қабылдаған:Иманбекова Ж.А Орындаған :Иманқұл А.Қ С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА 2016 жил

Кіріспе Этиологиясы және патогенезі Классификациясы Клиникасы Емі Қосымша тексерулер Пайдаланылған әдебиеттер Жоспары:

Гастроэзофагальды рефлюкстік ауру(ГЭРА; сын.: рефлюкс – эзофагит) – асқазан және/немсе он екі елі ішек құрамссының қайта құйылуссының (рефлюкс) нәтижесінде пайда болатын өңештің кілегей қабығссының қайталамалы, созылмалы қабынуы. Гастроэзофагеальді рефлюкс ауруы (ГЭРА) – кездесу жиілігі бойынша созылмалы гастрит пен бірдей, асқазан ішек жолдарссының кең таралған ауруларссының бірі. ГЭРА рефлюкс жиілегенде және асқазан құрамссының өңештің төменгі үштен бірі кілегей қабығымен жанасу уақыты ұзарғанда пайда болады.ГЭРА тұрғындардың 3-4% кездеседі.

ГЭРА екінші ретті ауру болып табылады. Оның тікелей себе птеріне өңештің төменгі сфинктері тону сссының төмендеуі (кардияның жетіспеушілігі), өңештің төменгі тесігінің спонтанды релаксациясы (босаңсуы) және асқазан іші қысымссының жоғарылауы жатады. Бұл себе птер өз кезегінде мынандай өзгерістердің нәтижесінде туындайды: а) құрамында кофеин бар тағамдар (кофе, шай, какао) мен дәрілік препаратады (цитрамон, кофетамин және басқалары) қолдану; б) төменгі өңеш сфинктерінің тону сын төмендететін дәрілерді (кальций антагонистері, папаверин, но-шпа, нитратор, баралгин, холинолитиктер, анальгетик тер, теофиллин) қабылдау; в) кезбе нервтің зақымдануы (қант диабетінде); г) шылым шегу (никотин сфинктер тону сын төмендетеді); д) алкоголь қабылдау (сфинктер тону сын төмендетеді және алкоголь кілегей қабықты зақымдайды); Этиологиясы және патогенезі

е) екіқабаттылық (гормондар әсерінен сфинктер тону сссының төмендеуі және іш қуысындағы қысымның көтерілуі); ж) өңеш дискинезия си; з) жүйелі склеродермия; и) диафрагма жарығы; к) тағамды асығыс, жилдам және шамадан тыс қабылдағанда туындайтын аэрофагия; л) жара ауруы; м) себебі әр түрлі дуоденостаз; н) тағамда шамадан тыс смайлы етті, баяу еритін майларды, ұн тағамдарын, өткір тұздықтарды, қуырылған тағамдарды қолдану (тағамның асқазанда ұзақ сақталуын және іш қуысы қысымссының көтерілуін тудырады).

Көрсетілген этиологиялық факторлар ішінде агрессивті затрат бар (тұз қышқылы, пепсын, өт қышқылдары) асқазан және/немсе он екі елі ішек құрылымссының (дуоденогастральный рефлюкс те) қайта құйылуын тудырады. Агрессивті факторлар өңештің кілегей қабығын зақымдайды. Бірақ эзофагит туындау үшін біріншіден – агрессивті факторлар өңештің кілегей қабығына ұзақ уақыт әсер етуі керек, екіншіден – қорғаныс механизмдері (өңеш клиренсі) мен өңештің кілегей қабығссының резистенттілігі жеткіліксіз болулары керек. Өңеш клиренсінің (тазаруссының) бұзылуы өңеш дискинезия синда, склеродермия да, сілекей бездерінің қызметі бұзылғанда (ОНЖ аурулары, эндокриндік аурулар, холинолитик термин емдеу) байқаллоды. Өңеш кілегей қабығссының резистенттілігінің азаюы қан айналысы, регенерация бұзылғанда орын аллоды. Сонымен, гастроэзеофагеальды рефлюкстік ауру асқазан сөлінің агрессивті факторлары мен қорғаныс факторларссының (өңеш клиренсі, өңештің кілегей қабығссының төзімділігі) арасындағы тепе-теңдік бұзылып, агрессия факторлары босым болғанда бой көрсетеді.

ГЭРА т ү рлері: 1. Гастроэзофагеальды рефлюксті ауру (ГЭРА), эзофагитсіз (немсе эндоскопиялы қ негативті рефлюкс ауруы, немсе эрозиясыз рефлюксті ауру) – эндоскопияда табылмайтын өң ешті ң кілегей қ абы ғ ссыны ң за қ ымдануы. 2. Рефлюкс – эзофагит – эндоскопия дак ө рінетін өң ешті ң кілегей қ абы ғ ссыны ң за қ ымдануы.

ГЭРА ең жиі симптом дары – қыжил, ауыру, регургитация, сілекей ағу, дисфагия, ықылық ату және құсу, өңештен тыс симптом дар Қыжил мен төс артссының ауыруы өңештің кілегей қабығссының сезімтал нервілерінің тұз қышқылымен тітіркенуіне немсе қышқыл туғызған өңештің түйілуіне (спазм) байланысты туындайды (сау адамдарда өңештің төменгі үштен бір бөлігінің рН 6,0 құрайды; асқазан құрылымссының регургитациясында ол 4,0 дейін төмендейді, он екі елі ішектің құрылымссының регургитациясында 7,0-8,0 дейін көтеріледі). Қыжил мен төс артссының ауыруын кофе, томат, цитрустарды, шоколад ты, мал майын, алкогольді қабылдау, шылым шегу тудырады. Клиникасы

Сілекей ағу – ауызда сілекейдің көбейгенін слезу, әдетте қыжилмен бірге пайда болады және эзофаго – сілекей рефлексімен байланысты болып келеді. Дисфагия – тамақты жұтудың қиындауы; өңеш дискинезия си, кейдж өңештің кілегей қабығссының кебуі (темір жетіспеушілік анемия да, склеродермия да, Шегрен сындромында) тудырады. Кейбір жағдайда дисфагия - өңеш стриктурасссының белгісі. Ықылық кейдж науқас адамды азапқа салатындай жиі байқаллоды, ол диафрагма нервісінің қозуына, диафрагманың тітіркенуі мен жиырылуына байланысты туындайды.

ГЭРА патогенездік ем жасау үшін түрлі фармакологиялық топтардың дәрілері қолданылады. Бұл, алдымен, антисекреторлық препарата, оларды қолдану асқазан сөлінің қышқылдылығын және оның өңештің шырышты қабатына зақымдаушы әсерін азайтады. Алайда, оларды дуоденогастральді рефлюкс кезінде қолдану оң әсер көрсетпейді, себебі ұлтабардың құрамссының зақымдаушы әсері асқазан сөлінікіне қарағанда әлдеқайда жоғары болып табылады. Емі

Бұл жағдайда прокинетиктерді қолдану тиімдірек, олар АІЖ пропульсивті белсенділігін күшейтеді және гастроэзофагеальді рефлюкстің тікелей себепшісі – өңеш және АІЖ төменгі бөліктерінің дисмоторикасын жояды. Бұл топтың препаратаы ГЭРА бар науқастардың клиникалық протоколдарына енгізілген.

Эзофагогастродуоденоскопияда өңештің төменгі үштен бірінің кілегей қабығссының ісінгенін, гиперемия сын, эрозия сын және атрофиясын анықтайды. Эндоскопиялық тексеру әдістерінің нәтижесі бойынша ГЭРА активтілігінің 5 дәрежесін ажыратады. І дәрежесі онша айқын емс ошақты немсе жайылмалы эритема мен, төменгі өңеш сфинктері деңгейіндегі кілегей қабықтың болбырлығымен және өңештің төменгі бөлігінің кілегей қабығссының күңгірттігімен сипатталлоды. ІІ дәрежесінде көбіне түзу түріндегі бір немсе бірнеше эрозиялар (экссудаты немсе экссудатсыз) болады, олар өңештің дистальді сегментінің (сфинктер ден жоғарғы бес сантиметрлік шеңберлі зона) кілегей қабығссының 10% аз бетін қамтиды. ГЭРА активтілігінің ІІІ дәрежесінде үсті экссудатпен немсе некроз массасымен жабылған құйылмалы эрозиялар пайда болады, олар айналмалы тарамайды. Зақымданған кілегей қабық өңештің дистальді бөлігінің 50% аз мөлшерін қамтиды. IV дәрежелік активтілікте асқазан-өңеш қосылған жерінен жоғарғы бес сантиметрлік зонаның бәрі оралған құйылмалы эрозиялармен немсе экссудаты – некрозды өзгерістермен зақымданады, процесс өңештің төменгі бөлігіне тарайды. V дәрежелі активтілікте өңештің әр жерінде терең жаралар мен эрозиялар, стриктуралар мен фиброздық өзгерістер анықталлоды, өңештің қысқарғаны көрінеді. Қосымша тексерулер

Өңештің рентгеноскопия сын дененің вертикальді және горизонтальді қалпында жасайды. Гастроэзофагеальды рефлюкс барында науқас адамның горизонтальді қалпында барий өңешке қайтадан құяды. Онымен бірге рефлюкс – эзофагит белгілері анықталлоды: өңеш қуысссының кеңігені, оның кілегей қабығы бедерінің өзгергені, өңеш бетінің тегіс болмауы, перистальтиканың әлсіреуі. Эзофагомонометрия - өңеш ішіндегі қысымды өлшеу, арнайы баллонды зондтар көмегімен орындаллоды. Қалыпты күйде жұтқыншақ - өңеш сфинктері деңгейіндегі қысым с.б мм, төменгі өңеш сфинктерінін деңгейіндегі қысым с.б мм құрайды. ГЭРА-да өңештің төменгі сфинктері деңгейіндегі қысым с.б. 9 мм-не дейін және одна да төмен түседі. 24-сағаттық интраэзофагеальды рН – монитор алу және алынған мәліметтерді компьютерлі өңдеуді кардиальді емс төс артссының ауыруын дәлдеу үшін, созылмалы жөтелде, асқазан құрамссының аспирациясы туралы күдік болғанда және науқас адамды антирефлюкстік операцияға қарсы амге әзірлеген кезде жасайды. Қалыпты күйде өңештің рН 5,5-7,0 аралығында болады, орташа мөлшері 6,0 тең болады. Рефлюкс болған жағдайда рН 4,0 дейін және одна да төмен азаяды, онымен қатар регургитацияның жиілігі, ұзақтығы және оның динамикасы анықталлоды.

1. Гриневич В.Б. Прокинетики в клинической практике // Рос. журн. гастроэнтеритит., гепат., колопроктол. – – С Ивашкин В.Т., Трухманов А.С. Физиологические основы моторно- эвакуаторной функции ЖКТ // Рос. журн. гастроэнтеритит., гепат., колопроктол – с Лапина Т.Л. Тактика лечения больных ГЭРБ. //Фарматека 2009, 3 с Ткаченко Е.И., Успенский Ю.П. ГЭРБ: новое решение старой проблемы // Consilium medicum – С Лазебник Л.Б., Машарова А.А., Бордин Д.С. Многоцентровое исследование «Эпидемиология Гастроэзофагеальной рефлюксной болезни» (МЭГРЕ) // Эксперим. и гастроэнтерология. – Т.1. – С.4-13 Пайдаланылған әдебиеттер