Тырысқақ
Тырысқақ (холера)-vibrio cholera бактерияларымен қоздыры- латыньь,фекальды-оральды механизме берілетін, көп мөлшерлі суллы диареяның, құсудың әсерінен дамитын дегидратация және деминерализациямен сиппатталатыньь жедел карантинді конвенциялық жұқпалы ауру. Тырысқақ (холера)-vibrio cholera бактерияларымен қоздыры- латыньь,фекальды-оральды механизме берілетін, көп мөлшерлі суллы диареяның, құсудың әсерінен дамитын дегидратация және деминерализациямен сиппатталатыньь жедел карантинді конвенциялық жұқпалы ауру. Тырысқақ антропонозды инфекциялар тобина жатады Vibrio cholera екі биоварлары Классикалық және Эль-Тор Тырысқақ антропонозды инфекциялар тобина жатады Vibrio cholera екі биоварлары Классикалық және Эль-Тор Инфекция көзі: ауру адам және вибриотасымалдаушы (антропоноз) Берілу механизмі: фекальды- оральды. Жұғу жолдары:тағам арқылы, Су, тұрмыстық-контактілі Инфекция көзі: ауру адам және вибриотасымалдаушы (антропоноз) Берілу механизмі: фекальды- оральды. Жұғу жолдары:тағам арқылы, Су, тұрмыстық-контактілі Тырысқақ
Холера вибрионы 3 токсикалық зат бөледі: Холера вибрионы 3 токсикалық зат бөледі: 1. Эндотоксин – иммуногенді әсер 1. Эндотоксин – иммуногенді әсер 2. Экзотоксин-холевроген – диареямен сусызданудың негізгі себебі 2. Экзотоксин-холевроген – диареямен сусызданудың негізгі себебі 3. Өткізгіштік факторы жасуша мембраналарымен тамырлардың өткізгіштігін жоғарылатады 3. Өткізгіштік факторы жасуша мембраналарымен тамырлардың өткізгіштігін жоғарылатады
Тырысқақ вибрионы
Биохимиялық қасиеттері К ө мірсулар – қышқыл түзіп ферменттейді Желатинді ыдыратады Казеинді гидролиздейді Нитраттарды қ алпына келтіру ж ә не индолы негізде т ү зу (+) нитроза-индолы сына массы - тырысқақ-рот реакциясы.
ГЕЙБЕРГ ҮШТІГІ Гейберг барлық тырысқақ вибриондарды 8 топқа бөлді: - Тырысқақ вибрионы бірінші топқа жатады. Манноза, сахароза – оң, арабиноза – теріс.
АНТИГЕНДІК ҚҰРЫЛЫМЫ Н- Аг- түрспецификалық, барлық түрлері үшін ортақ О-АГ- типоспецификалық (139 севро топ). Тырысқақ қоздырғышы 0 1 топқа жатады Тырысқақ қоздырғышы 0 1 топқа жатады О1 АГ: 3 компоненте түрады - А,В,С О1 АГ: 3 компоненте түрады - А,В,С - Огава севровары – А В - Огава севровары – А В - Инаба севровары – А С - Инаба севровары – А С - Гикошима севровары - А В С - Гикошима севровары - А В С А гглютин ацияланбаушы вибриондар О1 сарысуына қарсы - агглютин ацияланбайды А гглютин ацияланбаушы вибриондар О1 сарысуына қарсы - агглютин ацияланбайды С евро топ вибрион дары 02, 03, 04- энтерит тер мен гастроэнтерит тердің қоздырғыштары. С евро топ вибрион дары 02, 03, 04- энтерит тер мен гастроэнтерит тердің қоздырғыштары.
ХОЛЕРОГЕН - ФУНКЦИОНАЛДЫ ТОСҚАУЫЛ. ХОЛЕРОГЕН 2 СУББІРЛІКТЕН ТҰРАДЫ - А ЖӘНЕ В. ІШЕК ҚУЫСЫНДА СУДЫҢ ЖӘНЕ ХЛОРИДТЕРДІҢ ГИПЕРСЕКРЕЦИЯСЫН ТУДЫ-РАДЫ. NA КЕРІ СІҢІРІЛУІН БҰЗАДЫ. НӘТИЖЕСІНДЕ ДИАРЕЯ АҒЗАНЫҢ СУСЫЗДАНУЫНА ӘКЕЛЕДІ.
Аурудың таралуы бойынша екі варианты ажыратады: 1.Эпидемиялық тырысқақ Штаммның құрамында холевроген бар Аурудың көзі-адам Ағымы- гиповолемиялық 2.Спорадикалық тырысқақ Штаммның құрамында холевроген жоқ Аурудың көзі-су биоценозы Ағымы- нормоволемиялық, жеңіл
Клиникасы Инкубациялық кезеңі 4-5 күн(карантин осы күндері) Көбінесе түнгі мезгілде, сұйық іш өтумен, құрсақ қуысында дискомфорт Нәжісі суллы, лейлы-ақ түсті күріш қайнатпасы тәрізді Құсу диарея дан сағ кейін басталады Іші ауыру сезімсіз
Тырысқақ 5 варианта өтеді: 1)Гиповолемиялық экзотоксикалық түрі 2)Аралас эндо-экзотоксикалық түрі 3)Нормоволемиялық эндотоксикалық түрі 4)Нормоволемиялық атоксикалық түрі 5)Субклиникалық түрі
Сусызданудың дәрежесін анықтау үшін В.И.Покровскийдің жіктелуі бойынша: I.Науқастың дене салмағының дефициті 1-3% II.Науқастың дене салмағының дефициті 4-6% III.Науқастың дене салмағының дефициті 7-9% IV.Науқастың дене салмағының дефициті 10% немесе одна жоғары Асқынулары: o Дегидратациялық шок o Екіншілік микрофлораның қосылуы
Дегидратациялық синдром.
Классикалық зерттеу-бактериологиялық Экспресс әдістері-иммунофлюресценттік, ИФА Севрологиялық әдістері: вибрицидті және антитоксикалық антиденелерді анықтау Диагностикасы
Емі Бірінші орында патогенетикалық терапия: жоғалған сұйықтық орнын толтыру-регидратация. Регидратация 2 кезеңді жүргізіледі Біріншілік регидратация Компенсаторлы регидратация Этиотропты ем. Емдеу курсы 5 күн. Тамыр ішіне 1-3 күн (цефтриаксон, цефтизоксим, цефалотин, амикацин, доксициклин) Бұлшық ет ішіне 1-2 күн (сизомицин, мономицин) Ауыз арқылы-атоксикалық варианта -3 күн, токсикалық варианта 5 күн (ципрофлоксацин, доксициклин,левомицетин)