Жүрек-қан таймыр жүйесі ауруларымен науқастарды сұрастыру және қарау. Жүрек тұсын қарау, пульсті анықтау. Кабылдаган: Алимова Т.А. Орындаган: Калибекова С.М. Тобы. ПҚ -603

Сұрастыру Негізгі шағымдары: 1. Жүректің аурысыну 2. Ентігу 3. Жүректің қағуы. 4. Ісіну. 5. Жөтел, қан түкіру.

Жүректің аурысыну Жүректің аурысыну сезімі жүректен тыс себе птерден болуы да мүмкін: нерв талшықтарының қабынуы, қабырғаның сыну, остеохондроз және т.б. Жүректің аурысыну сезімі жүректен тыс себе птерден болуы да мүмкін: нерв талшықтарының қабынуы, қабырғаның сыну, остеохондроз және т.б. Жүректен болатын себе птер: қолқа кеңеюі (аневризмасы), жүрек бұлшық етінің жансыздануы (миокард инфаркты), жүректің тәж артериясы кенеттен тарылып, О2 тапшылығы үдегенде (стенокардия) аурысыну домиды. Жүректен болатын себе птер: қолқа кеңеюі (аневризмасы), жүрек бұлшық етінің жансыздануы (миокард инфаркты), жүректің тәж артериясы кенеттен тарылып, О2 тапшылығы үдегенде (стенокардия) аурысыну домиды.

Жүрегі аурыатын науқастардан аурысыну бойынша анықтайтын жағдайлар (детализация): Жүрегі аурыатын науқастардан аурысыну бойынша анықтайтын жағдайлар (детализация): 1. Ауырсынудың пайда болу себе птері мен жағдайлары (тыныштық күйде, қобалжығанда, физикалық күш түскенде); 2. Оның урны (жүрек тұсы, жүрек маңы, төс сүйегінің артында, т.б.) 3. Ауырсынудың нақты сипоты (қысып, сыздап, сығымдап, күйдіріп, түйнеп, шаншып, т.б.); 4. Қамтитын көлемі ; 5. Ұзақтығы (минуттарға, сағатқа, тәулікке); 6. Ауырсынудың кезеңдік сипоты (ұстамалы, тұрақты); 7. Таралу бағыты (иррадиациясы) - қайда беріледі: сол қолына, сол иығына, мойынның сол жақ бөлігіне, сол жаурыын астаны, т.б.; 8. Ауырсыну неман басы лады (тыныштық күй сақтағанда, нитроглицеринді немесе валидолды тіл астаны салғанда немесе т.б. дәрмектерді қолданғанда көмек бар-жоғы).

Ентігу – физикалық күш түскенде немесе тыныштық күйде пайда болуы мүмкін. Ентігу – физикалық күш түскенде немесе тыныштық күйде пайда болуы мүмкін. Субъективті ентігу – науқас өзі ентігемін деп айтады. Объективті ентігу – дәрігер науқасты тексергенде тахипноэ (тынысының жиілегені) бар екенін анықтайды. Жүрек ауруларында көбінесе инспираторлық ентігу болады. Кейде аралас ентігу болуы да мүмкін.

Жүректің қағуы. Оның екі категориясы бар: а) субъективті категориясы – науқас өзі жүрегінің қағып кеткенін сезінеді; б) объективті – дәрігер тыңдағанда анықтайды. Ісіну. Егер науқас жүрсе, ісіну аяғынан басталады, алигер де төсек тартып жатса, бел аймағынан басталады және ісіну кишке байқалып, таңертең жойылады.

Жөтел, қан түкіру. Жүрек домікпесінде болады, жөтел көбінесе түнде байқалады. Науқасьың тынысы тарылып, төсектен тұрып отрады, біраздан кейін жөтел басылуы мүмкін, өйткені жүрекке қуысты вена дан (аяқ- қолдардан) қан келуі азайып, соның салдарынан жүрекке түсетін күш төмендейді де, оның жұмысы жеңілдейді. Жүрек домікпесіндегі жөтел мен тұншығуды бронх домікпесінен айыра білу қажет.

Жалпы қарау Мәжбүр қалып – ортопноэ – науқастың бас жағы биік (бірнеше жастық салып жатады), аяқ жағы төмен болады. Акрацианоз – науқастың ерні, бет ұштары, тырнақтарының ұшы, мұрны мен құлақтарының ұштары кезеріп көкшілденеді. Бұл қан айналым жүйесінде қан іркіліп, гемоглобиннің құрамында СО2 көбеюінен болады. Егер терісі түгел көкшіл тарса, хонда жайылма цианоз деп аталады.

Қарт адама жүрек жұмысының декомпенсациясы кезіндегі ісіну Қарт адама жүрек жұмысының декомпенсациясы кезіндегі ісіну

Веналық тромбоз

Варикоздық ауру салдарынан ісінулер және трофикалық өзгерістер

Лимфалық ісінулер

Ісінумен қатар, ауры жағдайларда анасарка болуы мүмкін – бұл дененің толық ісінуі. Мойын таймырлары (вена лары) білеуленуі мүмкін, ұйқы артериясының қатты соғуы (пульсациясы) көрінуі мүмкін. Веналардың білеуленуі - қанның іркілуінен болады. Ұйқы артериясының көзге көрінерліктей қатты әрі тез соғуы каротидтер биі деп аталады, ол қолқа қақпағының жетіспеушілігінде болады. Науқастың басы таймыр соғуымен сәйкес теңселуі Мюссе белгісі деп аталады.

Микробтар қанға өтіп, сепсистік эндокардит дамы с а, терінің түсі сүт қосқан кофеге ұқсап, ақшыл-бозғылттанып, сарғыш тетрады. Денеде және конъюктивада қан құйылған нүктелер пайда болады (Лукин белгісі). Үлпершек (перикард) сұйықтыққа толса немесе жоғарғы қуыс венаны куеде қуысының артқы жағында өскен ісік қысып тұрса, бет пен мойын ісінеді – бұл Стокс жағасы деп аталады. Қолқаның сағасы тарылса, куеденің алдыңғы жағындағы веналар білеуленіп, қабырға аралық таймырлардың соғуы күшейіп, қолмен сипағанда байқалып тұрады. Саусақтардың тырнақтары дөңестенеді.

Жүрек пальпациясы. Жүрек ұшы түрткісінің (ЖҰТ) пальпациясы: ол үшін науқасты сол қолмен домеп, оң қолдың алақанын куеденің сол жағына, төс сүйегінің негізіне қойып, ал саусақтарын қолтық жаққа қаратып ІV-V-VІ қабырға аралықтарға параллелді қойып алып, алдымен алақанмен, седан кейін үш саусақтың жұмсақ бетімен сыртан ішке қарай қабырға аралықтарын баса сипай отырып, жүрек ұшы түрткісі басталған жерді тауып алу керек.

Оның бірнеше қасиеттерін сипаттау керек: ауданы (көлемі) - қалыпты жағдайда 1-2 см 2; ауданы (көлемі) - қалыпты жағдайда 1-2 см 2; Орны - V қабырға аралықта бұғана орта сызығынан 1-1,5 см ішке орналасады; Орны - V қабырға аралықта бұғана орта сызығынан 1-1,5 см ішке орналасады; Күші; Күші; Биіктігі; Биіктігі; Серпімділігі. Серпімділігі. Күші, биіктігі, серпімділігі қалыпты жағдайда орташа болады.

ЖҰТ-нің б алалардағы ерекшелігі: ЖҰТ-нің б алалардағы ерекшелігі: 1-2 жасқа дейін сол жақ ІУ қабырға аралығында бұғана орта сызығынан 1-2 см сыртқа орналасады; 2-7 жасқа дейін сол жақ У қабырға аралығында бұғана орта сызығынан 1 см сыртқа орналасады; 7-12 жасқа дейін сол жақ У қабырға аралығында бұғана орта сызығында немесе 0,5-1 см ішке орналасады.

Жүрегі ауру адама ЖҰТ-сі көбінесе сыртқа қарай ығысады. Ол сол қарыншаның гипертрофиясы мен дилатация сына байланысты болады. Осы жағдайда жүрек ұшы түрткісі VІ қабырға аралықта бүғана орта сызығынан сырта анықталуы мүмкін. Кейде ЖҰТ-ң күшінің және биіктігінің артур да, сол қарыншаның гипертрофиясы және дилатация сына байланысты болады. ЖҰТ сезілетін аймақтың диаметрі 2 см 2- тан кем бокса, хондай түрткі шектелген деп, ал одна артық бокса, жайылмалы деп аталады. Амплитудасына қарай ЖҰТ биік немесе төмен болуы мүмкін. Бұл жүректің соғу күшіне байланысты.

Жүрек ұлғайған сайын жүректің тығыздығы артып, ЖҰТ серпімділігі жоғарылайды. Қолқа қақпақшаларының ақауынан, бүйректің созылмалы ауруларынан ұлғайған жүрекке - жайылмалы, биік, қатты әрі серпімді ЖҰТ тән. Сол қарыншасы кеңейген әрі ұлғайған жүректі пальпациялағанда, ЖҰТ қатты, серпімді, күмбез сияқты болады, сондықтан хондай түрткі күмбез тәрізді түрткі деп аталады. Оң қарынша гипертрофияланғанда, жүрек аневризмасында ІІІ-ІV қабырға аралықтарда сол жақтан төс қырында пульсация анықталуы мүмкін – жүрек түрткісі (соққысы) деп аталады.

Ірі таймырлардағы систолалық дірілді анықтау үшін, төс сүйегінің жоғарғы бөлігіне мойынтырық ойығынан төменірек алақанды көлденең қойып, төс тұтқасын және оның екі жағын қолмен сезінеді. ІІ қабырға аралықты сипағанда оң жақта (қолқа аневризмасында) қолқаның, ал сол жақта өкпе артериясының пульсация сын (кіші қан айналым шеңберінің гипертензиясында) табуға болады. Қолқа сағасы тарылғанда систолалық діріл төс тұтқасынан немесе оның оң жағынан, ал өкпе артериясы тарылғанда және артериялық (боталлов) өзек жабылмай қалғанда - төстің сол жағынан сезіледі.

Төс арты пульсация сын анықтау үшін оң қолдың алақанын төс бойымен қойып, ортаңғы саусақты мойынтырық ойығына орналастырады да, саусақтың ұшымен пульсация на сезеді. Бұл кезде науқас басын шамбалы еңкейтіп, ал иықтарын көтеріңкіреп тұруы тиіс. Қолқаның төс арты пульсациясы анықталған жағдайда, мойынтырық ойығында пульс пен синхронды толқындар төменнен жоғары қарай сезіледі. Төс арты пульсациясы қолқа доғасының аневризмасында айқынырақ сезіледі немесе атеросклероздық зақымдануында, артериялық гипертензия да және қолқа қақпағының жетіспеушілігінде анықталады.

Тирееотоксикозда (қалқанша без қызметінің күшеюінде) және нейроциркуляцилық дистония да жүрек лақтырысы күшеюінен төс артында пульсация анықталуы мүмкін. Эпигастральді пульсация – эпигастральды бұрышта семсерше өскіннің қасынан байқалады (оң қарыншаның гипертрофиясы мен дилатациясында), дом алған кезде пульсация жоғарылайды. Бауры пульсациясы (үш жармалы қақпақтың жетіспеушілігінде) оның урны эпигастральды пульсация наң урнынан төменірек анықталады.

Жүрек аймағын пальпациялағанда мысық пырылы анықталуы мүмкін, ол мысықты сипағанда сезілетін ерекше дірілге ұқсас. Ол қарынша-жүрекше аралық тесік тарылғанда қанның құйын тәрізді толқынмен өтуінен пайда болатын миокардтың дірілі. Ол діріл куеде қуысының қабырғасына тарайды. Мысық пырылының диастолалық және систолалық түрлері бар, диастолалық - сол жақ атриовентрикулярный тесіктің тарылуына, ал систолалық - қолқа сағасының тарылуына тән.

Пульсті анықтағанда, сол қарынша жиырылған сайын қан қолқаның серпімді іргесіне күшпен соғылып, оны кереді. Осы кезде пайда болатын ырғақты тербеліс артерия іргелері арқылы таралып, систолалық қан көлемі төмендейді, артериялық қысымның деңгейі аз мөлшерге ауытқып, олардың іргелерінің серпімділігі жоғарылайды, қансырағанда пульстің көлемі кішірейіп – кіші пульс болады. Ол жіңішке жіп тәрізді, сыздықтағандай әсер туғызады.

Артериялық пульстің қасиеттерін анықтау. Сол қарынша жиырылған сайын қан қолқаның серпімді іргесіне күшпен соғылып, оны кереді. Осы кезде пайда болатын ырғақты тербеліс артерия іргелері арқылы тара лады, соны таймыр соғуы – пульс (лат: pulsus-соғу) деп атайды. Пульс жиілігі деп - бір минуттағы пульс санин айтады. Қалыпты жағдайда 1 минуттағы пульс саны мен жүректің соғу саны ға тең. Пульс жиілігін анықтау үшін оның санин 1 минут ішінде санау керек, немесе 15 не 20 секса на п, сосны оны төртке не үшке көбейтеді.

Қалыпты жағдайда пульс жиілігіне әсер ететін жағдайлар: Жыныс - еркектерге қарағанда әйелдерде пульс 6-8 соққыға жиі. Төсекте жатқан адама, отырғандағыдан 4-6 ретке, ал түрған адамант 6-8 соққыға кем болады. Демді алғанда пульс жиілейді (өкпе кеңігенде кезбе нерв тежеледі), ал домді шығарғанда сирейді (өкпе басылғанда кезбе нерв қозады). Дене қызметінде пульс жиілейді. Тамақтан соң пульс жиілейді. Қобалжу, қорқу, ашулану, қатты қуану кезінде пульс жиілейді. Бойы биік адамарда пульс сиректеу болады. Ұйықтағанда пульс сирейді.

Пульс жиілеуін – тахикардия (90-нан жоғары бокса) деп атайды. Пульс сиреуін – брадикардия (60-тан төмен бокса) деп атайды. Пульсті анықтаудағы қажетті жағдайлар: - артерия тері астаны жақын (беткей) жатуы керек. - артерия сүйекке жақын жатуы керек. - пульсті барлық беткей сүйекке жақын жатқан артериялардан анықтауға болады, ( самай, ұйқы, білезік, сан, тізе арты, бақай артериялары) негізінен қасиеттерін білезік артериясынан анықтап сипаттайды.

Анықтайтын қасиеттері: Синхрондылығы – оң және сол жақта таймыр соғуы бірдей болады. Синхрондылығы – оң және сол жақта таймыр соғуы бірдей болады. Жиілігі (60-90 рет қалыпты жағдайда жүрек соғуына сәйкес). Жиілігі (60-90 рет қалыпты жағдайда жүрек соғуына сәйкес). Ырғағы (дұрыс ырғақты) - әрбір соғу аралығы бірдей болу керек. Ырғағы (дұрыс ырғақты) - әрбір соғу аралығы бірдей болу керек. Кернеуі – білезік артериясын саусақпен басып, хондағы пульс толқынын жою үшін қажетті күш көлемі арқылы анықталады. Гипертонияда ол қатты, ал гипотонияда – жұмсақ болады. Кернеуі – білезік артериясын саусақпен басып, хондағы пульс толқынын жою үшін қажетті күш көлемі арқылы анықталады. Гипертонияда ол қатты, ал гипотонияда – жұмсақ болады.

Толықтығы – артерияны басып тұрып, жібергенде толуы тез бокса, ол толық, яғни ол жүректің қолқаға айдайтын қан көлеміне байланысты, жеткілікті мөлшерде бокса толық, ал қанның мөлшері аз бокса, хонда әлсіз (бос) болады. Толықтығы – артерияны басып тұрып, жібергенде толуы тез бокса, ол толық, яғни ол жүректің қолқаға айдайтын қан көлеміне байланысты, жеткілікті мөлшерде бокса толық, ал қанның мөлшері аз бокса, хонда әлсіз (бос) болады. Көлемі - қанның систолалық көлемі жоғары, артериядағы қысымның мөлшері өте ауытқыған, артерия іргесінің серпімділігі төмен жағдайда пульс толқыны ұлғайып, көтеріледі - бұл көлемі үлкен пульс. Көлемі - қанның систолалық көлемі жоғары, артериядағы қысымның мөлшері өте ауытқыған, артерия іргесінің серпімділігі төмен жағдайда пульс толқыны ұлғайып, көтеріледі - бұл көлемі үлкен пульс.

Систолалық қан көлемі төмендегенде артериялық қысымның деңгейі аз мөлшерге ауытқып, олардың іргелерінің серпімділігі артады, қансырағанда пульстің көлемі кішірейеді – кіші пульс болады. Ол жіңішке жіп тәрізді, сыздықтағандай әсер туғызады. Пульс тапшылығы – жүрек ырғағы бұзылғанда пайда болады. Жыбыр аритмиясында жүрек соғу саны мен таймыр соғу саны бірдей болмайды, пульс саны кем болады.

Пульс жиілеуінің себе птері: Жүректен тыс себе птерге жататындар: Дене қызуы көтерілгенде, 10С-қа көтерілуі жүректің соғу жиілігін 1 минутта 8-10 соққыға жиілетеді. Невроздар. Симпатикалық нерв жүйесінің тонусы жоғарылауынан жүректің соғуы жиілейді. Тиреотоксикоз - қалқанша безінің функциясы күшеюінен, оның гормхондары жүрек соғуын жиілетеді. Анемиялар. Қан азаюына байланысты компенсациялық реакция жүреді. Дәрі-дәрмектермен улану (кофеин, никотин т.б.).

Жүрек ауруларынан: Эндокардиттер, миокардиттер және перикардиттерде жүрек соғуының жиілеуі қабыну заттарының әсерінен болады. Қан айналысының бұзылуы. Ұстамалы тахикардия (жүрек аритмиясының бір түрі). Қолқа қақпағының жетіспеушілігі.

Пульс сиреуінің себе птері: Патологиялық жағдайда жүректен тыс себе птерден: Кезбе нервтің тонусын күшейтетін жұқпалы аурулар. Кезбе нервтің тонусын күшейтетін жұқпалы аурулар. Сарғаюдың кейбір түрлерінде - өт қышқылының кезбе нервті қоздырады. Сарғаюдың кейбір түрлерінде - өт қышқылының кезбе нервті қоздырады. Бас сүйегі ішіндегі қысымның көтерілуінен кезбе нервінің орталық жүйесінің қозуы. Бас сүйегі ішіндегі қысымның көтерілуінен кезбе нервінің орталық жүйесінің қозуы. Дәрі-дәрмектермен улану (дигоксин, хинин), қорғасын, никотинмен улану. Бұл кезде жүректің өткізгіш жүйесінің жұмысы бұзылады. Дәрі-дәрмектермен улану (дигоксин, хинин), қорғасын, никотинмен улану. Бұл кезде жүректің өткізгіш жүйесінің жұмысы бұзылады. Кахексия. Кахексия. Плевра және іш қуысынан аз уақыт ішінде мол көлемде сұйықтық алу (n.vagus рефлекторлы түрде қозуынан). Плевра және іш қуысынан аз уақыт ішінде мол көлемде сұйықтық алу (n.vagus рефлекторлы түрде қозуынан). Микседома (зат алмасудың азаюы). Микседома (зат алмасудың азаюы).

Пульс сиреуінің жүрек-таймыр жүйесі жағынан болатын себе птері: Толық атриовентрикулярныйқ блок. Импульс синус түйінінен жүрек қарыншаларына жетпейді. Сондықтан қарыншалар Ашоф-Тавар түйінінен шыққан импульстің әсерінен қозады. Толық атриовентрикулярныйқ блок. Импульс синус түйінінен жүрек қарыншаларына жетпейді. Сондықтан қарыншалар Ашоф-Тавар түйінінен шыққан импульстің әсерінен қозады. Қолқа сағасының тарылуы. Кедергі әсерінен қанды айдау уақыты ұзарады. Қолқа сағасының тарылуы. Кедергі әсерінен қанды айдау уақыты ұзарады. Қан қысымының тез жоғары көтерілуі, не тез төмен түсуі. Қан қысымының тез жоғары көтерілуі, не тез төмен түсуі. Синус ырғағының әлсіздік синдромынан. Синус ырғағының әлсіздік синдромынан.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1 «Саламатты Қазақстан» ҚР денсаулық сақтаудың 2011 – 2015 жылдарға мемлекеттік бағдарламасы. 1 «Саламатты Қазақстан» ҚР денсаулық сақтаудың 2011 – 2015 жылдарға мемлекеттік бағдарламасы. 2 Филатова С.А., Безденежная Л.П., Андреева Л.С. Геронтология: оқулық. – 5-ші басылым. – Ростов н/Д.: Феникс, – 510 б. – (СПО). 2 Филатова С.А., Безденежная Л.П., Андреева Л.С. Геронтология: оқулық. – 5-ші басылым. – Ростов н/Д.: Феникс, – 510 б. – (СПО). 3 Сагындыкова А.Ж. Организация медицинской помощи пожилым – важная задача здравоохранения // CONSILIUMMEDICUM. – – Т. 27, 3. – C Сагындыкова А.Ж. Организация медицинской помощи пожилым – важная задача здравоохранения // CONSILIUMMEDICUM. – – Т. 27, 3. – C А.С.Айкешова, И.С.Стратулат, С.А. Егеубаева, Г.А.Ермаханова/ Актуальные проблемы системы оплаты медицинских услуг на уровне ПМСП/ ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕНЕДЖЕРІ 2012/ бет 4 А.С.Айкешова, И.С.Стратулат, С.А. Егеубаева, Г.А.Ермаханова/ Актуальные проблемы системы оплаты медицинских услуг на уровне ПМСП/ ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕНЕДЖЕРІ 2012/ бет 5 Г.Б. Мухамеджанова, С.К.Мусирипова/ Стратегия и управлении здравоохранения ПМСП/ ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕНЕДЖЕРІ 2014/ бет 5 Г.Б. Мухамеджанова, С.К.Мусирипова/ Стратегия и управлении здравоохранения ПМСП/ ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕНЕДЖЕРІ 2014/ бет