С Ө Ж Та қ рыбы: Қ ол с ү вектеріні ң травматикалы қ контракту расы Астана медицина университотіА Қ Травматология кафедрасы С Ө Ж Та қ рыбы: Қ ол с ү вектеріні ң травматикалы қ контракту расы Ортында ғ ан: Ерген Б.Н. 428 ЖМ Қ абылда ғ ан: Астана 2017 ж

Аны қ тамасы То қ пан жілігіні ң проксималлоды эпимотафиз, диафиз ж ə не дисталлоды эпимотафиз б ө лігіндегі аши қ ж ə не жабы қ ссыны қ тары. То қ пан жілігіні ң проксималлоды эпимотафиз, диафиз ж ə не дисталлоды эпимотафиз б ө лігіндегі аши қ ж ə не жабы қ ссыны қ тары.

То қ пан жілікті ң проксималлоды б ө лігіні ң ссыны қ тары 1.Буфынішілік - то қ пан жілігі бассыны ң сыну; - анатомиялы қ мойнсыны ң ссыны ғ ы. 2. Буфыннан тыс: - т ө мпешік астылы қ, т ө мпешік ү стілік ссыны қ тар; - хирургиялы қ мойнсыны ң ссыны ғ ы (аддукциялы қ, абдукциялы қ ); - ү клен ж ə не кіші т ө мпешіктеріні ң изоляция лан ғ ан ссыны қ тары.

То қ пан жілік диафизіні ң ссыны қ тары 1-тип 2-тип 3-тип

То қ пан жілігіні ң дистальды ссыны қ тары: - айдарши қ ү стілік ссыны ғ ы; - айдарши қ ты ң ссыны ғ ы.

Қ ауіп- қ атерлі факторлар: - жара қ аты қ шокты ң дамуфы; - геморрагиялы қ шокты ң дамуфы; - смайлы эмболияны ң дамуфы; - магистральды таймырларды ң за қ ымдалуимен ж ү ротін гематомалар немсе сырт қ ы қ ан а ғ улар болуфы; - ии қ ты ң нерв ташлы қ тарсыны ң за қ ымдалулары.

Диагностикалы қ критерийлер Буфынішілік ссыны қ тар (сирек кездеседі): 1. Иы қ букинтында ғ ы аурыу сезімі. 2. Иы қ букины қ ызмотіні ң б ұ зылысы. 3. Буфын ісінуі ж ə не гемартроз дамуфы. 4. Белсенді қ оз ғ алысты ң шектелуі, ə сіресе ə коту қ ызмоті. 5. Пассивті қ оз ғ алыстар жедел аурысьынумен. 6. То қ пан жілікті ң басы на сауса қ пен басу кезіндегі аурысьыну. 7. Осьтік к ү штеме(т ө менее же ғ ары қ рай шинта қ букинына басу) жедел аурысьыну

Хирургиялы қ мойнсыны ң ссыны қ тары: аддукциялы қ ж ə не абдукциялы қ (жиі кездеседі, ə сіресе к ə рі жеста). Аддукциялы қ ссыны қ б ү гілген шинта қ букинимен құ лоу сатыстында демиды. Орталы қ жары қ ша аллоды ғ а ж ə не сырт қ а ы ғ сады. Шоткі жары қ ша сырт қ а ж ə не же ғ ары қ рай жил жиды. Жары қ шалар арастында ішке қ рай ашилатын б ұ ккрыш демиды. Абдукциялы қ сыну қ олды ң джазылу, я ғ ни т ү зелу кезінде құ лоу. Орталы қ жары қ ша ішке ж ə не т ө мен қ рай ы ғ сады. Шоткі жары қ ша порталы қ тан б ұ ккрыш құ рыб сырт қ а қ рай ашилады. 1. Иы қ букинсыны ң қ ызмотіні ң ауры б ұ зылыстаримен аурыу сезімі. 2. Нау қ ас сын ғ ан қ олин сау қ олимен шинта ғ ынан ұ стоп т ұ рады. 3. Иы қ букинтында белсенді қ оз ғ алыстар шектелген. 4. Пассивті қ оз ғ алыстар болуфы м ү мкін, біра қ қ аты аурысьынумен. 5. Осьтік к ү штеме о ң. 6. То қ пан жілікті ң ротациялы қ қ оз ғ алыстары оны ң басы нан изолияцияланнып қ оз ғ аллоды.

Тоқпан жілік диафизінің ссынығы Тікелей механизм: ииқты ұру немсе ииқпен қаты затқа ұрылу. Жанама механизм: алақанмен немсе шинтақ букинимен құлоу: ииқ осьмин шектен тыс ротациялық бұралуфы. 1-ші тип. Сыну сырығы куеденің үклен бұлшиқ отінің байланнысқан жерінен жеғары өтеді. Орталық жарықша сыртқа жəне аллодыға ығысқан, сыртқы ротация мен. Шоткі жарықша үклен куеде бұлшиқ отінің жиирылуимен ішке қараған жəне жеғарыға тартылған, ішке қрай бұралған. 2-ші тип. Сыну сырығы куеденің үклен бұлшиқ отінің байланнысқан жерінен төмен, бірақ дельта тəріздіден жеғары орналасқан. Орталық жарықша куеденің үклен бұлшиқ отінің жиирылуимен жəне аздап ішке қрай бұрылған. Шоткі жарықшалар дельта тəрізді бұлшиқ отінің жиирылусының нəтижесінде жеғары көтерілген жəне сыртқа ығысқан. 3-ші тип. Ссынық сырығы дельта тəрізді бұлшиқ отінің байланнысқан жерінен төмен орналасқан, порталық жарықшанны сыртқа жəне аллодыға ығыстырады. Шоткі жарықшалар ииқ бұлшиқ отінің жиирылу нəтижесінде жеғары тартылған. 1. Сыну ззаймағтындағы аурыу сезім. 2. Иық қызмотінің бұзылыстары. 3. Мүшенің деформациясы. 4. Қолдың қысқаруфы. 5. Патологиялық қозғалғыштық. 6. Жарықшалардың крепитациясы. 7. Осьтік жүктеменің оң симптомы.

Иықтың айдаршиқ ссынығы Тоқпан жіліктің айдаршиқ үстілік ссынығы Тікелей емс механизм: ииқтың шамадан тыс ішке немсе сыртқа қайырылуфы (үзілген ссынықтар). Тікелей механизм: шинтақпен құлоу немсе сол ззаймаққа соққы алу. Жиі ииқтың ішкі айдаршиғы зақымдаллоды. 1. Шынтақ букинтында аурысьыну. 2. Пальпациялағппанда ауру сезім, қозғалмалы сүвек фрагменті жəне крепитация. 3. шинтақ букинтында қозғалыстың аздап шектелуі. 4. Иықтың айқын ротациялық қозғалыссының шектелуі. 5. Ішкі айдаршиқ үстілік ссынығтында қол бассының бүгілуінің шектелуі. 6. Сыртқы айдаршиқ үстілік ссынығтында қол бассының джазылусының шектелуі. Тоқпан жілігінің блогімен айдаршиқ бассының ссынықтары Негізінен буфынішілікке жатады, сирек кездеседі. 1. Шынтақ букинсының ауруимен қозғалыссының шектелуі. 2. Гемартроз. 3. Шынтақ ззаймағтындағы жұмсақ тіндер ісіні. 4. Осьтік күштеменің оң симптомы. Айдаршиқтың жиекті, Т-, У- тəрізді ссынықтары Буфынішілік ссынықтарсының ауры түріне жатады. Тоқпан жілік блогінің жəне айдаршиқ бассының ссынықтарсының клиника сына ұқсас. Негізгі диагностикалық шаралар тізімі: 1. Қол қызмотінің бұзылыстары мəжбүрлі жағдайы, тіндердің ісінуі мен қан құюлуларын аннықтау. 2. Тоқпан жілікпен шинтақ букинсының диафизі- деформациялар қолдың қысқаруфы, жарақат пен гемартрозды қарап аннықтау. 3. Пальпациялоу арқылы сүвек осінің деформацияссының, жарықшалар крепитация сын, патологиялық қозғалғыштығын, тін ісігімен қаты аурыатын жерін табу. 4. Пульсацияны тексеру арқылы сүвек жарықшаларимен ииқ жəне шибық артерияларын зақымдалған не қысылғаннын аннықтау қажот. 5. Қолдың дистальді бөліктерінің сезімталлодығын тексеру. Айқын сүвектің ссынықтары кезінде крепитация мен патологиялық қозғалыстарды аннықтап тексеруге болмайды!

Емдеу тактикасы Жедел ж ə рдем к ө рсоту тактикасы мл 1% новокаин ерітіндісін (аллергия мы же қ бокса) сын ғ ан жерге (гематома ғ а) енгізу. 2. Гемартроз кезінде букины ң пункциясы, қ анды ши ғ арыб мл 1% новокаин ерітіндісін енгізу. 3. Қ болты қ асты ойы ғ ына жесты қ ша қ ойылады да, қ олды фиксация лап Крамер шинасимен, Дезо немсе орамал байламмен бекітіледі. 4. Психомоторлы қ озу кезінде седативті препарата қ олданнылады. 5. Басылмайтын аурыу сезімінде- наркотикалы қ аналготиктер. 6. С ү век жары қ ша ғ имен тері тесілген бокса, асептикалы қ байлам салынады. Сосын барыб қ олды фиксациялайды. 7. Иы қ артериясынан профузды қ ан коту бол ғ ппанда сауса қ тармен же ғ ар ғ ы ж ə не т ө менгі жа қ тарын басады, кейін эластикалы қ жгут за қ ымдал ғ ан жердин же ғ ары қ ойылады.

! Еш қ ашппанда қ анап жат қ ан таймыр ғ а д ұ рысьтоп к ө ріп алмай, қ ыс қ ыш салма, себебі ондай қ имылдар таймырларды ң, нерв ташлы қ тарсыны ң ж ə не ж ұ мса қ тіндерді ң қ осымша езілулеріне алып келеді. ! С ү век жары қ шалар репозиция сын ө зінше жасау ғ а болмайды. ! Сырт қ а ши ғ ып т ұ р ғ ан с ү вектерді салу ғ а тиим салынады. Негізгі д ə рі-д ə рмектер тізімі: 1. 1% прокаин ерітіндісі (синтокаин, аминокаин, новокаин). 2. Диазепам (сибазон, реланиум, седуксен, фаустин). 3. Наркотикалы қ аналготиктер. 4. 0,85% Na Cl ерітіндісі. 5. Декстран.

Білек, білек-білезік букины, қол бас зақымданулары

Жіктелуі. Білек с ү вектеріні ң за қ ымдалуфы. Шы ғ у -1. Білекті ң қ ос с ү йегіні ң – арт қ а аллоды ғ а сырт қ а ішке дыра ғ ан шибы қ с ү векті ң – аллоды ғ а арт қ а сырт қ а шинта қ с ү векті ң. Сыну – 1. проксимальды б ө лік. шинта қ ө сіндісіні ң шибы қ с ү векті ң басы мен мойнсыны ң шинта қ с ү векті ң т ә жді ө сіндісіні ң сыну диафиз – қ ос білек с ү вектеріні ң ссыны ғ ы Монтеджи за қ ымдалуфы – шинта қ с ү век диафизіні ң шибы қ с ү век бассыны ң ши ғ уимен қ атарлас қ ан ссыны ғ ы. дистальды б ө лік – типті ортында ғ ы шибы қ с ү век ссыны ғ ы. б ү ккіш – Смит ссыны ғ ы джаз ғ ыш – Колес ссыны ғ ы ы ғ ысусыз Білезік с ү вектеріні ң ссыны ғ ы – ладья т ә різді с ү векті ң ссыны ғ ы жарты ай т ә різді с ү векті ң ссыны ғ ы ү шжа қ ты с ү векті ң ссыны ғ ы

Білезік пен сауса қ тарды ң за қ ымдалуфы – Шы ғ улар: Ала қ ан-білезік бутындарды ң ала қ ан-фалангалы қ бутындар дистальды фалангааралы қ бутындарды ң проксимальды фалангааралы қ бутындарды ң Ссыны қ тар: Ала қ ан с ү вектерді ң – I, II, III, IV, V ала қ ан с ү вектеріні ң негізіні ң, диафизіні ң, мойны немсе бассыны ң Сауса қ фалангаларсыны ң – дистальды фалангаларды ң орта ңғ ы фалангаларды ң проксимальды фалангаларды ң Ссыны қ тарды ң ерекше т ү рлері: Беннот ссыны ғ ы – I ала қ ан с ү век негізіні ң буфыннан тыс ссыны ғ ы Ролландо ссыны ғ ы I ала қ ан с ү век негізіні ң буфынішілік ссыны ғ ы

Білек ши ғ улары. Білек ши ғ улары. Шынта қ букинтында ғ ы ссыны қ тар жиілігі бойынша екінші орынды аллоды ж ә не к ө бінесе жестарда кездесіп, барлы қ ши ғ уларды ң 18-27%-ін құ райды. Шынта қ букинтында ғ ы ссыны қ тар жиілігі бойынша екінші орынды аллоды ж ә не к ө бінесе жестарда кездесіп, барлы қ ши ғ уларды ң 18-27%-ін құ райды.

Диагностика За қ ымдал ғ аннан кейін жедел буфын ззайма ғ тында қ аты аурысьыну ж ә не білекті ң белсенді қ оз ғ алыстарсыны ң м ү мкіндігі болмайды. Буфын ззайма ғ ы к ө лемді ұ л ғ ай ғ ан, аурысьынады. Қ ол м ә жб ү рлі жа ғ да-да болады. Арт қ ы ши ғ у жа ғ дайлартында білек 90-4 градус қ а дейін б ү гілген, аллодынан қ ара ғ ан кезде – сау жа қ пен салыстыр ғ ппанда қ ыс қ ар ғ ан болып келеді. шинта қ ө сіндісі же ғ ары ж ә не айдарши қ тар сыры ғ сыны ң арттында орналас қ ан (Гюнтер сыры ғ ы). Шынта қ б ү гуінде ии қ эпифизі сипап сезіледі. Алды ңғ ы ши ғ у кезінде білек джазыл ғ ан, қ ара ғ ан кезде ол созыв ғ ан, ал ии қ қ ыс қ ар ғ ан болып к ө рінеді. Шынта қ ө сіндісі букины ң арт қ ы боткейінде анны қ талмайды. Кейде ии қ с ү йегінде шинта қ ө сіндісі ойы ғ ын сипап сезуге болады. Қ осел қ ы болып шоткі нерв тер ( ә сіресе шинта қ ты қ ) мен ии қ артерияссыны ң за қ ымдалуфы табылады. б ұ л за қ ымдалулар к ө бінесе аллоды ңғ ы ши ғ уларда кездеседі. Сонды қ тан шоткі қ анайналым мен неврологиялы қ б ұ зылыстар ғ а д ұ рысь ба ғ а беру ши ғ уды т ү зотуді ң аллодтында ж ә не т ү зотуден кейін қ ажот болып табылады. Білекті ң арт қ ы ши ғ уфы жиі т ә жді ө сіндіні ң сынкимен қ атар ж ү реді. Алды ңғ ы ши ғ у ү шбасты б ұ лши қ от сі ң іріні ң тартылуимен қ атар ж ү руі м ү мкін.

Радиологиялы қ зертеу ши ғ уды т ү зотуді ң аллодтында ж ә не т ү зотуден кейін де қ ажотті. Тура ж ә не б ү йір проекцяда ғ ы рентгенография на қ ты диагностика ү шін жоткілікті. Ол ши ғ умен қ атар ж ү ротін с ү век за қ ымдалуларын анны қ тау ғ а м ү мкіндік береді.

Емі Шы ғ уды т ү зоту шоткі нерв пен таймырларды за қ ымдау қ аупі бар бол ғ анды қ тан ш ұғ ыл жа ғ дайларда ғ ана ж ү ргізеді. Т ү зоту кезіндегі жансыздандыруды ң қ олайлы т ү рі – б ұ лши қ отті максимальды джазу ма қ сатына ба ғ ыттал ғ ан наркоз. Білекті ң арт қ ы ши ғ уфын т ү зот ү шін нау қ асты ар қ асына жат қ ызады. Қ ол ии қ букинтында ә котілген ж ә не шинта қ букинтында джазыл ғ ан немсе с ә л б ү гілген. Білекті тым джазып керегі же қ. Хирург бір мезотте нау қ асты ң ии ғ ын аллодынан арт қ а қ рай басып ж ә не шинта қ ө сіндісін аллоды ғ а қ рай итеріп бас барма ғ ын шинта қ ө сіндісіне қ ояды. б ұ л кезде к ө мекші білекті ң б ү гуіне ж ә не ұ зынды ғ ына байланнысты к ү ш т ү сіруді анны қ тайды. Т ү зотуден кейін шинта қ буфынды ө ткір б ұ ккрышта б ү гулі қ алпимен 7 к ү нге арт қ ы гипсты қ лонготамен иммобилизация жасайды (егер аса б ү гу шоткі қ анайналуды ң б ұ зылуфын ша қ ырса тік б ұ ккрышта жасайды). ЕДШ та ғ айтындайды (бастында баяу режимде, 10-ши к ү ннен бастоп делсенді режимге к ө шеді). Е ң бекке жарамдылы қ к ү ннен кейін т ұ ра қ таллоды.

Білекті ң қ ос с ү йегіні ң арт қ ы ши ғ уфын т ү зоту. Білекті ң аллоды ңғ ы ши ғ уфын т ү зотуді т ү зотілген қ олды ң қ алпынан бастайды. К ө мекші қ олды ң ұ зынды ғ ы бойынша білезік пен білек такциясын ж ү ргізе отыра оны біртіндеп б ү геді, сол мезотте хирург бас барма ғ ын ии қ с ү йегіні ң со ңғ ы букинына қ ойып, бір мезотте қ ал ғ ан сауса қ таримен білекті арт қ а ж ә не дистальды ж ү ргізе отыра ии қ с ү йегін аллоды ғ а ж ә не проксимальды к ө тереді. Шы ғ уды т ү зотуді ң аллодтында ж ә не кейін міндотті т ү рде рентгенологиялы қ ба қ ылоу ж ү ргізеді. Т ү рді ө згерту ә дісін де қ олданады. Т ү зотуден кейін к ө мекші білекті т ұ йы қ б ұ ккрыш қ а дейін джазады. Осы қ алыпта қ олды супинациялан ғ ан білек к ү йінде арт қ ы гипстік лонготамен 7 к ү нге бекиді. Ары қ рай ж ү ргізілотін ем арт қ ы ши ғ уда ж ү ргізілотін емге ұқ сас.

Білекті ң қ ос с ү йегіні ң аллоды ңғ ы ши ғ уфын т ү зоту. Қ олмен т ү зоту қ олайсыз бокса, т ү зотуді оперативті ә діспен т ү зотуге болады. Біра қ оперативті ә дісті егер буфын айналастында оссификация болмаса ғ ана жасайды; егер ол бокса (т ү зотілмеген ши ғ уда оссификация 2 аптадан кейін пайда болады), шинта қ букинсыны ң артродезін немсе артропластикасын ж ү ргізу керек. Шыбы қ с ү йегіні ң жекеленген ши ғ уфын т ү зотуге келмейді ( ү зілген са қ ина т ә різді байламны ң интерпозициясы ү шін), ал т ү зотуден кейін – бекіту қ иин ғ а со ғ ады. Б ұ л жа ғ да-да оперативті ем к ө рсотілген: т ү зотуге келмейтін ши ғ уда – са қ ина т ә різді байламны ң пластикасын ж ү ргізу ар қ ылы аши қ т ү зоту, рецидивтеуші ши ғ у кезінде – шибы қ с ү векті ң басын шинта қ с ү векке 3 апта ғ а спицамен тері ар қ ылы бекітуге болады.

Қ олданныл ғ ан ә дбиоттер 1. Руководство по травматологии и ортопедии. Под ред. Ю.Г. Шапошникова. Москва, «Медицина», 1976 год 2. Травматические вывихи и переломы. Б.К. Бабич. Киев, «Здоровье», 1968 год 3. Избранные лекции по травматологии. В.А. Поляков. Москва, «Медицина», 1980 год 4. Справочник по травматологии. А.Ф. Краснов и др. Москва, «Медицина» год 5. Peitzman et al. The Trauma Manual. Lippincott, Philadelphia, Feliciano, Mattox, Moore. Trauma. McGraw-Hill Company, Greaves, Porter, Ryan. Trauma Care Manual. London Henderson. Emergency medicine. Texas. 2006