АТЫРАУ 2018

1.Бұрғылау қондырғысының негізгі бөлшектері 2.Таль жүйесі және өңдеу қондырғылары 3.Мұнай және газ өндірудің техникасы және технологиясы 4.Мұнайды теміржолмен тасымалдау 5.Мұнайды автокөлікпен тасымалдау 6.Мұнайды жерасты және жер үсті құбырларымен тасымалдау 7.Мұнай және газ құбырларын салу және қызмет көрсету 8.Мұнай және газ сақтау түрлері 9.Газды магистральді өндіру 10.Қорытынды

Бұрғылау - бұрғы жәрдемімен тұтас материалдың жоңқасын жонып алу жолымен бітелмеген немесе бітеу цилиндрлік тесік тесу процесі; тау жыныстарын бұзу арқылы қимасы дөңгелек болатын кен қазбасын жасау процесі.

БҰРҒАЛАУ ҚОНДЫРҒЫСЫ ҰҢҒЫМАНЫ БҰРҒЫЛАУҒА АРНАЛҒАН ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАР КЕШЕНІ. ОЛ БҰРҒЫЛАУ ТӘСІЛІНЕ ҚАРАЙ: Айналмалы б ұ р ғ алау қ ондыр ғ ысы (к ө п тара ғ ан т ү рі) О ғ ан б ұ р ғ ылау м ұ нарасы, к ү штік жетек, т ү сіріп-к ө теру операцияларын механикаландыру ғ а арнал ғ ан құ рал- жабды қ тар, б ұ р ғ ылау сор ғ ылары, шай ғ ыш ерітіндіні дайындау ғ а, тазалау ғ а ж ә не оны өң деп қ айта қ олдану ғ а арнал ғ ан құ рал-жабды қ тар, т.б. енеді.б ұ р ғ ылау құ рал-жабды қ тар Со ққ ылы б ұ р ғ алау қ ондыр ғ ысы ұ р ғ алау қ ондыр ғ ысы О ғ ан м ұ най, газ ж ә не тере ң геологиялы қ барлау ұңғ ымаларын б ұ р ғ ылау ғ а арнал ғ ан т ұ ра қ ты Б ұ р ғ алау қ ондыр ғ ысы, к ө біне геологиялы қ барлау ж ұ мыстарында, су астында ғ ы б ұ р ғ ылауда ж ә не құ рылыс ж ұ мыстарында қ олданылагеологиялы қ барлау

SLIDE TITLE Product A Feature 1 Feature 2 Feature 3 Product B Feature 1 Feature 2 Feature 3

Таль жүйесі максимал мүмкін жүктемемен, арқанның жұмысшы тармақтарының санымен және оның диаметрімен сипатталады. Таль жүйесін таңдап бағалауда оның түрінен және конструкциясынан ұңғыманы салу процесінде маңызды фактор болып табылатын КТО жылдамдығы тәуелді. Бұрғылау шығырлары келесі іс-әрекеттерді атқарады: көтеру кезінде барабанға таль жүйесі арқанының жетекші тармағын орау және тарту, бұрғылау және шегендеу тізбектерін түсіруде арқанды орау, КТО кезінде, тізбекті өсіруде, беруде және т.б. операцияларда. Бұрғылау шығырларын келесідей топтастырады: арқанның жетекші тармағындағы тарту жүктемесінің шамасы бойынша, барабан білігіне берілетін қуаты және тежегіш қуаты бойынша; барабан және білік саны бойынша.

М Ұ НАЙ Ж Ә НЕ ГАЗ Ө НДІРУ М ұ най кен орындарын игеру технологиясы – деп, м ұ найды жер қ ыртысынан ө ндіріп алу ү шін қ олданылатын ә дістерді ң топтамасын айтады. М ұ най-газ ө ндіруші ө нерк ә сібіні ң қ азіргі жа ғ дайын ж ә не дамуын бірнеше кезе ң дерге б ө луге болады. Ә р қ айсысы ө здігімен ә рдайым ө згеру барысында, б ұ л бір жа ғ ынан - м ұ най ж ә не газды пайдалану масштабына байланысты болса, ал екінші жа ғ ынан – м ұ най ж ә не газды ө діруді ң к ү рделілігінде.

М ұ най ж ә не м ұ най ө німдерін қ ашы қ жерлерге жеткізу ү шін т ү рлері: теміржол; су к ө лігі; құ быр жолы; авток ө лік Теміржолмен тасымалдау. Мұнай және мұнай өнімдерін теміржол арқылы әрқашанда вагон-цистерналармен тасиды. Өнімнің аз ғана бөлігін (2%-тей) ұсақ ыдыстармен (бөшкелер, контейнерлер, бидондар, баллондар) тасуға болады. Вагон-цистерна – болаттан жасалған көлденең цилиндр. Жүк көтергіштігіне қарай олар екі немесе төртбілікті болып келеді.

Автокөлік мұнай өнімдері ірі мұнай базаларынан ұсақ мұнай базаларына, әрі қарай тұтынушыларға жеткізіледі. Бұл ретте өнімдер автоцистернамен, сол сияқты ұсақ ыдыстармен тасылады. Автокөлік мұнай өнімдерін тарату базасынан тікелей тұтынушыға жеткізу үшін қолданылады. Мұнай өнімдерін теміржолмен, не су жолымен жеткізудің мүмкіншілігі жоқ аудандарға автокөлік толық пайдаланылады.

Мұнай және мұнай өнімдерін тасымалдаудың ең тиімді көліктің түрі, құбыр көлігі болып табылады. Оның мынадай артықшылықтары бар: өнімді жіберіп тұрудың үздіксіздігі; өнімді алыс жерлерге тасудағы өзіндік құнының төмендігі; автоматизациялау үшін, кең мүмкіндіктер; тасымалдаудағы шығынның аздығы; егер тиімді болса, құбырды ең қысқа жолмен өткізу мүмкіншілігі.

Мұнай және мұнай өнімдерін, алысқа жібергенде, құбырда пайда болатын едәуір гидравликалық кедергіні женуге тура келеді. Сондықтан бір сорап стансиясы берілген қысымда айдаудың қалыпты режимін қамтамасыз ете алмаған жағдайда, құбырдың бойына бірнеше сорап салынады. Құбыр көлігі тиімділігімен қатар, табиғат жағдайларынан тәуелсіз болатындықтан, жыл бойы жұмыс істей береді, бұл басқа көлік тұрлеріне қарағанда өте пайдалы.

М Ұ НАЙ Ж Ә НЕ ГАЗ ҚҰ БЫРЛАРЫ Мұнай мен газды тасымалдау үшін жаңа жерасты және суасты құбырлары салынуда, танкерлік тасымалдаудың көлемі артуда. Мұнай құбырларының және газ қүбырларының диаметрлерін арттыру және мұнай құятын кемелердің су ығыстырылымын арттыру көзделуде. Қазіргі кезде дедвейті 500 мың тонна супертанкерлер бар, келешекте олардың жүк көтергіштігі 1 млн. Мұнай мен газды тасымалдаудың ең тиімді құралы -магистральдық құбырлар, олардың ұзындығы мен өнімділігі үнемі өсіп отырады.

ауа райының жағдайлары әсер етпеуі; құбырларды ең жақын қашықтықпен жүргізуге болатындығы; қалыпты эксплуатациялаудың шарттарының бірі болып табылатын қымталудың болуы; кешенді автоматтандыруды кең ендіруге мүмкіндік беретін айдау технологиялық үдерісінің үздіксіздігі; құбырлар арқылы үздіксіз мұнай немесе газдың ағуы. Құбырлардың қымталуы мұнай мең газды тасымалдаудың басқа түрлеріне қарағанда, шығынның минималды болуын қамтамасыз етеді. Құбырлардың жарылуы болғанда, оларды сызықты қозғағыштар көмегімен бөлектеп, төгілетін мұнай көлемін айтарлықтай азайтуға болады.

М ұ най мен газ құ бырлары – магистралды, болаттан жасал ғ ан м ұ най танкттері, олар жер қ ойнауында 1000 км – ден астам жерде жатады. Ал м ұ найды са қ тау, кен мен к ө мірді са қ та ғ аннан да қ иын. М ұ найдан м ұ най ө німдерін ала алатындай етіп са қ тау ү шін арнайы металды қ қ ойма (резервуар) салу қ ажет. Олар ү лкен консервті банкіге ұқ сайды. Оны ң сыртын с ұ р т ү спен бояйды. Себебі о ғ ан к ү нні ң к ө зі т ү сіп кететін болса, м ұ най қ ызып кетеді.

Газды са қ тау ү шін герметикалы қ, газ ө тпейтін резервуарлар қ ажет. Газды са қ тау кезінде оны ң к ө п м ө лшерде аомас ү шін газды - 160°С –та суыту ар қ ылы газды с ұ йылтады. С ұ йытыл ғ ан газды берік, арнайы болатты резервуарда са қ тайды. Ж ә не о ғ ан қ ос қ абыр ғ а орнатады. Екі қ абыр ғ а арасында жылуды ауыр ө ткізетін материал алады. Себебі газ қ ызып кетпеуі керек. Біра қ, е ң қ олайлы ж ә не е ң ірі са қ тау орнын жер қ ойнауына салады. Жер астында ғ ы газ са қ таушылар тау жынысыны ң қ абаты са қ тап қ алу ү шін арнал ғ ан.

Алғашқы су асты магистральдік құбыр құру 60-шы жылдардағы Южное кен орнынан ашылуымен байланысты. Бұл кен орыннан газды құрлыққа тасымалдау үшін ашық теңіз жағдайындағы магистральді газ құбырын құру қажеттілігі туды. Газ өндіру ауданының жағалаудан алшақ орналасуы құбыр құрудың жаңа технологиясын игеру қажеттілігін тудырды. Ауа-райы жақсы кезде километрлік құбырларды жанақтау алаңынан теңізге лақтырып, жүзбелі түрде құрылыс ауданына тасымалдайды. Онда оларды понтонмен бірге трасса бойымен батырады. Құбырдың бөлек желілерін арнайы осы мақсатқа жабдықталған 40-тонналық крандық- кемеде түйістіреді.

Қорыта келе, қазіргі заманда мұнайдың рөлін асыра бағалау мүмкін емес - әлемдік экономика және саясат «қара алтынға» тікелей тәуелді. Қазіргі заман жағдайында энергетика, мұнайгаз кешені, қоршаған ортаны қорғау және энрегетикалық қауіпсіздікті дамыту мәселелеріне өте зор маңыз беріледі. Күн өткен сайны түрліше мұнай және газ компанияларының арасында халықаралық байланыстар артып, ғаламдастыру барысы үдемелініп жүруде.