Тағамтану және гигиеналық пәндер кафедрасы СӨЖ Тақырыбы: Туберкулез кезіндегі іс шаралардың стандарттары мен алгоритмдері Тексерген: Амантаева Г.К. Орындаған: Алиев А.К. Топ: 317 ЖМ Семей 2018 ж

I.Кіріспе II.Негізгі бөлім 2.1. Туберкулез қоздырғышы 2.2 Эпидемиологиясы. 2.3 Патогенезі 2.4.Анықтау әдістері 2.5. Альдын алу 2.6. Емдеу III.Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер

1882 ж Р.Кох туберкулез қоздырғышын ашқан. Туберкулез ауруы көп таралған. ДБҰ болжамы бойынша альдынғы 10 жылдарында туберкулезбен 90 млн жұқтырады, 30 млн адам өледі. Қазақстан туберкулез ауруы таралуы бойынша, барлық ТМД елдерінің ішінде бірінші орында.

түріНиацин сына массы Сезімта льды жанаурл ар Өсу уақыты Тәуілік M.tuberc ulosis +Теніз шошқас ы M. bovis -қояндар 25-40

Инфекция көзі ауру адам, жануарлар. Жуғу жолдары – экзогенді(ауа тамшы, ауа шан), тұрмыстық қарым қатынас, алиментарлы, жынысты жолмен, эндогенді – қан және лимфа арқылы. Туберкулез – созылмалы қалғымалы инфекция. Туберкулездің біріншілік және екіншілік түрлері болады.

Патогенез. Кох таяқшалары организме жоғарғы тыныс жолдары,ас қорыту ағзаларының шырышты қабаты арқылы еніп, қанға және лимфаға өтеді. Осы бактериемия 8 күннен 11 айға дейін белгі берией созылуы мүмкін. Бірінші ошағы - өкпе немесе ішек жолдарының лимф бездері. Осы жердь гранулематозды қабыну пайда болады, туберкула денег томпешік пайда болады. Томпешік эпителоидты, лимфоидты, плазматикалық жазушалардан, макрофагтардан, алып көпядролы Лангханс жазушалырынан турады және ортасында некроз байқалады. Осы гранулеманы - Гон ошағы деп атайды.

Жіктелуі. 1. Туберкез интоксикациясы: А) арте туберкулез интоксикациясы; Б) кеш туберкулез интоксикациясы; 2. Тыныс алу ағзаларының туберкулезі: А) біріншілік туберкулездік жиынтық; Б) өкпенің ошақты туберкулезі; В) өкпенің инфильтративті туберкулезі; Г) туберкулездік бронхоаденит; Д) туберкулездік плеврит; Е) жоғарғы тыныс жолдарының туберкулезі; 3.Басқа ағзалардың туберкулезі: А) сүйек туберкулезі; Б) лимфа түйіндерінің туберкулезі; В) туберкулездік менингит; Г) тері қабатының туберкулезі; Д)зәр шығару және жыныс ағзаларының туберкулезі;

Гон ошақтары.

Зерттеу затраты: қақырық, зәр, нәжіс, қан, сарсу т.б. Зерттеу тәсілдері: - микроскопиялық (қарапайым, люминисцент- тік) - микробиологиялық (таза дақыл бөліп алу) - биологиялық - серологиялық (сирек қолданылады) - аллергологиялық ( Манту, Пирке сынақтары) Экспресс (шұғыл) диагностика - ИФР (РИФ).ПТР (ПЦР)

Диагноз қою. Мұқият анамнез жинау; аурудың клиникалық белгілерін ескеру; лабораториялық зерттеулерге сүйену: қанның, зәрдің жалпы анализдері; қақырықтың, жұлын сұйықтығының бактериологиялы қ тексерістері; рентгенография, рентгеноскопия, томография, флюорография туберкулинодиагностика: манту белгісін қою.

Манту белгісін қою үшін туберкулин препараты қолданылады. Белгіні білектің іщкі жағының ортаңғы бөлігіне тері ішіне, арнайы туберкулин шприці мен инесі арқылы 1 балаға 0,1 мл досада его түрінде жүргіземіз. Белгі дұрыс қойылса, егілген жердь лимонның қабығы тәрізді төмпешік ( папула) пайда болады. Манту белгісінің нәтижесі сағаттан кейін оқылады. Ол үшін, мөлдір пластмасса сызғышпен егілген жердьгі пайда болған ісік (папула) немесе қызарудың диаметрін өлшеу керек.

Манту белгісінің нәтижелері: Егілген жердь тек иненің урны немесе папула өте кішкентай – диаметрі 1 мм екені анықталса, бұл теріс нәтиже болып сана лады. Папуланың диаметрі – 2-4 мм бокса немесе папула жоқ, тек қана қызару аныкталса, бұл күмәнді нәтиже. Папуланың диаметрі – 5 мм және одна жоғары бокса оң нәтиже. Папуланың диаметрі 17 мм – ден де жоғары бокса гиперергиялық реакция болып табылады. Туберкулез белгілері болмай, бірақ манту белгісі өмірінде бірінші рет оң нәтиже берген жағдайды вираж деп атайды. Бұл балалар диспансерлік есепке алынып 3 ай бойы тубазид немесе изониазид пен химиопрофилактика жүргізіледі. 1 жылдан соң қайта манту белгісі қойылады. Нәтижесі теріс болған жағдайда диспансерлік бақылаудан алынады. Оң болған жағдайда баланы толық тексеріп, диагноз қойылып емделінеді.

БЦЖ вакцинасының спецификалық профилактикасы: -Туғаннан кейін 2-5 күн аралығында жасында (1 сынып) жеста (9 сынып)

Туберкулездың арнайы альдын алуы: Бала туылғаннан кейін 2-4 күндері перзентханада 0,05 мг (0,1 мл) тері ішіне БЦЖ вакцинасы егіледі. БЦЖ ревакцинациясы бала мектепке барғанда 1 сыныпта қыркүйек айында жүргізіледі.

Емдеу. Туберкулездің емі кешенді ( комплексті) түрде, үзіліссіз сатылап, ұзақ жүргізілуі қажет. Емдеудің 1-ші статусы арнайы туберкулез диспансерінде жүргізіледі. Емнің негізгі бір шорты – таза ауаны кеңінен қолдану. Ауру баланы жыльдың кез- келген мезгілінде таза ауамен қамтамасыз ету қажет. Сондықтан да туберкулез диспансері орманды, тоғайлы, ауасы өте таза жерлерге орналасқан жөн. Күн тәртібі – бала ауры жағдайларда ғана төсек режимінде болады. Баланың ұйқысы тыныш, ұзақ болуы керек. Тамақтандыру ерекшелігі – баланың жасына қарағанда калориясы % артық тағамдар тағайындалады. Тамақ құнарлы, витаминдерге бай, алуан түрлі болуы керек. Туберкулездің емінде қымыз, қымырын кеңінен пайдаланылады.

Дәрілік ем:1. Антибактериальды- кейінгі жылдары итальяндық ғалымдар жүргізген көптеген лабораториялық және клиникалық зерттеулерден соң ең тиімді, ең таңдаулы 5 түрлі дәріге тоқталған: рифампицин, стрептомицин, пиразинамид, изониазид, этамбутол. 2. Витаминдер Қан, плазма құю Кортикостероидтар

Қорытынды Егер әрбір адам туберкулез туралы жетік білсе, және бұл тұрғыда өзінің білімін күнделікті өмірде қолданса, аталмыш дерттің өршуіне және таралуына тосқауыл қоюға болады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 1.«Эпидемиология» С.Әміреев 2. Интернет желісі 3. А.М.Большаков