Интернет хаттамалары Хаттама– компьютерлік желілер арасында ақпарат тасымалдауды анықтайтын келісімдер мен ережелер жиынтығы. TCP/IP – Интернет желісіне қосылған компьютерлер арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін мәліметтерді бір жүйеге келтіру ережелері немесе оларды құрастыру хаттамасы. IP (Internet Protocol) – мәліметтерді бірнеше бөліктерге немесе дестелерге бөлетін желіаралық хаттама. TCP (Transmission Control Protocol) – мәліметті жөнелту ісін басқаратын хаттама.

Интернет желісінің хаттамасы (IP) – желінің бір жұмыс станциясынан калесісіне хабарлар дестесін жеткізуді қамтамасыз ететін негізгі хаттама. Желідегі мәліметтерді дер кезінде тиімді маршрут таңдап, дұрыс жеткізу мақсатында АҚШ Қорғаныс министрлігі жасап шығарған. Ол жергілікті желілер мен хосткомпьютерлерді жалғастырып, Internet желісінде, UNIX ортасында кең қолданылатын TCP/IP хаттамалар тобина кіреді. IP (Internet Protocol) дегеніміз не?

TCP ( Transmission Control Protocol) дегеніміз не? TCP (Transmission Control Protocol) – бұл транспорттық деңгейдің ең кеңінен таратылған түрі. ТСР ең маңызды функция сына бұрыннан қолданылып кале жатқан IP (Internet Protocol) хаттамасымен салыстырғанда, мәліметтерді жоғалтпай жеткізуі болып сана лады. Хабарламаны жеткізу үшін процесс – жіберуші мен процесс – алушының арасын алдын – ала жалғайды. Бұл құрылған жалғау дейтаграмманың нақты түрде жетуін қамтамасыз етеді. ТСР хаттамасының бүлінген немесе жоғалған пакеттерді қайталап жіберу мүмкіндігі бар.

Арнайы жасалған TCP/IP хаттамалар жиынына мыналар жатады: · SMTP (Simple Mаil Transfer Protocol) – электрондық почта. · FTP(File Transfer Protocol)-TCP/IP қолдайтын компьютердiң арасындағы файлдарды алмастыру. · SNMP(Simple Network Mail Protocol) - желiнi басқару. TCP/IP-дiң екi кемшiлiгi бар, ол өлшемi және жұмыс жилдамдығының жеткiлiксiздiгi. ТСР/IР – үлкен хаттамалардың стегi MS DOS клиенттерiнде кедергiлер туғызуы мүмкiн. Бiрақ темы на дай операциялық жүйе Windiws NT немесе Windows 95 үшiн өлшемi мәселе болмайды, ал жұмыс жилдамдығы IРХ хаттамасының жилдамдығымен салыстырылады.

TCP/IP хаттамалары 4 деңгейге бөлінеді. Жоғарғы деңгей (I деңгей) қолданбалы деп аталады.Оларға FTP көшірме файлы, telnet хаттама эмуляциясының терминалы, SMTP пошталық хаттамасы, электронды по штата Internet желісінің және оның ресейлік РЕЛКОМ бұтағыны қолданылуы, өшірілген ақпараттарға гипермәтінді кіру сервисі және тағы WWW сияқты басқалар кең қолданылатын хаттамаларға жатады. Келесі деңгей (II деңгей) негізгісі деп аталады. Бұл деңгейде TCP (Transmission Control Protocol) жіберумен басқарылатын хаттама және UDP (User Datagram Protocol) пайдаланушы дейтаграмма хаттамасы жұмыс істейді. UDP хаттамасы қолданбалы пакеттің дейтаграмма әдісін жіберуді қамтамасыз етеді, яғни виртуалды қосылудың орнатуынсыз, сондықтан TCP-дан аз қолданбалы шығындарды талап етеді. Келесі деңгей (III деңгей) –бұл желіаралық әрекеттестік деңгей, жергілікті желілерді хаттамалардың әртүрлі қолдануымен, X.25 желі аймақталған арнайы байланыс желісімен және т.б дейтаграмма жіберуімен айналысады. IP хаттамасы дейтараммалық хаттама болып табылады. Яғни хаттама коммутациялық пакет пен қосылусыз біріктірген. Келесі деңгей (III деңгей) –бұл желіаралық әрекеттестік деңгей, жергілікті желілерді хаттамалардың әртүрлі қолдануымен, X.25 желі аймақталған арнайы байланыс желісімен және т.б дейтаграмма жіберуімен айналысады. IP хаттамасы дейтараммалық хаттама болып табылады. Яғни хаттама коммутациялық пакет пен қосылусыз біріктірген. Ең төменгі (IV деңгей) – OSI моделінің физикалық және каналдық деңгейлеріне сәйкес желіаралық интерфейс деңгейі. Бұл TCP/IP хаттамаларында белгіленбейді, бірақ барлық физикалқы және каналдық деңгей сантартына танымал: Token Ring бұл жергілікті канал үшін, ал глобальны канал үшін - SLIP/PPP желілерінде бөлінген глобальны желінің жүйелі каналдарын орнатады.

TCP/IP стегі әртекті есептеу орта үшін басқа желілердің ортақ жиын хаттамалар ретінде ARPAnet желісінің тәжірибе байланысы үшін 20 жил бұрын АҚШ қорғаныс Министрлік бастау бойынша өңделді. IP және TCP танымал хаттамалардан өзінің есімен алған TCP/IP стегі дамуына үлкен салым, ОС UNIX стек хаттама версия сын жүзеге асырған Беркли үниверситетінің мамандары енгізді. Бүгін бұл стек дүниежүзілік Internet ақпарат желі компьютер байланысы үшін, сонымен қатар бірлескен желілер үлкен санта қолданылады. TCP/IP хаттамаларындағы сектор

Стектің атауын берген негізгі хаттамалар IP және TCP болып табылады. Бұл хаттамалар OSI моделінің терминологиясында сәйкесінше желілік және транспорттық деңгейлерге жатқызылады. IP пакетті құрама желі арқылы қозғалысын қамтамасыз етеді, ал TCP оның жетуіне кепілдік береді. Қазіргі уақытта TCP/IP стегі есептеу желісінің транспорттық хаттамаларының көп таралған секторінің бірі болып табылады. TCP/IP стегінде кабарды кең тарту мүмкіндіктері өте тиімді қолданылады. Бұл қасиет аумақтық желілер сипатындағы байланыс жолдарының баяу жұмысы кезінде өте қажет. Internet хаттамаларының стегі бойынша көптеген қолдаулар мен қарсылықтар келтіруге болады, алайда қазіргі кезде бұл ауқымдық және жергілікті желілерде кең қолданылатын хаттамалар стегінің ең әйгілісі болып табылады.