ИНТЕГРАЦИЯ ТҮРІНДЕГІ ДӘРІС Жүктілікпен байланысты гипертензиялар Дайындағандар: акушерия және гинекология кафедрасының ассистенті Баймусанова Г.Н., патологиялық аннатомия кафедрасының ассистенті, м.ғ.к. Апбасова С.А.

ДӘРІС МАҚСАТЫ Клиникалық жағдай арқылы жүктілікпен байланысты жүктілікпен байланысты гипертензиялардың патогенезін, гипертензиялардың патогенезін, клиникасы мен патомормологиясының клиникасы мен патомормологиясының ерекшеліктерін зерттеу, жіктелуін, ерекшеліктерін зерттеу, жіктелуін, акушерлік тактика сын, емінің акушерлік тактика сын, емінің принциптерін, жедел көмек көлемін принциптерін, жедел көмек көлемін меңгеру меңгеру 4 курс ЖМФ студенттерінде клиникалық тұрғыда ойлау қабілеттерін клиникалық тұрғыда ойлау қабілеттерін дамытып бекіту дамытып бекіту Пәнді интеграция түрінде оқытудың артықшылықтыр-н көрсету артықшылықтыр-н көрсету

СІЗДЕР ДӘРІС СОҢЫНДА : БІЛЕТІН БОЛАСЫЗДАР– ЖҮКТІ ӘЙЕЛДЕРДЕ КЕЗДЕСЕТІН ГИПЕРТЕНЗИВТІ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ ТҮРЛЕРІН, ПАТОМОРФОЛОГИЯЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАРДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН АНЫҚТАЙ АЛАСЫЗДАР– КЛИНИКАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР БОЙЫНША, ЖҮКТІЛІК АҒЫМЫН АСҚЫНДЫРАТЫН, ГИПЕРТЕНЗИЯНЫҢ КЕЗ КЕЛГЕН АУЫРЛЫҚ ТҮРІН ЕМДЕП, ЖЕДЕЛ КӨМЕК КӨРСЕТЕ АЛАСЫЗДАР - ЖҮКТІЛІКТЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАР КЕЗІНДЕ, ЖӘНЕ АКУШЕРЛІК ТАКТИКАНЫ АНЫҚТАЙ АЛАСЫЗДАР ЖҮКТІЛІКТЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАР КЕЗІНДЕ, ЖӘНЕ АКУШЕРЛІК ТАКТИКАНЫ АНЫҚТАЙ АЛАСЫЗДАР

ДӘРІС ЖОСПАРЫ КЛИНИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙДЫҢ ПРЕЗЕНТАЦИЯСЫ - Даулетьярова М.А. ЖҮКТІЛІК КЕЗІНДЕГІ ГИПЕРТЕНЗИВТІ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ АНЫҚТАМАСЫ – Баймусанова Г.Н. ЖҮКТІ ӘЙЕЛДЕРДЕ СОЗЫЛМАЛЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАРДЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ – Апбасова С.А. ЖҮКТІЛІКПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАРДЫҢ ҚАУІП ФАКТОРЛАРЫ МЕН ЖІКТЕЛУІ – Баймусанова Г.Н. ЖҮКТІЛІКПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАРДЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ – Баймусанова Г.Н. ЭКЛАМПСИЯ КЕЗІНДЕ ЗАҚЫМДАЛУДЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ - Апбасова С.А. ЖҮКТІЛІКПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАР ПАТОГЕНЕЗІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ – Баймусанова Г.Н. ЖҮКТІЛІКПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАР КЕЗІНДЕ ІШКІ АҒЗАЛАРДЫҢ ЗАҚЫМДАЛУЫНЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ - Апбасова С.А. ДӘЛЕЛДІ МЕДИЦИНА ПОЗИЦИЯСЫНАН БМСК ДЕҢГЕЙІНДЕГІ ДИАГНОСТИКАСЫ МЕН ТАКТИКАСЫ – Баймусанова Г.Н. ДӘЛЕЛДІ МЕДИЦИНА ПОЗИЦИЯСЫНАН ЕМІ МЕН ЖЕДЕЛ КӨМЕКТІҢ ҚАҒИДАЛАРЫ – Баймусанова Г.Н. ДӘЛЕЛДІ МЕДИЦИНА ПОЗИЦИЯСЫНАН АКУШЕРЛІК ТАКТИКА - Баймусанова Г.Н.

Жүктілік кезіндегі гипертензивті жағдайлар Ажырата білу керек: 1. Созылмалы артериалды гипертензияны 2. Ж ү ктілікпен байланысты гипертензияларды

Созылмалы артериалды гипертензия Гипертензиямен көрінетін бұл ауру, жүктілікке дейін немсе жүктіліктің 20 оптасына дейін анықталлоды және босанғаннан кейін 6 оптадан соң да сақталлоды.

Морфологиялық аспектілер Жүктілік кезіндегі созылмалы артериялық гипертензияның себептеріне, (1) гипертониялық ауру, (2)бүйректің созылмалы қабынулық аурулары, (3) нейроэндокринді бұзылыстар.

Созылмалы артериялық гипертензияның негізгі морфологиялық өзгерістері

Бүйрек таймырлар-ның өзгерістері

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар Бұл гипертензия жүктіліктің 20 оптасынан кейін пайда болады және АҚҚ босанғаннан кейін 6 опта аралығында қалпына каледі.

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар (б ұ р-н гестоз, кеш токсикоз деп аталатын) – б ұ л ауру емс, ж ү ктілікті ң ас қ ынуы

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар жиілігі д ү нии ж ү зі бойынша 8% -16% құрайды

Дамуының қауіп факторлары 18 жасқа дейін және 40 асқан алғаш босаннатын әйелдер Экстрагениталды аурулар: 1. жүрек-қан таймыр аурулары 2. қант диабеті 3. семіздік (ДСИ > 35) 4. антифосфолипидті синдром Алдыңғы жүктілік кезіндегі преэклампсия/эклампсия

Отбасылық аннамнезіндегі преэклампсия Көп ұрықты жүктілік Босану расы 10 жылдан асса

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар Жіктелуі 1. Гестациялық гипертензия 2. Преэклампсия: жеңіл (ауры емс) ауры 3. Эклампсия

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар Тән клиникалық белгілер: артериалды гипертензия, жүктіліктің II жартысында пайда болған протеинурия, жүктілік кезінде пайда болған ісінулер, балтыр-нан жеғары қарай таралған

Мөлшерлі ісінулер қалыпты өтіп жатқан жүктілік кезінде жүктілердің 50%-80% кездеседі

Протеинурия >0,3 г/тәу немсе 0,3 г/л 4 сағаттан кейін екі рейт алынған зәр аннализінде

Артериалды гипертензия - Систолалық қысым 140 мм с б - Диастолалық қысым 90 мм с б 30 минут интервал мен 2 рейт өлшеу кезінде

Артериалды гипертензияның аурылық критерийі

Жеңіл артериалды гипертензия - Систолалық қысым 140 мм с б - Диастолалық қысым 90 мм с б 30 минут интервал мен 2 рейт өлшеу кезінде

Ауыр артериалды гипертензия: - Диастолалық қысым 110 мм с б 30 минут интервал мен 2 рейт өлшеу кезінде - Систолалық қысым 160 мм с б 30 минут интервал мен 2 рейт өлшеу кезінде

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензияларды ң клиникалы қ т ү рлері

Гестациялық гипертензия Клиникасы: Жүктіліктің 20 оптасынан кейін АҚҚ жеғарлауы Жүктіліктің 20 оптасынан кейін АҚҚ жеғарлауы Артериалды гипертензия протеинуриясыз Артериалды гипертензия протеинуриясыз Преэклампсияға ауысуы мүмкін, сол үшін жақсы мониторингті қажет етеді Преэклампсияға ауысуы мүмкін, сол үшін жақсы мониторингті қажет етеді

Преэклампсия Клиникасы: 1. Артериалды гипертензия 2. Протеинурия

Жеңіл преэклампсия Бұл жеңіл артериалды гипертензия протеинурия мен қоса ± ісінулер

Ауыр преэклампсия Ауыр гипертензия + протеинурия Ауыр гипертензия + протеинурия Гипертензияның кез келген аурлығы + протеинурия + калесі симптом дар: Гипертензияның кез келген аурлығы + протеинурия + калесі симптом дар: - басының қатты аурысынуы - басының қатты аурысынуы - көз көруінің нашарлауы - көз көруінің нашарлауы - эпигастрий аймағында аурысыну және/немсе жүрек айну, құсу - эпигастрий аймағында аурысыну және/немсе жүрек айну, құсу

- тырысуға дайындық - генерализденген ісінулер - генерализденген ісінулер - олигурия (30 мл/сағ немсе 24 сағатта 500 мл кем) - олигурия (30 мл/сағ немсе 24 сағатта 500 мл кем) - пальпация кезінде бауры аурысынуы - пальпация кезінде бауры аурысынуы

- бауры ферменттерінің жеғарлауы (АЛаТ немсе АСаТ 70 МЕ/л жеғары) 70 МЕ/л жеғары) - HELLP – синдром - тромбоците саны 100 * 10 6 г/л кем - Көру нерві дискісінің ісінуі

Эклампсия Тырысу ұ стамалар-ны ң болуы. Б ұ л тонико-клоникалы қ тарал ғ ан тырысулар, эпилепсия немсе бас қ а патология мен байланысы же қ

Эклампсияның морфологиялық көріністері Майда қан таймырлар-ның жайылған тромбозы, көптеген ұсақ некроз армен ішкі ағзаларға қан құйылулар. Мәйітті ашу барысында- ісінулер, сарғаю, бас миының, өкпе, жүрек,бауры, бүйректің айқын өзгерістері.

Жүрек Миокардқа қан құйылу жүректе- таймыр қуысында тромб, миокардтың фокальды некрозы

Өкпе Өкпеге – қан құйылу ісіну және геморрагиялық пневмония

Бас миында ісіну, майданнн қан таймырлар-ның тромбы, жиі қыртысасты ядросына қан құйылу

Эклампсияның морфологиялық өзгерістері Бауры ұлғайған, шұбар, көптеген қан құйылулармен. Микроскопиялық зерттеу барысында майданнн қан таймырларда тромб, қан құйылу мен некроз ошақтары байқаллоды.

Бүйрек ұлғайған, болбыр, қыртысты қабат ісінген, шұбар, милы қабат – күрт толыққанды. Кейбір жағдайда, бүйректің қыртысты затында екі жақтылық некроз байқаллоды. Гистологиялық зерттеу барысында жайылған тромбоз және майданнн қан таймырлар-ның фибриноидты некрозы, дистрофия және иірімді өзекшелер эпителиінің некрозы, аралық тіндерге қан құйылу, әсіресе пирамидаға.

Өлім- бауры және бүйрек жеткіліксіздігінен, ҚТШҰ -синдромынан және аса маңызды ағзаларға қан құйылулардан.

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар Перинаталды өлім мен аурушаңдықтың себебі болып каледі

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар кезінде жүйке, жүрек-қан таймыр, эндокринді жүйелердің, гемостаз жүйесінің, фетоплацентарный жүйесінің, баурыдың, бүйректің қызметі бұзылылады Бұл клиникалық синдром қалай аталлоды ?

Полиорганды жетіспеушілік синдромы

СЕБЕБІ- дамып кале жатқан ұрық жұмыртқасы. СЕБЕБІ- дамып кале жатқан ұрық жұмыртқасы. Патогенезінде гестациялық процесс пен оның қалыпты ағымын қамтамасыз ететін функционалды жүйелердің жетіспеушілігі негізгі роль атқарады. Патогенезінде гестациялық процесс пен оның қалыпты ағымын қамтамасыз ететін функционалды жүйелердің жетіспеушілігі негізгі роль атқарады. Бастаушы механизмнің бірі - анна- плацента-ұрық жүйесіндегі иммунологиялық өзгерістер. Бастаушы механизмнің бірі - анна- плацента-ұрық жүйесіндегі иммунологиялық өзгерістер.

Патогенезіндегі негізгі бөлімдері Эндотелиоздың дамуы Эндотелиоздың дамуы Жайылған вазоконстрикция Жайылған вазоконстрикция Гиповолемия Гиповолемия Қанның реологиялық қасиеттерінің бұзылыстары Қанның реологиялық қасиеттерінің бұзылыстары Созылмалы ДТІШҚҰ – синдромының пайда болуы Созылмалы ДТІШҚҰ – синдромының пайда болуы

Бұзылыстар плацента таймырлар-нан басталлоды да созылмалы плацентарный жетіспеушілікке әкаледі Плацентаның барлық қызметі бұзылады: тыныс алу– ұрықта созылмалы гипоксия пайда болады қоректену – ҰЖІДТ синдромы пайда болады қорғаныс – ұрықтың жатырішілік инфицирленуі демиды

2-ші ор-нда зақымдалу жиілігі бойынша бүйрек таймырлар-ның өзгерістері Шумақшалардың өткізгіштігі аркады, протеинурия демиды. Шумақшалық фильтрация төмендейді, ол өз кезегінде олигурияға, тіпті кейде жедел бүйрек жетіспеушілігіне дейін әкеп соқтырады. Кортикальды некроз бен бүйрек таймырлар-ның тромбозы демиды.

Иірімді өзекшелер эпителиінің гидропиялық дистрофиясы

Преэклампсия кезіндегі баурыдың зақымдалуы Гепатоциттердің дистрофиялық зақымдалулары, баурыдың атрофиясы және баурылық кома Гепатоциттердің майлар мен алмасуы, жедел ссмайлы гепатоздың дамуы, Бауры капсулы астаны қан құйылуы

Макроскопия: бауры ұлғайған, болбыр, кесіндіде сары түсті. Микроскопия: гепатоциттер цитоплазмасында ссмайлы вакуольдер. Нәтижесі: үрдіс қайтымды, егерь некроз қосылса – бауры жетіспеушілігі демиды.

Бас миының зақымдалуы (эклампсия) Бас миына қан құйылу

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар Әйелдің өлімі мен мүгедек болуына әкаледі Әйелдің өлімі мен мүгедек болуына әкаледі Аналық өлім себептерінің құрылымында 2-3 ор-н аллоды Аналық өлім себептерінің құрылымында 2-3 ор-н аллоды Жағымсыз перинаталды соңы Жағымсыз перинаталды соңы

Диагностикасы – БМСК деңгейі 1. АҚҚ өлшеу 1. АҚҚ өлшеу 2. Жалпы зәр аннализі (белок) 2. Жалпы зәр аннализі (белок) 3. Клиникалық қан аннализі 3. Клиникалық қан аннализі

Тактика БМСК деңгейі: Диагноз қою Диагнозға байланысты жүргізу татикасын шешу (госпитализацияға көрсеткіш)

Гестациялық гипертензия Тактика - амбулаторлы деңгейде бақылауға болады - көрсеткіш бойынша (АҚҚ деңгейі, фонды аурулар) гипотензивті емді тағайындау - өздігінен босану

Жеңіл преэклампсия Жоспарлы госпитализация 2 деңгейлі стационарға Стационарда: диагнозды нақтылау және көрсеткіш бойынша гипотензивті емді тағайындау Жүктіліктің 37 оптасында босандыру

Ауыр преэклампсия, эклампсия - 3 дәрежелі мекемеге жедел түрде жатқызу - тырысуға қарсы (магнезиалды) және гипотензивті терапия, БМСК деңгейінде басталлоды - жүктілік мерзіміне қарамастан босандыру: ауры преэклампсия кезінде сағат аралығында эклампсия кезінде 12 сағаттан кеш емс

Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар емделмейді Ж ү ктілікпен байланысты гипертензиялар тек ғ анна ж ү ктілік ая қ тал ғ анда бітеді

Гипотензивті препараттар Тез әсер ететін препараттар: - нифедипин - изосорбида динитрат, урапидил Баяу әсер ететін препарат: - допегит - амлодипин - метопролол

Ауыр преэклампсия және эклампсия кезінде тырысуға қарсы терапияны бастау керек

Тырысуға қарсы терапия 1. Магний сульфат 25% - 20 мл (5 гр) к/к енгізіледі минутта – бұл бастапқы доза 2. Келесі доза: магний сульфатты инфузоматпен к/т 1-2 гр/сағ енгізу немсе 320,0 физиологиялық ертіндісіне 25%-80 мл магний сульфатты қосып, к/т тамшы/мин сағ бойы енгізу 2. Келесі доза: 25% - 80 мл магний сульфатты инфузоматпен к/т 1-2 гр/сағ енгізу немсе 320,0 физиологиялық ертіндісіне 25%-80 мл магний сульфатты қосып, к/т тамшы/мин сағ бойы енгізу 3. Босанғаннан кейін 24 сағат аралығында жалғастыру керек

Эклампсия кезінде көмек Керек жабдықтарды дайындау (ауа өткізгіш, отсос, маска және қап, кислород) Керек жабдықтарды дайындау (ауа өткізгіш, отсос, маска және қап, кислород) Белсенді ұстамай, тек ғанна зақымдалудан қорғау керек Белсенді ұстамай, тек ғанна зақымдалудан қорғау керек Аспирацияның алдын-алу мақсатында сол бүйіріне жатқызу Аспирацияның алдын-алу мақсатында сол бүйіріне жатқызу

Тырысудан кейін ауыз қуысын тазалау Тырысудан кейін магнезиалды терапияның бастапқы дозасынан енгізу және кислород беру Магнезиалды терапияның калесі дозасына ауысу Магнезиалды терапияны тырысудан/босанудан кейін 24 сағат аралығында жалғастыру

Табиғи жел арқылы босану оперативті босануға қарағанда тиімді болып каледі

Босандыру желы жатыр мойныны ң дайынды ғ ына байланысты – жатыр мойныны ң «жетілуіне» Босандыру желы жатыр мойныны ң дайынды ғ ына байланысты – жатыр мойныны ң «жетілуіне» Жатыр мойны «жетілсе» - тол ғ а қ қ оздыру ж ә не ө здігінен босандыру Жатыр мойны «жетілсе» - тол ғ а қ қ оздыру ж ә не ө здігінен босандыру Жатыр мойны «жетілмесе» - кесар тілігі операция ар қ ылы босандыру Жатыр мойны «жетілмесе» - кесар тілігі операция ар қ ылы босандыру

Босануды жүргізу тактикасы Босануда емді жал ғ астыру (гипотензивті ж ә не магнезиалды терапияны) Босануды адекватті жансыздандыру (перидуральді анестезия) Н ә тижесі болмаса – оперативті босандыру Босануда ж ә не босан ғ аннан кейінгі кезе ң де белсенді т ү рде қ ан кетуді ң алдын алу

СҰРАҚ ЖЕДЕЛ ТҮРДЕ БОСАНДЫРУҒА КӨРСЕТКІШ БОЛЫП КЕЛЕТІН ЖҮКТІЛІКПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ГИПЕРТЕНЗИЯЛАРДЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ ТҮРЛЕРІН АТАП ӨТІҢІЗДЕР

СҰРАҚ ЖҮКТІЛІК ЖӘНЕ БОСАНУ КЕЗІНДЕГІ АУЫР ПРЕЭКЛАМПСИЯ МЕН ЭКЛАМПСИЯ БОСАНҒАННАН КЕЙІНГІ РЕАБИЛИАЦИЯ МЕН ЖАНҰЯНЫ ЖОСПАРЛАУҒА КӨРСЕТКІШ БОЛЫП КЕЛЕДІ АТАП ӨТІЛГЕН ШАРАЛАРДЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ ҚАНША?

НАЗАРЛАРЫҢЗҒА РАХМЕТ!