Қарағанды Мемлекеттік Медициналық Университеті Микробиология және иммунология кафедрасы Орындаған: Ахметов Ж топ ЖМФ Тексерген: Мамашалиева С.Б Қарағанды 2013 ж Иммунды жауаптың нейро-эндокринді ритейлуі.

Жоспар: 1.Кіріспе 2. Иммунды жүйенің ритейлуінің түрлері мен механизмедері 3. Иммунды әсерлесу 4.ИЖ-тың нервті ритейлуі 5.ИЖ-тың эндокринді ритейлуі 6.Қорытынды 7.Қолданалған әдебиеттер

Иммунды жауап дегеніміз – организмнің бөгде заттарға қарсы бағытталған жауабы, ол өз кезегінде спецификалық процессболып келеді, бірақ та онаң интенсивтілігі нейрогуморальды жолмен бейспецификалы ритейледі. Заманауи зерртеулерде нейрогуморальды ритейлудің иммунды жауапқа әсері және олардың негізгі механизмдерін анлиздеуге көп көңіл бөлінеді. Кіріспе Жалпы организм имен коррегирленеді. Иммунды жауаты ритейлуге қатысатын ми бөлімдеріне гипоталамустың артқы және алдыңғы бөлімі, гиппокамп, орталық мидың ретикулярлы фармациясы, миндалилер жатады. Вегетативті жүйенің де иммунды жауапты реттеуге әсері де өте маңызды. Ол иммунитеттегі әр түрлі өзгерістер жайлы кабарды тарту арқылы қызметін атқарады. Ол нейромедиаторлар арқылы жүред, ол нейромедиаторларды лимфоидты жасушалардағы рецептор лары танап лимфоциттердің активация сына алып келеді. Және де Иммунитет эндокринді жүйе арқылы да ритейледі.

ИЖ ритейлуінің жолдары мен механизмдері Мидан иммунды жүйеге сигнладардың таралуына гормональды, нервті және нервнопептидті жолдар қатысатын. Нервті және гуморальды жүйелер қызметі нейромедиторлар, неропептидтер және гормондардың қатысумен жүреді. Олардың иммунды жасушалаға әсері қандай екендігі лада қараллоды. Лимфоидты мүшелердің стромасы мен қатар перенхималары да симпатикалық және парасимпатикалық жүйемен қамтылған. Нейромедиатолар мен нейропептиде иммунды жүйе мүшелеріне аксоплазметикалық транспорт арқылы, яғни аксон дар арқылы әсер етеді. Гормондар эндокринді бездерден синтезделіп қанға келіп өз концентрация сын көтеріп, иммунды жүйеге қатысады.

Гормон, неромедиаторлар мен пептидтердің әсері иммунды жасушалардың мембранасындағы, цитоплазмасындағы және ядросындағы рецепторлармен әсерлесу арқылы жүреді. Өзі жасушалық реттеуші жүйенің екі негізгі түрлері бар. Біреуі-стероиды тиреоидиты гормон армен ритейледі. Бұл гормондардың бос молекула лары жасушаларға келіп олардың цитоплазмалық рецептор ларымен байланасады. Гормон-рецептор кешені хроматиннің арнайы болігіне әсер етіп, мРНҚ мен белок синтез и не қатысады. Пептидтер мен нейромедиаторлар мембранадағы реепторлармен байланасып, мембранадағы ион өткізгіштіктің өзгеруіне алып келеді. Олар клетка ішіне түсіп кальмодулинмен комплекс түзіп, АЦ (аденилатциклазу) және ГЦ-на (гуанилатциклазу) активтендіреді. Бұл ферментер цАМФ (аденозинмонофосфата) мен цГМФ-наң (гуанозинмомнофосфата) түзілуін катализдейді. цАМФ-тің активациясы лимфоидты клеткалар функция сынаң тежелуіне алып келеді, ал цГМФ- наң активацияся керісінше стимуляциялайды.

Нейроиммунды әсерлесу Соңғы жылдары иммунокомпетентті және нервті жасушалар арасында әсерлесуді жүргізетін медиаторлар анақталған. Нейропептидтердің иммуномодуляторы қасиеті нервтік жүйеден иммунды жүйеге сигнладардың берілу механизмнің жүруңн түсінуге көмектеседі. Иммуннокомпетентті жасушалар мембраналарында көптеген нейропептидтерге арнайы рецепторлар табылған, ол осы әсерлесуге маңызды екенін көрсетеді.

Вегетативті жүйенің симпатикалық бөлігі және ИЖ-тың ритейлуі Лимфоидты мүшелердің вегетативті нерв жүйесі тамырларынаң аяқтамаларымен қамтамасыз етілгені белгілі. Нервті аяқтамалардан шығатын катехоламин дер иммуннокомпетентті жасушалардың мембранасындағы рецепторларға әсер ете олардың пролиферация сына және дифференцировка сына қатысады. Лимфоидты мүшелерде озінің гистохимиялық және иммунногистохимиялық қасиеті бойынша АПУД- жүйесіне жататын жасушалар да кездеседі.

АПУД-жүйесі дегеніміз –барлық тіршілікке маңызды мүшелерде кездесетін, өзі биогенді аминдер мен пептидті гормондар бөле мүшелік деңгейде гомеостазға қатысатын арнайы жүйе. Иммун жүйесіндегі мүшелерден бөлінетін биологиялық активизатор спектрі мынадай: 1. тимус - серотонин, мелатонин, катехоламина; 2. сүйек кемігі - серотонин, мелатонин, СТГ (соматотропнай гормон); 3. көк бауыр - гистамин, серотонин 4. лимфоузлы - гистамин.

Нейропептидер және ИЖ-тың ритейлуі Соңғы жылдары нейропептидтердің стрессті жағдайда гипофиз, бүйрекүсті безі, қалқанша безі арқылы синтезделіп қанға баратына және де перифериялық нерв жүйесінен иннервтелетін клеткаларға баратына жайлы анақталған. Нейропептид түзетін клеткалардың қабырғасында рецепторладың болуы, олардың клеткааралық сигнал өткізгіштік қасиеттері бар екенін көрсетеді.

Адренокортикотропты гормон армен ИЖ-тың ритейлуі АКТГ мынадай иммунокомпетентті жасушалардың: Т-, В- лимфоцитттер және макрофагтар функция сына әсер етеді. АКТГ-дың на иммунды клетки-насанаға әсері молекуланаң С-соңы фрагментімен ритейледі. Антиденетүзуге әсер етумен қатар, В- жасушалардың дифференцировка сына қатысады. Иммунды жасушалардың АКТГ и эндорфинов синтезі кортиколиберинмен индуцирленеді.

Тиротропинмен ИЖ-тың ритейлуі ТТГ in vivo жүйесі бойынша гипофиздің иммунореттеуші гормон дарынаң ішіндегі алғаш зерттелгендердің бірі. Көбінесе онаң гуморальды иммунитетке әсері көп зерттелген. Физиологиялық тұрғыдан ТТГ концентрациясы тимус-тәуелді антигене антиденетүзілуін күшейтеді. ТТГ гипофиз ден басқа stenterotoxin метогенімен стимуляция дан кейін және де тиролиберина бар болғанда перифериялық қанда Т-лимфоциттермен синтезделед.

Сатотропинмен ИЖ-тың ритейлуі СТГ Т-жасушалы иммунодефицит кезінде Т-жасуша- эффекторлардың дифференцировка сын стимулдейді. Цитотоксикалық Т-жасушалардың генерациясынаң жоғарлауы СТГ-межүруі олардың инсулин мен өңделуінен кейін бақаллоды.

Аргинин-вазопрессин және окситоцин мен ритейлуі АВП гормон дары мен окситоцин өте төмен концентрация да интерлейкина-2 қызметін атқара аллоды. АВП-нің хелперлі сигналы гексапептид молекуланаң N-соңымен таналлоды, бұл жердь 3-ші положениядағы фенилаланин маңызды орын аллоды. Тимуста нейроэндокринді пептидті гормон нейрофизин анақталған,онаң биологиялық активтілігі окситоцинге ұқсас.

Р зеты және соматостатин мен ИЖ-тың ритейлуі Р зеты мен соматостатин перифериялық нерв жүйесінің пептидтері болып табылады, және де олар ИЖ-тың ритейлуіне және де қабыну реакцияларына қатысады. Р зеты мен соматостатин гиперсезімділіктің тездетілген түрінде қатысатына анақталған. Бұл айтылған эффектері мес жасушалары мен базфилдердің цитотксикалық емс дегрануляция сын реттеуіне қатысуымен түсіндіріледі. Нейропептидтердің физиологиялық концентрациясы тіндік және қан құрамындағы мес жасушаларынан гистаминдердің секреция сын күшейтеді. Және де гиперсезімділіктің баяулаған түрі мен жасушалық иммунитеттің дамуына катысатын жасушаларды моделдеуге қатысады. Р зетынаң N-соңы тетрапептидті фрагменті макрофагтардың фагоцитарлы активтілігін күшейтеді. Р зеты лимфокиндер мен монокиндердің секреция сын индуцирлейді, және де Т- жасушалардың активтілігін күшейтеді, ал соматостатин она тежедйі. Соматостатин базофилдерден, ал р-зеты эозинофилдерден синтезделетіні анақталған. Құрамында р-зеты бар тамырсыртылық нерв талшықтары Т- лимфоциттерімен тығыз байланаста.

Вазоактивті интестинальды полипептидпен ИЖ-тың ритейлуі ВИП лимфоциттердің миграция сын модулирлейді, Т-лимфоциттердің митогенмен стимулденген пролиферативті жауабын тежейді.

Опиоидты пептид термин ИЖ-тың ритейлуі Опиоидтардың иммундық жүйеге әсері қатаң түрде дозатәуелді, әр түрлі дозаларда оппозитті эффектор болуы мүмкін. Альфа-эндорфин, лей- және мет-энкефалин антидене түзілуін тежейді. Олардың әсерлері аминототары арқылы жүреді, себебі налоксон мен бета- эндорфин арнайы зерттелген лигандалармен опиоидтардың рецептоларына таласумен опиоидтардың супрессорлы активтілігін тежейді. Опиоидты пептидтердің иммуномодулдеу әсері кең спектрлі боп келеді. Қазіргі таңда мынадай эффектері анақталған: 1. Моноциттердің, полиморфноядерлы лейкоциттердің және Т- жасушалардың хемотаксисіне модулирлеуші әсер. 2. Макрофагтар мен тимоциттерден супероксидтердің синтезін реттеу. 3. Мес жасушаларына әсер ету. 4. Гуморальды иммунды жауаптың дамуына модулирлеуші әсер. 5. Т-жасуша-эффекторлардың пролиферация сына модулирлеуші әсер. 6. Цитотоксикалық жасушалардың және НК-жасушалардың активтілігіне әсер.

Бас миынаң биологиялық активті затраты және ИЖ- тың ритейлуі ИЖ-ты лимфоциттермен бөлінген РНҚ көмегімен антигенспецификалы ритейлу жүретіні белгілі. Иммунизацияланған жануарлардың бас миынаң ДНҚ және РНҚ-сы көмегімен ИЖ-ты реттеу қазіргі таңда қарастырылуда. Аксоплазмалық транспорт жайлы да айтып кетуге болады. Биологиялы активті заттардың аксоплазмалы, яғни транссинаптикалы өтуі бас миы РНҚ мен ДНҚ-сы көмегі арқылы ИЖ- тың ритейле алатынан түсіндіреді.

Жынас бездер гормон дары Лимфоидты жасушалардағы арнайы рецепторларға әсер етумен жүреді. Фармакологияда эстроген дер мен андрогендерді қолданғанда тимус массасынаң кішіреюін, иммунокомпетентті жасушалардың активтілігінің тежелуін, гуморальды және клеткалы жауаптың төмендеуі болатына көрінген.

Қалқанша және қалқанша маңы бездер гормон дары Тироксин және трийодтиронинді сырттан енгізгенді иммунды жүйені және субклеткаларынаң активация сына алып келеді. Олар цитоплазмелық және ядролық рецепторларға әсер ету арқылы жұмыс істейді. Лейкоциттердің фагоцитарлы активтілігіне және деперифериялық қандағы лейкоциттердің цитотоксикалық қызметінің стимулы на әсер етеді.Тиреоидты гормондар тимус ты эпителиальды клеткаларынаң санана да әсер етеді, себебі паратгормонды сырттан енгізгенде тимоциттердің пролиферативті активтілігінің тежелуіне әкелетіні байқалған.

Нейроэндокринді және иммунды жүйелердің өзара әсерлесу схемасы АГАГ-танушы жасушалар АДАГ- АДЦитокиндер, биогеноаминдер, гормондар,реттеуші пептидер синтезіклеткааралық әрекеттесунероэндокринді жүйенің функция сын стимул доу.

ҚОРЫТЫНДЫ Медицинада иммунды жүйенің және де клеткалы популяцияларынаң депрессисясын стимуляциялаумен иммунокоррекция айналысады. Клиникада иммунодепрессивті терапия трансплантационды хирургия мен байланасты панда болды. Клиникада иммуностимулдеуші терапия тула панда болган иммунодефицит кезінде қолданаллоды. Иммунодепрссивті және стимулидеуші терапия иммунды жауаптың тотальды депрессися мен стимуляциясына негізделген. Қазіргі таңда ИЖ жасушаларынаң субпопуляцияларына қолданалатын препараттар жасау қарастырылуда. Т-хелперлер мен Т-супрессорларға қолданалатын препараттар жасушаларды жеке активтендіріп немсе тежеуге қатысып, иммунды жауапты реттеуге болатындай жағдай тудырар еді.

Қолданалған әдебиеттер: В.В.Абрамов. "Взаимодействие иммунной и нервной систем". - Новосибирск: Наука, Р.В.Петров. "Иммунология". - М.:Медицина, Е.А.Корнева,Э.К.Шхинек." Гормона и иммунная система ". Л.: Наука, Ф.Маррак,Дж. Каплер. Т-клетка и ее рецепторы //" В мире науки ", N 4, апрель Т.В.Половцева. Понятие о структуре и функциях иммунной системы //" Гематология и трансфузиология ", N 3, апрель 1993.