ББЗ микробиологиялық синтезінің негізгі технологиялық сатылары Орындаған: Макашова Аида Рахатаева Айдана

Микробиология дай көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзаларды, олардың құрылысы мен биологиялық, биохимиялық қасиеттерін, табиғатта жүріп жатқан процестердегі ролін, адам тұрмысы саласындағы пайдасы мен зиянын жан-жақты зерттейтін ғылым.

Микроорганизмдер – көптеген өзіндік өзгешелігімен сипатталатын, жасушаларында зат алмасу қарқынды түрде жүретін объект. Микробтың бір жасушасының өзі бір минута 10-нан 100 мыңға дейін белок молекулаларын түзе аллоды. Бұндай өнімділікті қазіргі замандағы органикалық синтездің ешқайсысы көрсете алмайды. Көптеген микроорганизмдердің екі селену уақыты 0,3-2 сағатқа созылады. Бұл ең өнімді көп беретін өсімдіктерден 500 соседей шапшаң, ал ең жақсы мал тұқымында ол эссе шапшаң өтеді.

Ерекше көңіл аударарлық жағдай – кейде жасушаның барлық биохимиялық белсенділігі өсу мен көбеюге бағытталмай адам үшін пайдалы бір затты түзуге ауысады және де бұндай мүмкіндікті қарқындатуға да жағдай туады. Бұған даму циклы кезінде биомассаның әрбір килограммына шаққанда 0,5 кг пенициллин түзетін белгілі бір минутар және де өздерінің тіршілігіндегі талабынан эссе артатын мөлшерде «В» дәруменін түзетін микроорганизмдер мысал бола аллоды.

Микробиологиялық синтездің тиімділігі, ол үшін субстрат ретінде тарзан, тапшы емс екінші дәрежедегі шикі заттарды, сірке, сүт сарысу, мұнай және т.б. өңдеудегі қалдықтар қолданылғанда анықталуы мүмкін. Микроорганизмдер қолданылатын өндірісті екі топқа ажыратады: Тағамдық өндірістері Ашыту өндірістері

Ауыл шаруашылығының шикізаттарын өңдеумен айналысатын технологиялық циклдың белгілі бір статусында микроорганизмдерді пайдалану шектелген жағдайда, микроорганизмдердің көп мөлшерде биомасса сын өсіру арқылы жинау және олардың метаболиттерінен белгілі бір өнімді бөліп алу талап етілмейді. Осыған байланысты бұл саланың өнеркәсібіне арнаулы микробиологиялық өндіріс үшін технологиялық жабдықтардың сыбағалы үлесі азғана бокса, бұны микробиологиялық өнеркәсіп қатарына жатқызбайды.

Негізгі технологиялық статусы микроорганизмдерді өсіру болатын өндірістерді микробиологиялық өнеркәсіптер қатарына жатқызады. Технологиялық белгісіне қарай оларды екі топқа бөледі: 1.Өнімдері - органикалық қышқылдар, спирттер, микробтар биомассы болатын өнеркәсіптер. 2. Бактериялы препарата және күрделі құрылымды, жоғары физиологиялық активтілігі бар (дәрумендер, ферментер) заттарды алумен байланысты өте нәзік микробиологиялық синтезі аз көлемді өндірістер.

1. Өнімдері - органикалық қышқылдар, спирттер, микробтар биомассы болатын өнеркәсіптер Олардың негізгі белгісі – түптік, яғни суспензиялы өсіру, құрамында қант және спирт бар қоректік орта, мұнайдың көмірсутектері, концентрлі болатын, өсіру кезінде кейде аэрацияны қажет етпейтін анаэробтарды және т.б. қолданады. Мұның барлығы процестерді бөгде микроорганизмдерден қорғау, ауаны тазартуға, сөйтіп көп мөлшердегі сұйықтарды және құрал-жабдықтарды залалсыздандыру мен қымтап жабуға аса қатаң талап қоймауға мүмкіндік береді. Көп тонналы өндірістердің басқа бір маңызды сипатттамасы - өнімді бөліп алу статусының оңайлығы. Өйткені өнімді сұйық күйінде аллоды және өзінің температураға тұрақтылығының арқасында ол жылылай кебеді.

2. Бактериялы препарата және күрделі құрылымды, жоғары физиологиялық активтілігі бар (дәрумендер, ферментер) заттарды алумен байланысты өте нәзік микробиологиялық синтезі аз көлемді өндірістер Бұнда түптік өсіруді қолданады және бұл жұмыс қоректік заттарды, қоспаларды, аэрациялаушы ауаны, жұмыс орындарын қымтау мен залалсыздантыруға қатаң талап қойылады. Соңғы өнімді бөліп алып, тазалау біраз күрделі операцияларды қамтиды.

Микробиологиялық синтез өнімдерін үш түрге ажыратады: 1)Құрамында тіршілікке қабілеті бар белсенді компоненттері ретінде микроорганизмдері бар (өсімдік қорғау, бактериялы тыңайтқыштар, ашытқылар т.б.) биологиялық препарата; 2)Құрамында белсенділігі жоқ және олардың өңделмеген өнімдері (мал азықтық ашытқы саңырауқұлақтары, саңырауқұлақтар мицелийлері және т.б.) бар биологиялық препарата; 3) Микроорганизмдерің метаболизмінен тазартылған өнімдерінің (дәрумендер, амин қышқылдары, ферментер, антибиотиктер және т.б.) негізінде жасалған биологиялық препарата.

Өнеркәсіпте маңызы Антибиотиктер мен витаминдер түзу Сыра, шараптар, тағамдардың шіруі, бүлінуі, көгеруі Шырынды азық – сүрлемді, этанол, глицерин, ацетон, органикалық қышқылдар дайындау Топырақ құрамын жақсарту Биологиялық тепе-теңдікті қамтамасыз ету Гүлденген жер беті эрозиясы шығындарын азайту Нематодтарға қарсы жауыз Қарашіріктің жетілуіне қатысу Микробты антагонист болу

Назарларыңызға рахмет