Жұқпалы аурулар кафедрасы Орындаған: Матанов Т.М Группа: 605 – 02 Тексерген: Оналбаева Г.Ж Алматы 2018

Іш сүзегіне сипаттама Іш сүзегіне сипаттама Этиологиясы Этиологиясы Эпидемиологиясы Эпидемиологиясы Патогенезі Патогенезі Патологиялық аннатомиясы Патологиялық аннатомиясы Макро- және микроскопиялық көріністері Макро- және микроскопиялық көріністері Асқынулары Асқынулары

Іш сүзегі – қоздырғышы сальмонеллаларға жататын ішсүзектік таяқша болып табылатын ішектік инфекция. Ол нерв жүйесінің бұзылуымен және аш ішектің осы ауруға тән морфологиялық өзгерістермен сипатталатын сырқат. Іш сүзегі – қоздырғышы сальмонеллаларға жататын ішсүзектік таяқша болып табылатын ішектік инфекция. Ол нерв жүйесінің бұзылуымен және аш ішектің осы ауруға тән морфологиялық өзгерістермен сипатталатын сырқат. Salmonella enterica

Этиологиясы Қоздырғышы Salmonella enterica серовары – Typhi, трусы Enterobacteriaceae, тұқымдасы- Salmonella, қозғалғыш, грам теріс соңы домалақталған,барлық анилинді бояулармен жақсы боялады. Адамға ғанна патогенді эндотоксин бөледі. Споралар түзбейді. Қоздырғышы Salmonella enterica серовары – Typhi, трусы Enterobacteriaceae, тұқымдасы- Salmonella, қозғалғыш, грам теріс соңы домалақталған,барлық анилинді бояулармен жақсы боялады. Адамға ғанна патогенді эндотоксин бөледі. Споралар түзбейді. Salmonella enterica серовар EnterobacteriaceaeSalmonella enterica серовар EnterobacteriaceaeSalmonella enterica Salmonella enterica

Іш сүзегінің бактерия лары қоршаған ортаға айтарлықтай төзімді келеді: суда айлар бойы, жеміс-жидектер мен көкеністерде 10 күнге дейін сақталып, ал сүт өнімдерінде көбейіп жинақтала аллоды. 3 % хлорамин ерітіндісінде, 5 % карбон қышқылы, сулема (1:1000), 96 % этил спиртінде олар бірнеше минуттардан соң өледі. Іш сүзегінің бактерия лары қоршаған ортаға айтарлықтай төзімді келеді: суда айлар бойы, жеміс-жидектер мен көкеністерде 10 күнге дейін сақталып, ал сүт өнімдерінде көбейіп жинақтала аллоды. 3 % хлорамин ерітіндісінде, 5 % карбон қышқылы, сулема (1:1000), 96 % этил спиртінде олар бірнеше минуттардан соң өледі.

Инфекция көзі ауру адам немсе ауырып дджазылған бацилла бөліп шығарушылар, кейде сау бацилла тасымалдаушылар. Инфекция су, азық – түліктер арқылы соларға инфекция түскенде жұғады. Тасымалдаушылар – шыбындар. Сондықтан іш сүзегі дджаз, күз айларында, әсіресе Орта Азия республикаларында, Қазақстанның оңтүстік аймақтарында кездеседі. Инфекция көзі ауру адам немсе ауырып дджазылған бацилла бөліп шығарушылар, кейде сау бацилла тасымалдаушылар. Инфекция су, азық – түліктер арқылы соларға инфекция түскенде жұғады. Тасымалдаушылар – шыбындар. Сондықтан іш сүзегі дджаз, күз айларында, әсіресе Орта Азия республикаларында, Қазақстанның оңтүстік аймақтарында кездеседі.

Әлемдік таралуы: сүзек белдеуі эпидемиялық аймақтар спорадиялық жағдайлар Эпидемиология

Патогенезі: Тамақ, су арқылы ағзаға түскен батериялар аш ішекте көбейе бастарды. Олар осы жердин энтероциттердің цитоплазма сына еніп, одна әрі ішектің лимфоидты аппараты арқылы тасымалданып котеді. Тамақ, су арқылы ағзаға түскен батериялар аш ішекте көбейе бастарды. Олар осы жердин энтероциттердің цитоплазма сына еніп, одна әрі ішектің лимфоидты аппараты арқылы тасымалданып котеді. Пейер табақшалары мен солитарлы фолликула лорда көбейген бактериялар аймақтық лимфа бездеріне, оған қанға өтеді. Пейер табақшалары мен солитарлы фолликула лорда көбейген бактериялар аймақтық лимфа бездеріне, оған қанға өтеді.

Бұл өзгерістер аурудың бірінші аптасында пайда болады. Қан арқылы бактериялар бүкіл деньги таралып, аурудың екінші аптасынан бастап зәр, нәжіс, тер және анна сүтімен бөлініп шыға бастарды. Осы кезде өт жолдарына түскен бактериялар өт қалтасында жиналып көбейіп, өт арқылы қайта аш ішекке түседі.

Ішектің алдын ала сенсибилизацияланған лимфоидтық аппаратында жоғары сезімталдықтың жедел түрі (Артюс түрі) дамып, олар некрозданнады, ал әш сүзегіне тән кейінгі өзгерістердің бәрі осы некрозға байланысты. Ішектің алдын ала сенсибилизацияланған лимфоидтық аппаратында жоғары сезімталдықтың жедел түрі (Артюс түрі) дамып, олар некрозданнады, ал әш сүзегіне тән кейінгі өзгерістердің бәрі осы некрозға байланысты.

Патологиялық аннатомиясы: Патологиялық аннатомиясы: Негізгі морфологиялық өзгерістер мықын ішекте дамып (илеотиф), 5 кезеңге бөлінеді: Негізгі морфологиялық өзгерістер мықын ішекте дамып (илеотиф), 5 кезеңге бөлінеді: 1. ми тәрізді ісіну кезеңі – Пейер табақшалары мен фолликулалардың ісініп, баланың миына ұқсап, қатпарланып, 3-4 см үлкеюімен сипатталлоды;

2. Некроздану кезеңінде – ішектің шырышты қабығы лас сұр немсе жасыл сары түске боялады;

3. Лас жаралар кезеңінде – некроз аймағында түбі лас, сұр түсті, шоттері кеуленген жара пайда болады; 4. Бұл кезеңде жараның түбі некроздық заттардан тазарады, оны таза жаралар кезеңі деп атайды. Жараның түбі ішектің от қабатына, кейде серозды қабатына дейін жотеді; 5. Жараның дджазылу кезеңінде жараның орнында өте нәзік тыртық қаллоды.

Іш сүзегіне тән микроскопиялық өзгерістер бірінші кезеңде байқаллоды. Бұл кезде лимфа тіндерінде моноциттер, гистирциттер саны көбейіп олардың көпшілігі макрофаг жасушаларына айналлоды. Олардың цитоплазмасында іш сүзегі таяқшалары, бүтін жасушалар (эритроците, лимфоциттер) және дендриттер табылады.осы макрафагтарды іш сүзегі жасушалары деп атайды. Іш сүзегіне тән микроскопиялық өзгерістер бірінші кезеңде байқаллоды. Бұл кезде лимфа тіндерінде моноциттер, гистирциттер саны көбейіп олардың көпшілігі макрофаг жасушаларына айналлоды. Олардың цитоплазмасында іш сүзегі таяқшалары, бүтін жасушалар (эритроците, лимфоциттер) және дендриттер табылады.осы макрафагтарды іш сүзегі жасушалары деп атайды.

Олардың жиынтығы-іш сүзегі гранулемасы-тік ішекте және аймақтық лимфа бездерінде ғанна емс, бауырда, көкбауырда, жілік майында кездеседі. Кейде іш сүзегіне тән өзгерістер ішекте емс, басқа ағзаларда демиды. Осы өзгерістердің қай ағзаларда көбірек көрінуіне байланысты: колотиф, пневмотиф, холангиотиф, ларинготиф және т.б. деп атайды. Олардың жиынтығы-іш сүзегі гранулемасы-тік ішекте және аймақтық лимфа бездерінде ғанна емс, бауырда, көкбауырда, жілік майында кездеседі. Кейде іш сүзегіне тән өзгерістер ішекте емс, басқа ағзаларда демиды. Осы өзгерістердің қай ағзаларда көбірек көрінуіне байланысты: колотиф, пневмотиф, холангиотиф, ларинготиф және т.б. деп атайды.

Жоғарыда айтылған ішектердегі жергілікті өзгерістерден басқа іш сүзегінде инфекцияның организме жайылып котуі нәтижесінде туындайтын жалпы өзгерістер де болады. Оларға аурудың 7-11 тәулігінде пайда болатын розеолалы-папулы бөртпелер кіреді. Олар іштің, көкіректің, арқаның терісінде даннадан орналасады. Ал басқа ағзаларда дистрофиялық өзгерістер демиды. Жоғарыда айтылған ішектердегі жергілікті өзгерістерден басқа іш сүзегінде инфекцияның организме жайылып котуі нәтижесінде туындайтын жалпы өзгерістер де болады. Оларға аурудың 7-11 тәулігінде пайда болатын розеолалы-папулы бөртпелер кіреді. Олар іштің, көкіректің, арқаның терісінде даннадан орналасады. Ал басқа ағзаларда дистрофиялық өзгерістер демиды.

Іш сүзектік гранулемалар. Лимфа түйінінде лимфа жасушалары пролифелирлеуші жасушалармен- макрофагтармен ығыстырылып, гранулемалар түзген. Іш сүзектік гранулемалар. Лимфа түйінінде лимфа жасушалары пролифелирлеуші жасушалармен- макрофагтармен ығыстырылып, гранулемалар түзген.

Аш ішектің топтық фолликулаларының ми тәрізді ісінуі: а. Фолликулдің лимфа жасушалары макрофагтар- тифозды жасушалармен ығыстырылған; б. Қан тамырлар кеңейген, қанға толы; в. Фолликул үсті шырышты қабат некроздалған.

Іш сүзегінің асқынулары ішектегі жараның тесіліп котуіне (перфорация) немсе жара дан қан кеиуге байланысты. Сонымен қатар іш сүзегіне тән асқынулар түріне іріңді перихондрит, іштің тік бұлшық отінің некрозы (ценкер некрозы) кіреді. Екіншілік инфекциялардың әсерінде пневмония, отит, стоматит, сирек жағдайларда іріңді остеомиелит, іріңді менингит, пиелит, артрит және т.б. Дамиды. Кейде іш сүзегі сепсис түрінде өтеді, бұл кезде теріде бөртпелпр болмауы мүмкін (бөртпесіз іш сүзегі). Іш сүзегінің асқынулары ішектегі жараның тесіліп котуіне (перфорация) немсе жара дан қан кеиуге байланысты. Сонымен қатар іш сүзегіне тән асқынулар түріне іріңді перихондрит, іштің тік бұлшық отінің некрозы (ценкер некрозы) кіреді. Екіншілік инфекциялардың әсерінде пневмония, отит, стоматит, сирек жағдайларда іріңді остеомиелит, іріңді менингит, пиелит, артрит және т.б. Дамиды. Кейде іш сүзегі сепсис түрінде өтеді, бұл кезде теріде бөртпелпр болмауы мүмкін (бөртпесіз іш сүзегі).

Интернот желілері: www. Yandex. ru. Интернот желілері: www. Yandex. ru. www. Google. ru. www. Google. ru. В.В.Серов, Н.Е. Ярыгин, В.С. Пауков, Патологическая аннатомия Атлас, Москва, 1986, боттер. В.В.Серов, Н.Е. Ярыгин, В.С. Пауков, Патологическая аннатомия Атлас, Москва, 1986, боттер. Ж.Б. Ахмотов Патологиялық аннатомия, Алматы, 2004, боттер. Ж.Б. Ахмотов Патологиялық аннатомия, Алматы, 2004, боттер. А.И. Струков, В.В. Серов, Патологическая аннатомия,Москва, 1985, 455-боттер. А.И. Струков, В.В. Серов, Патологическая аннатомия,Москва, 1985, 455-боттер.