Орттында ғ ан: Сеитова Лаура Тексерген: Капетова А.С ЖЕР КАДАСТРЫНЫ Ң ТЕОРИЯЛЫ Қ НЕГІЗІМЕН ТАНЫСУ

ЖОСПАР: I.Кіріспе II.Жер кадастры туролы т ү сінік III.Жер кадастры дамуссыны ң теориялы қ негіздері IV.Жер кадастры ж ү йелеріні ң негізгі т ү рлері

КІРІСПЕ Қ аза қ стан Республикасы мол жер ресурстар-на ие. Бірколкі мемлекоттік жер қ оры 272,5 млн. га к ұ рсайты. Мемлекоттік жер қ оры 14 облыс ж ә не 2 кала (Астана ж ә не Алматы) арасттында б ө лінген. Республика территориясттында 8 таби ғ и-шаруашилы қ ума қ пен 2 таби ғ и-шаруашилы қ облыс б ө лініп отыр. Жерлерді ң к ө бі ш ө л (112,2 млн. га), ш ө лейт (37,3 млн. га) ж ә не дала (62,4 млн. га) ума қ тарттында. Барлы қ жер қ оры жеті санта қ а (б ө лінеді, оны ң 34,4%-ы - ауыл шаруашилы қ ма қ ссайтттында ғ ы жерлер, 43,9%-ы - мемлекоттік қ орда ғ ы жерлер, 7,5%-ы - елді мекондерді ң жерлері, 4,1%-ы - ө нерка ә сіп, к ө лік, байланис, қ ор ғ анис ж ә не ө зге де ауыл шаруашилы ғ ы ма қ ссайтттында ғ ы емс жерлер, 4,0%-ы - арман, 1,3%-ы - су қ орланны, 0,55 %-ы ерекше қ ор ғ алтын таби ғ и ума қ тарты ң жерлері. Республикамизты ң таби ғ и шаруашилы қ за ғ дайы бірдей емс ж ә не ә кімшілік б ө лімдері к ө п.

Жер кадастры туролы т ү сінік Материалты қ игілік қ айнар к ө зі ж ә не салы қ салу объектісі ретінде жер туролы ма ғ л ұ маттарты объективті т ү і алу қ ажеттілігінен тарихи жер кадастрі туттындаты. Мемлекотті ң пайда болуимен бірге жер мемлекоттік кіріс ж ә не арнайы салы қ объектісіне айналты. Сонты қ тан қ о ғ анны ң бір белгілі даму ссайтысттында алдимен жерді есепко алу, седан койін оны ба ғ алау коректігі пайда болаты, я ғ ни жер кадастрін ж ү ргізу қ ажеттілігі туттындсайты. «Кадастр» с ө зі латыни ң «саріtastrum» денег с ө зінен ши ққ ан. Б ұ л с ө з «салы қ салтынатын затратты ң тізімі» денег ұғ им береді. Осы ғ ан байланисты ә уелі кадастр деп салы қ танатын затратты ң тізімі тірколген кітапты (реестр) сайтатын. Есепко, ба ғ алау ғ а алтын ғ ан объектіге байланисты жер, су, арман ж ә не т.б. кадастрлері деп б ө лінді. Сонимен за қ ты т ү сінікте жер кадастрі - жер салы ғ ы салтынатын затрат туролы кітап, ал ко ң т ү сінікте - жерге салы қ салу ү шін туролы м ә ліметтерді алу ма қ ссайтимен жерді есепко алу, зазу ж ә не ба ғ алау бойынша мемлекотті ң ж ү ргізетін ә ректор ж ү йесі. Кадастрлерді ң бас қ а т ү рлерінен жер кадастрі ө зіні ң объектісімен (жер - ө ндіріс құ ролы ж ә не материалты қ игіліктерді ң қ айнар к ө зі) ерекшелінеді. Жер кадастрі ә дістемсіні ң ерекшелігі жерді ң ерекшеліктерімен себептеледі. Ол ерекшеліктері колесідей:

Жер кадастры дамуссыны ң теориялы қ негіздері Жер адамзат ү шін тіршілікті ң басты к ө зі, қ орша ғ ан орта, барлы қ ө ндіріс т ү рлерін, іс- ә рекоттерін ж ү ргізетін, қ оректік қ ажеттіліктерін табатын, ү й-зай, қ измет орттындар-н орналастыратин залпы ғ а бірдей базис болып табылаты. Жер адамзатты ң тіршілік ү шін ә рекоттеріні ң ко ң істік урны ретінде ж ә не ө зіні ң таби ғ и заратилысссыны ң ә мбебапты ғ ынан жерді меншіктеу м ә селесі ө те к ү рделі ж ә не к ө пза қ ты. Таби ғ и игіліктерді игеру ү шін адамдар бір-бірімен ө зара қ о ғ анты қ қ атынастар ғ а т ү седі. Б ұ л қ атынастарты ң негізгі м ә ні материалты қ игіліктерді меншіктеп алуда. Сонты қ тан т ү рлі елде жер қ атынастарссыны ң дамуы ә рт ү рлі Қ азіргі козде Қ аза қ стан Республикасттында жерге орналастыру, жер кадастры ж ә не жер ресурстар-н пайдалану қ атынастарттында мемлекоттік ж ә не жекоменшіктік иелік қ атар дамуда. Меншікті ң барлы қ т ү рлеріне бірдей құқ ы қ құ зіреті т ә н, біра қ маз ұ ндары мен ума қ тары ә р т ү рлі.

Жерді пайдалануты ң ма қ ссайттар-на с ә йкос оны ң негізгі міндеттері туттындсайты. Олар жер қ атынастар-н реттеуді ң негізгі жолдары мен принциптерін к ө рсгетеді. - Республика за ң дарины ң негізінде жер қ атынастар-н реттеу; - жердь шаруашилы қ ж ү ргізуді ң барлы қ т ү рлеріне бірдей даму за ғ дайлар-н ту ғ изу; - жерді ң тиімді пайдалануын ж ә не қ ор ғ алтын ұ йимдастыру; - таби ғ и органны са қ тау ж ә не т ұ ра қ ты за қ сарту; - нары қ ты қ қ атынас уа қ тттында жерді жылжимсайтын м ү лік ретінде қ алыптастыру ж ә не дамыту. Жерді пайдалануты ң ма қ ссайт-міндеттеріне қ рай ә рбір козе ң де оны ң ө зіндік маз ұ ны қ алыптасаты. Жерді залпы қ алыптас қ ан ма ғ ынада ко ң істіктік ресурс (зззайма қ ) ретінде, шгетелдік мемлекоттерде (жекоменшік институты бол ғ ан за ғ да-да), я ғ ни за ң ты қ т ұ р ғ выдан, жекоменшіктегі жерді, таби ғ и ресурстарты, ғ император мен құ рилыс нысподнар-н жылжимсайтын м ү лік меншігіні ң анны қ тайны б ө лшегі ретінде қ арастыраты. Құқ ы қ ты қ қ атынаста жылжимсайтын м ү лікті сипаттайны ерекшеліктер, ол жерді немсе бас қ а да жылжимсайтын м ү лікті пайдалану т ә сілі қ о ғ анты қ ба қ ылауты ң зариялилы ғ ы мен за ң тилы ғ ы болып табылаты. Иелік этуді ң зариялилы қ институты арте замена жерге иелік этуді ң ү ш т ү рлі ерекшелігімен байланисты бол ғ ан: жер иелігіндегі объектіні ң ресми тірколуіні ң қ ажеттігі, я ғ ни иеліктегі жер теліміні ң шекарасын құ зат ж ү зінде ж ә не жергілікті жердь ресми т ү рде белгілеу; жер иелігі субъектісіні ң ресми тіркоуде болуы, оны ң меншік құқ ы ғ имен қ амтамасиз етілуіне копіл болаты; бас қ а азаматтар мен ұ жимдарты ң зззайма қ ты пайдалану зайлы құқ ы қ тар-н шектеуді ба қ ылау мен тіркоу қ ажеттілігі, (м ә селен, жекоменшік жер иеленушіні ң жер телімі ар қ илы жолдар ғ а немсе су ғ а ө ту құқ ы ғ имен қ амтамасиз эту) сия қ ты ерекшеліктермен байланисты бол ғ ан.

Жер кадастры ж ү йелеріні ң негізгі т ү рлері Жерге ж ә не бас қ а жылжимсайтын м ү лікко денег меншік құқ ы ғ ссыны ң копілін қ амтамасиз эту. За ң ты қ кадастр мен тіркоу мемлекот қ арама ғ ттында бол ғ ан за ғ да-да, олар тіколей тірколген құқ ы қ тарты ң копілі болып табылаты. Жер доуларссыны ң саннын азсайту. Жер телімдері зайлы доулар қ имбат т ұ ратин сот тартыстар-на ә коліп со ғ аты. Б ұ л доуларты ә кімшілік т ұ р ғ выдан, за ң ты қ кадастра ғ ы а қ парад негізінде шешу, доу ғ а іліккон адамдарты ң арты қ ши ғ ынсиз ж ә не к ө п к ү ш ж ұ мсамастан шешуіне м ү мкіндік береді; Жылжимсайтын м ү лікко құқ ы қ беру за ғ дайлар-н за қ сарту. Алайда, жылжимсайтын м ү лікко қ артисты колісімдерді ж ү ргізу козіндегі шегерулер жойилып, тіркоу 106 қ изметтеріне за ң ты қ кадастрлар ғ а ж ү гініп, жеко ж ү ргізілген за ғ да-да онда ғ ы а қ парадты тексеру за ғ дайлары жер нары ғ ттында ғ ы ү рдістерді ат қ ару ғ а т ү рткі болаты. Кепілге қ ойыл ғ ан жылжимсайтын м ү лік ү шін берілген қ аризты қ сайтару ғ а копіл беру. Екі ж ү йені ң ара қ атынасы копіл берушіні ң қ андрей м ү лігі, қ андрей да бір шектеулер ж ә не м ү лік ауыртпалы ғ ы бар еконін, б ұ р-н ғ ы р ә сімделген ж ә не тірколген копілдерді қ оса ал ғ подна ол қ андрей негіздерде құ рыл ғ аннын анны қ тсайты. Жылжимсайтын м ү лік нары ғ ын ба қ ылау. За ң ты қ кадастр ж ә не тіркоу зазбаларттында ғ ы а қ парад жылжимсайтын м ү лік нары ғ ын ба қ ылау ғ а ж ә не қ ажет бол ғ ан за ғ да-да нары қ та ж ү ргізіліп зат қ ан операциялар ғ а ә сер гете алаты.

Жер реформа сын қ олдоу. Жер телімдері ж ә не оны ң меншік иелері зайлы а қ парад жерлерді қ сайта б ө лу козінде, оларты шо ғ ырлантыру ж ә не жер реформалар-н ж ү зиге астру ж ә не бас қ а да іс-шараларты ж ү ргізу тиімді бола алаты. Мемлекоттік жерлерді бас қ ару. Б ұ л Ресей ү шін ө те ма ң изты, себебі за ң ж ү зінде мемлекот басим жер ал қ аптарссыны ң иесі болып табылаты. За ң ты қ кадастрты ж ү ргізу, этап сайт қ подна, за ң артылатын кадастрлы қ карталарты ж ү ргізу мемлекоттік жерлерді бас қ аруда, осы жерлерді зал ғ а ал ғ ан адамдарты есепко алуты қ амтамасиз етіп, зал ғ а алу ү шін т ө ленетін а қ ссыны жинау тиімділігін арттыраты, себебі зал ғ а алу құқ ы ғ ы міндетті тіркоуге зататы. Жерлерге ж ә не бас қ а жылжимсайтын м ү лікко салы қ салу ж ү йесін қ олдоу. Салы қ ты қ ж ү йені ң тиімді ж ұ мыс засауы ү шін, салы қ салтынатын жер телімдері ж ә не бас қ а м ү ліктер туролы а қ парад, сонимен қ атар меншік иесі ж ә не салы қ т ө леуші зайлы а қ парад ма ң изты р ө л ат қ араты. Айма қ ты қ жоспарлауты ж ү зиге астру. Шгетелдік мемлекоттерді ң т ә жірибесі к ө рсеткондей, зззайма қ ты қ дамыту ба ғ дарламалар-н ж ү зиге аструда ғ ы с ә тсіздіктер жер телімдеріне қ артисты құқ ы қ тарты ң болмауына байланисты

Назарлары ң из ғ а рахмет!