SLIDES.KZ БИОЛОГИЯЛЫ Қ МЕМБРАНА
Биологиялы қ мембранна
ЖАЛПЫ М Ә ЛІМЕТ Биологиялы қ мембранна жасушанны ң ж ә не жасуша ішіндегі б ө лшектерді ң (ядро, митохондрии, хлоропласта, пластид тер) бетінде орналас қ ан молекулалы қ м ө лшердегі ( қ алы ң ты ғ ы 5 10 нм), а қ уызты-липидтік құ рилымты ж ұқ а қ абы қ ша. Биологиялы қ мембранна ө ткізгіштік қ асиетіне байланнысты жасушада т ұ здарты ң, қ анты ң, амин қ ыш қ ылдарыны ң, иондарты ң, т.б. затратты ң алмазу ө німдеріні ң концентрация сын, оларты ң тасымалын ж ә не алмазуын реттейді. Клетканны ң протоплазма сын қ оршап т ұ р ғ ан биологиялы қ мембранна жасушалы қ мембранна деп аталаты. Клеткалы қ мембранна қ ос қ аббаты а қ уызты-липидті молекулалардан т ұ раты. Биологиялы қ мембранный ң құ рилымы мен ерекшелігі туралы на қ ты ғ билыми м ә ліметтер 20 ғ асырты ң басында белгілі болты.
Ғ АЛЫМДАРДЫ Ң ПІКІРІ 1902 ж. неміс ғ алыми Э. Овертон мембранный ң құ рамында май текс затрат болаты денег пікір сайты ж. америкалы қ биолог Тара. Гортер мен Ф.Грендел адам эритроцитіні ң қ абы қ шасынан сол затты б ө ліп ши ғ арты. Ал 1935 ж. а ғ ылшин ғ алымдары Л.Даниелли мен Г.Даусон ж ә не америкалы қ биолог Дж. Робертсон биологиялы қ мембранный ң құ рилымты қ моделін ұ сынты. Кейін электронты қ микроскоп ж ә не рентгендік анны қ тау ә дістерін қ алдану н ә тижесінде жасушанны ң барлы қ б ө ліктеріндегі биологиялы қ мембранна таби ғ латыни ң ұқ саз боллатыни анны қ талты.
БИОЛОГИЯЛЫ Қ МЕМБРАНАНЫ Ң ҚҰ РЫЛЫСЫ Биологиялы қ мембранна аса к ү рделі құ рилымты зат. Оны ң құ рамында ферменттік белоктар, ерекше рецепторлар, электрондарты тасымалдауши, энергичны өң деуші құ рилымдар сонымен қ атар гликопротеин дер мен гликолипидтер болаты. Мембранналы қ белоктарты ң к ө пшілігі мембранный тесіп ө тіп орналасса, ал кейбірі о ғ ан жартылай ғ анна еніп немсе жаннасып жататы. Мембранналы қ белоктар т ү рлі қ ызмет (мысалы, гликопротеин дер антиген р ө лін) ат қ араты. Кейбір химиялы қ реакциялар (мысалы, хлоропластада ж ү ретін фотосинтезді ң жары қ реакция лары немсе митохондриида ғ ы тосты ғ а фосфорлану процесі) биологиялы қ мембранный ң ө зінде ж ү реді. Сондай-а қ, биологиялы қ мембранна жасушанны қ оршап, сырт қ ы ортадан о қ шаулауы ар қ илы жасушанны ң морфологиялы қ т ұ тесты ғ ын са қ тайты.
БИОЛОГИЯЛЫ Қ МЕМБРАНА Қ АСИЕТТЕРІ Ағынтилық. Мембранна мызғымас құрилым емс, оның құрамына кіретін белоктар мен липидтердің қөбісі ұзына бойы жазықтықта ағып қозғала алаты. Бейөлшемдестік. Сыртқы және ішкі қабаттарының құрамы әркелкі келеді. Үйектік. Мембраннанның сыртқы беті оң, ішкісі теріс зарядты болаты. Таңдамалы өткізгіштік. Еріген затраттың белгілі ғанна бөлшектерін және иондарты іріктеп өткізеді.