Жоспары Кіріспе 1 Ма қ та ташлы ғ ы 2 Ма қ та ташлы ғ сыны ң т ү рлері мен сорттары 3 Ма қ та туралы а қ парад

Кіріспе Мақта ташлығы ең алтымен мата тоқуға және жіп иіруге жұмсалаты. Киім тігу мен тұрмысқа жетін өтеудің сыртында соңғы кездерде химияның көмегімен октан қорғайтын, су өткізбейтін, қышқылға төзімді материалдар, кирза және басқа да бұйымдар жасалаты. Сонымен қатар мақта ташлығынан автомобиль және авиация өнеркәсібі үшін техникалық маталар тоқылаты. Май заводтарында мақта шитін өңдегенде, одна процентке дейін май алынаты. Ол майты тамақ үшін пайдалануға да, одна глицерин, сендай-ақбасқа да арнаулы май істеп шығаруға болаты. Мақта шитін тазартқанда 3 процентке жуық өте бағалы мақта мамығы алынаты. Ондай мамықтан жасанты былғары, авиация өнеркәсібі мен автомобильдер үшін сыр, жасанты жібек және басқа бұйымдар істеледі. Май алу үшін өңделген әрбір тонна мақта шитінен кг күнжара, кг қабықшығаты.Эндоспермнің негізгі бөлегі белок пен углевод қосылысынан және фосфор заттарынан тұраты.

Мақта ташлығы Мақта аса бағалы өсімдік. Одан мамаша ташлық алынаты. Жабайы мақтаның ташлығын адамдар өте арте уақытта сонату адамзат мәдениетінің алғашқы кезеңінде-ақ жинай бастаған-ты. Сөйтіп, мақта ежелгі замена мәдени өсімдікке айналты. Оны ең әуелі Үндістанда, одна соң Қытай мен Египетте өсіре бастаты. Үнділер басқалардан бұрын мақтадан жеңіл де жұқа, торғын маталар, муслин және әдемі шыттар тоқуты үйренді. Қазір мақта Үндістанда, Америка Құрама Штаттарында, Қытайда, Бразилияда және басқа да елдерде егіледі. Біздің елімізде Орта Азия республикаларында, Оңтүстік Қазақстанда, сендай-ақ Закавказьеде өсіріледі. Мақта жилылықты, күн көзін, құнарлы топырақты және ылғалты қатты ұнататын өсімдік. Ол әдетте суармалы жердь өсіріледі. Өзінің биіктігі бір немесе бір жарим метр шамасында болаты. Гүлдері ірі, ұрығы қауашақты. Пісіп жетілген кезде қауашағы ашылып, үлпілдек ақ мақта көрінеді.

Мақта шаруашылығсының Республика экономикасында алатын орны қазіргі таңда қарастырылып отырған ең басты мәселелердің бірі болып отыр. Мұнай мен металл халық шаруашылығына қандай керек бокса, мақта да дәл солей керек болып отыр. Бұл мақта шаруашылығы ХІХ ғ бас кезінен – ақ осы Қазақстан Республикасында егіле бастаты. Өзіміздің тәуелсіздігімізді алғалы бері мақта шаруашылығсының Қазақстан Республикассының экономикасында алатын орны ерекше болып отыр. Оңтүстік Қазақстан облысы елімізде бірден – бір мақта өндіруші өлке. Бұл өлкеде жил сайын 400 – 500 мың тонна мақта шикізаты өндіріледі, орташа өнімділік 18 – 22 ц/га құрайты. Бұл өңірде мақта шаруашылығы ежелден мықты дамыған. Республикамыздағы суармалы жердің төрттен бірін осы өлкеде алып жатыр. Бұл үлкен байлық, зорь табыс көзі оны ұқыптылықпен, жанашырлықпен пайдалануымыз керек. Қазақстан Республикассының жері қазақтың пейіліндей кең ғой, бірақ мақта Оңтүстік Қазақстанда ғана өсіріледі. Мақта дақылы өніміне халықаралық сұраныс жоғары. Алайда, осы сұраныстың толық дәрежеде пайдаланылмай кале жатқанын айту керек. Қазір мұнда мақта майи ғана өндіріледі дуге болаты. Шикізаттың негізгі бөлігі сыртқы, экспортқа шығарылаты. Терең өңделмеген өнім бағасы тарзан.Егер шикізат өзімізде өңделіп, одна мүмкін болатын барлық дайын өнім түрлері шығарылса, табыста қазіргіден әлдеқайда жоғары полар еді.Қазақстан экспортқа 3 – 3,5 млн. тонна астық шығарып, оны сатудан млн.