Жаңа педагогикалық технологиялар
Технология денегіміз – кез- келген іс-әрекетте қолданатын әр түрлі әдістер мен құралдардың жиынтығы. Педагогикалық технология ̶ оқу үдерісін жүзеге асыратын мазмұнды құрал (В.П. Беспалько)
Педагогикалық технология құрылымы: Оқу үдерісін ұйымдастыру; оқушылардың оқу іс-әрекетіндегі әдістері мен құралдары; материалды меңгерту барысында ұстаздың қызметі; оқыту үдерісінің диагностикасы.
Педагогикалық технологиялардың жіктелуі Дәстүрлі технологииялар Дәстүрлі технологииялар Инновациялық технологиялар Инновациялық технологиялар
Инновациялық технологиялардың 4 критерийі: Педагогигикалық технология негізінде оқушылардың іс-әрекетін белсендіру және қарқындату; Педагогигикалық технология негізінде оқушылардың іс-әрекетін белсендіру және қарқындату; Педагогигикалық технология негізінде оқушылардың іс-әрекетін белсендіру және қарқындату; Педагогигикалық технология негізінде оқушылардың іс-әрекетін белсендіру және қарқындату; Баламалы технологиялар; Баламалы технологиялар; технологиялар; технологиялар; Табиғи технологиялар; Табиғи технологиялар; Дамыта оқыту технологиялары. Дамыта оқыту технологиялары.
Педагогигикалық технология негізінде оқушылардың әс-әрекетін белсендіру және қарқындату Педагогигикалық технология негізінде оқушылардың әс-әрекетін белсендіру және қарқындату Ойын технологиялары; Проблемалық оқыту технологиясы; Модульді оқыту технологиясы (В.Ф.Шаталов); Деңгейлік саралау технологиясы; Жекелеп оқыту технологиясы (Инге Унт, А.С.Границкая, В.Д.Шадриков); Бағдарламалық оқыту технологиясы;; Ақпараттық оқыту технологиясы; Интербелсенді технологиялар (дискуссия, дебаты, жарыс); Зияткерлік тапсырмаларды шығару технологисы (ЗТШТ).
Баламалы технологиялар Еркін еңбек технологиясы (С.Френе); Еркін еңбек технологиясы (С.Френе); Жобалық оқыту технологиясы; Жобалық оқыту технологиясы; Шеберлер технологиясы; Шеберлер технологиясы; Шеберлер технологиясы; Шеберлер технологиясы; Дальтон-технологиясы; Дальтон-технологиясы; Дальтон-технология Кейс-технологиясы; Кейс-технологиясы; Кейс-технологиясы; Интернет-технологиялар. Интернет-технологиялар. Интернет-технологиялар.
Табиғи технологиялар Денсаулық сақтау технологиясы; Денсаулық сақтау технологиясы; Дарынды балаларды оқыту технологиясы. Дарынды балаларды оқыту технологиясы.
Дамыта оқыту технологиясы Л.В.Занковтың дамыта оқыту технологиясы (бастауыш мектептерге); Л.В.Занковтың дамыта оқыту технологиясы (бастауыш мектептерге); Жеке тұлғана дамыту технологиясы (И.С.Якиманская); Жеке тұлғана дамыту технологиясы (И.С.Якиманская); Жеке тұлғана дамыту технологиясы (И.С.Якиманская); Жеке тұлғана дамыту технологиясы (И.С.Якиманская); Өзін-өзі дамыту технологиясы (Г.К.Селевко); Өзін-өзі дамыту технологиясы (Г.К.Селевко); Сыни тұрғысынан дамыту технологиясы. Сыни тұрғысынан дамыту технологиясы. Сыни тұрғысынан дамыту технологиясы. Сыни тұрғысынан дамыту технологиясы.
Аталған оқытудың басты тәсілдері– материалды көрнекілік үйлесімділігімен бірге түсіндіру, ал оқушылардың іс-әрекеті – тыңдау және есте сақтау. Аталған оқытудың басты тәсілдері– материалды көрнекілік үйлесімділігімен бірге түсіндіру, ал оқушылардың іс-әрекеті – тыңдау және есте сақтау. Артықшылықтары: уақытты үнемдеу, ұстаз бен оқушылардың күштерін сақтау, соңғылардың қиын білімдерді түсінуін жеңілдетеді, үдерісті басқарудың ең тиімділігімен қамтамасыз етеді. Кемшіліктері: «дайын» білімді жеткізу және оларды меңгеру кезінде оқушыларды өз бетімен және натижелі ойлау қажеттілігінен босату, сендай-ақ, оқу үдерісінің елеусіз мүмкіндіктерін даралау және саралау.
Проблемалық оқытудың мәні монада, оқушылар ұстаздармен бірге жүйелі түрде жаңа бір қиын мәселені шешімін дәлелдейді, соған орай олар өз бетімен білім аллоды, бұрын игерген білімдерін қолданады және шығармашылық тәжірибесін дамытады.
Артықшылықтары Кемшіліктері ойлау қабілеттерін дамытады, оқуға денег қызығушылығын оятады, шығармашылық күштерін арттырады. оқытылатын материалға, оқушылардың дайын болмауы, ұстаздың біліктілігіне байланасты әр сабақта қолдана бермейді. Әдістемелік жағынан дұрыс құрылған проблемалық технология оқушылардың танамдық қызығушылығынаң дамуына жағдай жасайды, бұрын алынған білім қорын және тәсілдерінің қолданалуын анақтауға көмектеседі, негізгі мәселені ұғыну және одна шығу жолдарын табуға ықпал етеді.
Саралап оқыту – бұл ұстаздың оқу үрдісінде оқушылардың жалпы бір қасиеттерін искре отырып топқа бөліп жұмыс жасауы.
Артықшылықтары: 1.Әрбіреудің мүмкіндіктері мен қабілеттеріне орай деңгейлеп оқыту; 2.Қоғам үшін ақталмаған және мақсатсыз теңгермешілік пен балаларды төмендэту алынап тасталлоды; 3. Ұстаз әлсізге көмектесу мүмкіндігі мен мықтыға көңіл бөлу мүмкіндігі туады; 4. Сынаптағы үлгермеушілердің болмауы жалпы оқыту деңгейінің төмендэту қажеттілігі алып тасталлоды; 5. Қиын балалармен неғұрлым тиімді жұмыс жасау мүмкіндігі пайда болады; 6. Мықты топтардың оқу белсенділігі аркады; 7. Бір топтағы бірдей жинақталған балалар сабақты жеңіл меңгереді.
Кемшіліктері: 1. Деңгей бойынша балаларды бөлу дұрыс емс; 2. Әлеуметтік-экономикалық теңсіздік көрініп тұрады; 3. Әлсіздер мықтылардың соңынан еріп, олардан көмек алып, олармен бәсекелесу мүмкіндігінен айрылады; 4. Әлсіз топқа ауыстыру оқушылардың қадір- қасиетін кемсіту ретінде қабылданады; 5. Әлсіз топтарда оқу ынталандыру деңгейінің төмендеуіне әкеледі.
Жеке-дара оқыту – мұнда ұстаз тек бір оқушымен ғана жұмыс жасайды, ал оқушы тек оқыту құралдарымен өзара іс-қимыл жасайды. Жеке-дара оқыту оқушынаң жеке ерекшеліктерін искре отырып, сабақ барысында онамен қарым- қатынас жасауға көмектеседі. Артықшылықтары Кемшіліктері Мазмұнды, тәсілдерді және оқыту әрекетінің қарқынан оқушынаң ерекшеліктеріне сәйкес бейімдеуге мүмкіндік береді; білімсіздіктен білімділікке дамуы қадағаланады. ұжымдық, өзара көмек сезімділігі қалыптаспайды.
Оқытудың ақпараттық технологиясы – бұл білім алуштыға ақпаратты дайындау және беру үдерісін компьютер арқылы жүзеге асыру құралы. АТ қолданудың бірнеше түрлері бар: от сабақты демонстрация лоудан қашықтық білім беруге дейін. Ақпараттық технологиялар гипермәтін мен мультимедиа на, бағдарламалық тестілеу және бақылау, имитациялық оқыту, демонстрация лоу үдерісін қамтиды.
Артықшылықтары Кемшіліктері Оқу материалынаң көрнекілігі; Шындығында алуға болмйтын үдерістер мен құбылыстарды модельдеу мүмкіндігі; бақылау объективтілігі; Динамикалық үдерістер мен құбылыстарды көрсэту; оқушылардың өздеріне білім алу жылдамдығын таңдауға мүмкіндік беру; Ақпараттық және пәндік дайындықтың есебінен пәнаралық байланастарды терңдэту. Ұстаз үшін дайындыққа көп уақыт қажет; ДК-де жұмыс істеу үшін тиісті біліктіліктің қажет болуы; АТ-на пайдалану үшін оқушылардың дайындығы.
Ақпараттық технологиялармен тығыз байланасты бағдарламалық оқытудың ( мұнда оқушылар көбінесе жаңа материалды меңгеру кезінде компьютерді қолданады) ерекшелігі монада: 1. оқыту үдерісі әр түрлі бөліктерге бөлінеді; 2. оқыту үдерісі білімді игеретін білім бөліктері мен ойлау әрекеттерінен тұратын қадамдардан тұрады; 3. әрбір қадам бақылаумен аяқталлоды (сұрақтар, зтапсырмалар және т.б.); 4. Бақылау тапсырмаларын дұрыс орындағаннан кейін оқушылар жаңа тапсырма алып келесі қадамға көшеді;
5. дұрыс емс жауап берсе оқушыға көмек көрсетіліп түсіндіру жұмыстары орындаллоды; 6. әрбір оқушы өз бетімен жұмыс жасайды және оқыту материалын өзіне тиісті қарқынмен меңгереді; 7. Әрбір бақылау жұмыстарынаң нәтижесі тіркеледі, олардың нәтижесі оқушыға да (ішкі кері байланас), сонамен бірге мұғалімге де (сыртқы кері байланас) белгілі болады. Бақдарламалық оқыту материалы белгілі бір логикалық реттілікпен берілетін оқыту ақпараттарынаң салыстырмалы түрде азғантай бөлігін көрсетеді («слайдтар», «файлдар», «қадамдар»).
Модульдік оқыту оқу ақпаратын блокты-модульді негізде ұсынап, оқу үдерісін ұйымдастыру тәсілі I модуль – Негізгі сұрақтар мен ұғымдарды мұғалімнің ауызша баяндауы; II модуль – өзіндік және тәжірибелік жұмыстар. Оқушылар әр түрлі ақпарат көздерімен жұмыс жасау арқылы тақырыпты пшады. Сабақтың бұл кезеңінде -практикум дар, семинарлар, ойындар өткізіледі; III модуль – тақырыпты қайталау және қорытындылау; IV модуль- тақырып бойынша оқушынаң білімін бақылау.
Ойын арқылы оқыту бұл білім, білік, дағды, іс-әрекетті эмоциялық бағалау сияқты қоғамдық тәжірибені меңгеру және қалпына келтіруге бағытталған шартты жағдайларда құрастырылған оқыту түрі: Ойын оқытады, дамытады, тәрбиелейді, әлеуметтендіреді, қызықтырады және демалуға мүмкіндік береді. Бірақ онаң тарихи мәселесі оқыту.
терапиялығы Ойын Эмоционалды диагностикалық рақаттандырады коммуникативтілігі өзін-өзі жетілдіру Мәдени-әлеуметтілігі сюжетшарттарқатысушылар хронотоп деректемелер Ойын нәтижесі
Кейс-технологиясы білім алуштыға оқу-әдістемелік кешен түрінде берілген ақпараттық білім ресурстарын әр түрлі ақпарат тасымалдауыштарды қолданап өз бетімен (клейстер) пайдалана алуға мүмкіндік береді. Телекоммуникациялық құралдар білім алушты, оқытушы және топ мүшелерінің байланасын, сендай-ақ оларды қосымша ақпараттық ресурстармен қамтамассыз эту үшін қолданады. Жеке және топ ішінде өткізілетін ашық сабақтарға (консультацияларға) елеулі рөл беріледі, оларды арнайы дайындалған оқытушы өткізеді.
Сабақтағы Кейс-технологиялардың негізгі кезеңдері : 1) Мұғалім әр оқушыға оқытылатын тақырып бойынша оқу-тәрбие материалын жеке дайындап, ұсынады; 2) Тақырыпқа байланасты әрбір сұрақты оқушылар жоспарлы және дәйекті түрде талқылайды, кейбір мәселелерді жеке, кейбіреуін топпен орындайды, жеке көмек көрсетіледі; 3) Мұғалім оқытылатын тақырыпты міндетті түрде қорытады, кемшіліктерді анақтайды, зерделейді, түсініңксіз сұрақтарға жауап береді, жояды; 4) Өтілген бөлім, не тақырыпқа диагностика жасаллоды.
Кейс-технологиясынаң артықшылықтары: 1) Оқушы берілген тақырып бойынша ұсыналған барлық материал көлемін көре аллоды; 2) тіпті ауырған жағдайда оқушы босатылған сұрақтарды көріп олармен өз еркімен жұмыс жасай аллоды; 3) оқушы берілген тақырыпқа байланасты уақытты жоспарлай аллоды; 4)Мұғаліммен сөзсіз бағаланатын, сынаптастар алдында кеңесші ретінде сөз сөйлейтін кейбір оқушынаң қорытынды сабаққа неғұрлым жақсы дайындалуға денег ынтасы туады; 5) Жыл соңында оқушыда барлық оқылған тақырыптар бойынша оқу-әдістемелік кешені жиналып тұрады, оларды ол емтихан кезінде қайталау ретінде пайдалана аллоды.
Интернет – технология ғаламдық және жергілікті компьютерлік желілерді қолданап білім алуштылардың ақпараттық білім беру ресурстарына қол жеткізу, әдістемелік, ұйымдастырушылық, техникалық және бағдарламалық құралдарды қалыптастыру және оқу үдерісінің субьектілерін онаң орналасқан жеріне қарамастан басқару. Интернет- технологияна іске асырудың басты кезеңі болып қашықтағы оқу-әдістемелік материалдарымен қамтамассыз эту үшін, оқу үдерісінің ағымдағы ақпаратын алу (off - line) оқытушы – кеңесшілермен қарым-қатынас жасау және т.б. үшін автоматтандырылған электрондық қызмет көрсэту.
Дальтон-технологиясы еркіндік, дербестік, ынтымақтастыққа негізделеді. Бұл технология шығармашылық тапсырмалар жүйесі (дальтон - тапсырма), зертханалық жұмыстар (жеке және ұжымдық оқу-танамдық өзіндік жұмыс), сенім атмосферасын құру, жауапкершілік, сәттілік.
Бастапқы идеялар: Еркіндік принципі Еркіндік принципі Дербестік принципі Дербестік принципі Ынтымақтастық принципі Ынтымақтастық принципі
Еркіндік принципі Еркіндік – бұл оқушыға пән, тақырып, серіктес, білім алу көзін, қарқынан және жұмыстың әдіс-тәсілдерін таңдауға құқығы.
Дербестік принципі Дербестік – бұл оқушынаң танамдық әрекеті мен өзінің даму бағытынаң дербестігін таңдау және сол таңдауға жауапкершілік танатып, шешім қабылдау.
Ынтымақтастық принципі Ынтымақтастық– бқл оқу-танамдық әрекеттің түрін таңдау: жеке, жұптық, кіші топ. Оқушы көмек үшін кез- келген адамға жүгіне аллоды: оқушыларға, ата-аналарға, ұстазға.
Жүзеге асыру формалары Дальтон-технологиясынаң идеясы Дальтон-жоспар арқылы жүзеге асады, оларға жататындар: Дальтон-технологиясынаң идеясы Дальтон-жоспар арқылы жүзеге асады, оларға жататындар: 1) тапсырма; 2) зертхана; 3) «үй».
Тапсырмалар технологиянаң мазмұндық негізін құрайды: Тапсырма қойылатын талаптар: Онаң деңгейлік сипаты; Онаң деңгейлік сипаты; Оқу материалынаң жеткілікті көлемін қамтиды; Оқу материалынаң жеткілікті көлемін қамтиды; Тапсырмаға нақты мақсат қойылады, ал нтижесінде ол орындаллоды; Тапсырмаға нақты мақсат қойылады, ал нтижесінде ол орындаллоды; Шығармашылық сипатта болуы, оқушыға түсінікті және қызықты болуы тиіс. Шығармашылық сипатта болуы, оқушыға түсінікті және қызықты болуы тиіс.
Тапсырмалар оқушынаң мүмкіндігіне қарай өз бетінше орындауға есептелген; Тапсырмалар оқушынаң мүмкіндігіне қарай өз бетінше орындауға есептелген; Тапсырмада нұсқаулар, қолданалатын әдебиеттер, тізімі, орындалу мерзімі беріледі; Тапсырмада нұсқаулар, қолданалатын әдебиеттер, тізімі, орындалу мерзімі беріледі; Тапсырма орындаудың ір түрлі нұсқаулары беріледі, бұл басқалармен ынтымақтастыққа әкеледі; Тапсырма орындаудың ір түрлі нұсқаулары беріледі, бұл басқалармен ынтымақтастыққа әкеледі; Есепке алу, өзін-өзі бақылау және бағалау мүмкіндігі беріледі; Есепке алу, өзін-өзі бақылау және бағалау мүмкіндігі беріледі; Тапсырмалардың мазмұна алдын ала және кейін талқылауды көздейді. Тапсырмалардың мазмұна алдын ала және кейін талқылауды көздейді.
Мұғалім әр оқушынаң тапсырмаларынаң орындалуын жеке тексеріп қана қоймай, барлығына да тексеру үшін беріледі; Мұғалім әр оқушынаң тапсырмаларынаң орындалуын жеке тексеріп қана қоймай, барлығына да тексеру үшін беріледі; Дәл осы жұмыстың нәтижелері бағаланады. Дәл осы жұмыстың нәтижелері бағаланады.
Зертхана Бұл тапсырмамен жеке жұмыс жасау үшін және оқу сабақтарына қатысу үшін бөлінген оқушы кестесіндегі берілген уақыт. Бұл тапсырмамен жеке жұмыс жасау үшін және оқу сабақтарына қатысу үшін бөлінген оқушы кестесіндегі берілген уақыт.
«Үй» Бұл үй бостандығына ұқсас жағдай: оқушыға жұмыс істеуге ыңғайлы орыннаң бар болуы; жұмысты кіммен орындаудың таңдау еркіндігі; кеңесші топтың болуы Бұл үй бостандығына ұқсас жағдай: оқушыға жұмыс істеуге ыңғайлы орыннаң бар болуы; жұмысты кіммен орындаудың таңдау еркіндігі; кеңесші топтың болуы
Дальтон – жоспарды іске асырудың насандары: Дальтон – жоспарды іске асырудың насандары: 1) Сынаптағы оқу сабақтары; 2) Ұжымдық сабақ; 3) Зертханалық сабақтар; 4) конференциялар.
Дальтон – технологиясынаң нәтижелері: Дальтон – технологиясынаң нәтижелері: Оқушынаң танамдық дербестік, ынтымақтастық, зерттеушілік дағдыларын дамыту; Оқушынаң танамдық дербестік, ынтымақтастық, зерттеушілік дағдыларын дамыту; Жеке қарқынды, қызықты жұмыс жағдайында оқушылардың сабақ үстіндегі шамадан тыс салмақты азайту; Жеке қарқынды, қызықты жұмыс жағдайында оқушылардың сабақ үстіндегі шамадан тыс салмақты азайту; Басқа оқушылар мен ересектердің әлеуметтік тәжірибесі есебінен тұлғалық дамуын байыту. Басқа оқушылар мен ересектердің әлеуметтік тәжірибесі есебінен тұлғалық дамуын байыту.
Шеберхана – бұл оқытудың дамытушылық пен тәрбиелеушіліктің негізі болып табылатын насандардың бірі. Педагогикалық шеберхана – бұл жобалау бойынша педагогикалық қызметті барлық жағынан егжей-тегжейлі ойластыру, оқу үдерісінде оқушылар мен мұғалімдер үшін қолайлы жағдайды үйымдастыру және өткізу.
Негізгі принциптері: 1) Мұғалімнің оқушыға денег қарым-қатынасынаң тең болуы; 2) Білімді қарапайым даусыз ақиқат ретінде емс, оқытылатын ақпаратты сын-тұрғысынан ойлау, шығармашылық тапсырмаларды өз бетімен орындау барысында білімді «құрылыс» ретінде тану; 3) Топпен жұмыс жасай алу; 4) сын-тұрғысынан ойлау; 5) Көшбасшы рөлінде сөйлеу. Жеке және ұжымдық жұмыстардың бірігуі ынтымақтастық пен өзара түсіністік ортасын құрайды.
Тұлғалық-бағарлы оқыту денегіміз мұнда оқушынаң жеке тұлғасы, онаң даралылығы, өзін бағалауы басты болып табылады, алдымен әрбіреуінің субъективті тәжірибесі ашылады, содна кейін оқыту мазмұнана сай келісіледі. Тұлғалық –бағдарлы оқытуды іске асырудың жолдарынаң бірі ынтымақтастық пен өзара қолдауға негізделген топтық насандарды қолдану. Осындай оқытудың нәтижесінде мазасыздану деңгейі мен шиеленісу алынап тасталлоды. Оқытуда қабылдаудың: «көремін»- «естимін»- «сеземін» сенсорлық жүйелерін пайдалану қажет.