Семей Мемлекеттік Медицина Университеті Қ азіргі заман ғ ы Қ аза қ стан тарифы ж ә не жалпы білім беру п ә недр кафедрасы

Жоспар Кіріспе Негізгі б ө лім I. А қ аппарады қ қ ауіпсіздік 1.1 А қ аппарады қ қ ауіпсіздікті ң қ атерлері ж ә не оралды ң жіктелуі. II. Кибер қ ауіпсіздік индустрисы.Кибер қ ауіпсіздік ж ә не Интернетті бас қ ару. Қ ортынды Пайдаланныл ғ ан ә дебиеттер

А қ аппарады қ қ ауіпсіздік мемлекеттік а қ аппарады қ ресурстарды ң, сендай-а қ а қ парад саласында жеке аданны ң құқ ы қ тары мен қ о ғ ам м ү дделері қ ор ғ алусыны ң жай-к ү йі А қ аппарады қ ор ғ ау а қ аппарады қ қ ауіпсіздікті қ амтамасыз этуге ба ғ ыттал ғ ан шаралар кешьені. Т ә жірибе ж ү зінде а қ аппарады қ ор ғ ау деп директорді енгізу, са қ тау, өң дэу ж ә не тасымалдау ү шін қ олданнылалтын а қ парад пен қ орларды ң т ұ тесты ғ ын, қ ол жеткізулік о ң тайлы ғ ын ж ә не керек бокса, жасырындылы ғ ын қ олдауди т ү сінеді. Сонимен, а қ аппарады қ ор ғ ау - а қ аппарады ң сырт қ а кэтуіні ң, оны ұ рлауди ң, же ғ алтуды ң, р ұқ сатсыз жеюды ң, ө згертуді ң, ма ң ызына тимей т ү рлендіруді ң, р ұқ сатсыз к ө шірмесін жасауди ң, б ұғ аттауди ң алдын алу ү шін ж ү ргізілетін шаралар кешьені. Қ ауіпсіздікті қ амтамасыз эту кезін қ ойылалтын шектеулерді қ анна ғ аттандыру ғ а ба ғ ыттал ғ ан ұ йымдастырушилы қ, программалы қ ж ә не техникалы қ ә дістер мен құ ралдардан т ұ рады.

А қ аппарады қ қ ауіпсіздікті ң қ ауіптері Автоматтандырыл ғ ан ж ү йені ң а қ парады қ қ ауіпсіздігіне қ ауіп дегеніміз – б ұ л АЖ өң дейтін а қ аппарады ң конфиденциальны ғ ы, т ұ тесты ғ ы мен қ атырау қ олайлы ғ сыны ң б ұ зылуына ә келіп со ғ алтын ә серлерді ң ж ү зиге асырылуы ж ә не де АЖ құ раушилрасыны ң же ғ аллына, жейылуы мен қ ызмет этуін то қ татуына келтіретін м ү мкіндігі. Қ ауіптерді ң жіктелуі:

Қ ауіп т ү рлері АЖ-ге ә сер эту д ә режесі бойынша АЖ ресурстарына қ атырау т ә сілі Қ ауіп к ө зіні ң орналасуына

I. Қауіп көзінің орналасуына байланнысты былой бөлінеді: қауіп көзінің бақылау аумағынан тыс орналасуынан пайда болалтын қауіп.Мысалы, жаннама электромагнит сәулеленулерін (ЖЭМС) немесе байланныс арналаримен беріліп жатқан директорді ұстап алу; қашиқтан фото және бейне түсіру; бағытталған микрофон көмегімен акустикалық ақаппарады ұстап қалу; қауіп көзінің бақылау аумағсының шекарасында орналасуы. Мысалы,білдірмей тыңдау құрылғыларын қолданну немесе конфиденциялды ақпарады бар директорді тасушиларын ұрлау. II. АЖ-ге ә сер эту д ә режесі бойынша пассивті ж ә не активті қ ауіптер деп б ө леді Пассивті қ ауіп іске асырыл ғ ппанда АЖ құ романны ж ә не құ рбылымына ешь қ пандрей ө згеріс енбейді, ал активті қ ауіп, керісінше, АЖ құ рбылымын б ұ зады. Пассивті қ ауіпті ң мысалы ретінде директор файлдарын р ұқ сатсыз к ө шіруді келтіруге болады..

Қауіптердің негізгі жіктелуі: 1.Ақаппарадың конфиденциялдығын (құпияланғандығын) бұзалтын қауіптердің орындалу нәтижесінде құпия ақпарадпен таннысу үшін өкілдігі жеқ субъектіге ақпарадқа қатырау мүмкіндігі туады. 2.Ақаппарадың тұтестығын бұзалтын қауіптерге, АЖ көмегімен өңделініп жатқан ақаппарады кез келген қаскүнемділікпен бұрмалау немесе құрту жатады. 3.Ақаппарадың қатырау қолайлығын бұзалтын қауіптерге, АЖ ресурсы на рұқсайты бар пайдаланнушсының қатырауы бұғатталғппанда туындайтын жағдайлар жатады. Ақпарад қорғанныссының негізгі қауіптеріне және ақаппарадық жүйенің қарапайым функцияланнуына келесілер жатады: құпия ақаппарадың ағып кэтуі; ақаппарады компрометациялау; ақаппарадық ресурстарды бекітілмеген желмен қолданну; ақаппарадық ресурстарды қателесіп қолданну; абоненттердің арасында бекітілмеген ақпарад алмазу; ақпарадтан бас тарту;

Қ ауіпсіздікті ң парольдік ж ү йелеріні ң негізгі қ ауіптеріне: Адами факторларды ң ә лсіздігін пайдаланну желы. Б ұ л жердь пароль алу ә дістері ә р т ү рлі: пароль енгізу кезінде к ө ріп алу, ты ң дап алу, шантаж немесе біреуді ң тіркелгісін р ұқ сатпен пайдаланну. Теріп тауып алу. Б ұ л жердь келесідей ә дістер пайдаланнылады:

Барлы қ варианты теріп, тауып алу. Б ұ л ә діс бойынша парольді енгізіп к ө ру кезінде барлы қ м ү мкін комбинация тексеріледі. Қ аск ү немні ң ж ү йоге кіру уа қ ты к ө п болу керек екендігі ө з- ө зінен-а қ т ү сінікті. Б ұ л ә діспен шидамды ғ ы кез-келген пароль дер табылады. С ө здік бойынша теріп, тауып алу. Іс ж ү зінде пайдаланнылалтын пароль дер ма ғ канналы с ө з не с ө з тіркесі болып табылады. Осындай к ө п пайдаланнылалтын пароль дер тізімделіп, с ө здік жасалады. Осы с ө здікті ң к ө мегімен парольді тез тауып алу ғ а болады. Қ олданнуши туралы м ә лімет бойынша теріп, тауып алу. Б ұ л ә дісті ң негізінде ә р қ олданнуши ө з паролін ө здері ойлап табу фактісі жатыр. К ө п жа ғ да-да, адамдар пароль ойлап тап қ ан кезде, ө здеріне байланнысты м ә лімет енгізеді..

Қ ауіпсіздік саясайты Қ ауіпсіздік саясайты – мекемені ң а қ аппарады қ алайша өң дейтінін, қ ор ғ айтсынын ж ә не тарататсынын анны қ тайтын за ң дар, ережелер ж ә не т ә ртіп нормалрасыны ң жисыны. Б ұ л ережелер пайдаланнушсыны ң қ айсы кезде белгілі бір директор жена ғ имен ж ұ мыс істей алатсынын к ө рсетеді. Қ ауіпсіздік саясалтын құ романны м ү мкін болалтын қ ауіптерге талдау жасайтын ж ә не орал ғ а қ расы ә рэкет шаралары кіретін қ ор ғ аннышты ң белсенді сы ң ары деп саннау ғ а болады. Кепілдік Қ ауіпсіздік кластеры Есепберушілік Қ атерді талдау

Қ ор ғ анну т ә сілдері Қ ор ғ анныш т ә сілдеріні ң бірі - құ пия а қ парадпен ж ұ мыс істегеннен кейін жедел жадыда немесе аралы қ жадсыны тазалау. Жа қ сы ә діс деп тегерішті ны ғ ыздау программаларын қ олданнуды да саннау ғ а болады. М ә селен, принтерлерді ң аралы қ жадында құ жаттарды ң бірнешье беті са қ талып қ аллы м ү мкін. Олар басу ү рдісі ая қ тал ғ ан со ң да жадыда қ алып қ ряды. Сонды қ тан оралды арабы қ тан ши ғ арап тастау ү шін арнаулы шаралар қ олданну қ ажет. Ә детей кездейсо қ биттер тізбегін ү ш қ айталап жазу жеткілікті болады.принтерлерді ң «Субъектілерді қ айтадан пайдаланнуды ң » қ ауіпсіздігі жайында да қ амданну керек. Пайдаланнуши ұ йымнан кеткен кезде оны ж ү йоге кіру м ү мкіншіліктерінен айыру ж ә не барлы қ объектілерге оны ң қ алтынас құ руына тиым салу керек.

Қ Р а қ аппарады қ қ ауіпсіздік Қ аза қ стан Республикассыны ң а қ аппарады қ қ ауіпсіздігін қ амтамасыз этуге мынадай негізгі міндетейрді жат қ ызу ғ а болады: 1. мемлекетті ң ж ә не қ о ғ анны ң басты ма қ сайты аданны ң ө ркендэуіне а қ аппарады қ саланны ба ғ дарлау; 2. а қ аппарады қ қ ауіпсіздік туралы мемлекеттік доктрина я ғ ни ғ ббылыми концепция ә зірлеу; 3. Қ аза қ стан Республикассыны ң а қ аппарады қ қ ауіпсіздігін қ амтамасыз этуде бірі ңғ ай мемлекеттік саясатсыны ң ж ү зиге асуры механизімін ж ә не негізі ба ғ ыттарын анны қ тау

Кибер қ ауіпсіздік құ пиялылы қ, т ұ тесты қ ж ә не қ ол жетімділікті ң қ ауіпсіздік шараларын қ амтамасыз эту ү шін пайдаланнылалтын процесс. Ж ү йелік администратор активтерді қ оса ал ғ ппанда, компьютерлерді ң жергілікті желі директорін, серверлерді қ ор ғ ауди қ амтамасыз етеді. Сонимен қ атар, тікелей ғ имарат ж ә не, е ң бастысы, персонал к ү сетке алынады. Кибер қ ауіпсіздікті қ амтамасыз эту ма қ салтында директорді қ ор ғ ау (беру процессінде ж ә не/немесе алмазу ж ә не са қ туда) болып табылады. Қ ауіпсіздікті қ амтамасыз эту ма қ салтында директор контршаралар қ олданнылуы м ү мкін. Кейбір осы шараларды кіруді ба қ ылау, персоналды о қ ыту, аудит ж ә не есеп беру, ба ғ алау, ы қ тимол ену т ә уекелдерді тестілеу ж ә не авторизация на талап этуді қ амтиды (біра қ шектелмейді)

Қ ортынды А қ парадб ү гінгі қ о ғ анны ң дамуында ғ ы басты ресурс. А қ аппарады қ қ ауіпсіздік мемкелеттік а қ аппарады қ ресурстарды ң, сендай-а қ а қ парад саласында жеке аданны ң құқ ы қ тары мен қ о ғ ам м ү дделері қ ор ғ алусыны ң к ү йі. Ол экономиканны ғ былым ғ а негізделген ресурс ү немдегіш технологиялар ғ а қ рай ы ңғ айластырып қ анна қ поймай, ә рбір жеке аданны ң дамуына, ө мірде ө зіні ң орнын тауып, ө зін- ө зі ж ү зиге асурыына ке ң м ү мкіндік ту ғ ызуда

Қ олданныл ғ ан ә дебиеттер: 1. BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8 B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0% BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0% 2. К.С.Дуйсебекова А қ аппарады қ ор ғ ау ж ә не қ ауіпсіздік ж