Ор-нда ғ ан: Саулебаев Кайыржан 682 чтобы АО «Астана Медицина Университетi»

жасанды иммунитетті к ү шейту немсе орнату ма қ сайтттында жасалатын халы қ ты немсе индивидуальдыжаппай қ ор ғ ау ә дісі. Оны ң ө зі арнамалы емс ж ә не арнамалы болып б ө лінеді. Бізді ң қ арастыратинимыз арнамалы иммунопрофилактика болып таббылады.

1. Вакциналарды ң барлы қ т ү рлеріне жалпы т ұ ра қ ты қ расы к ө рсетілімдер: 1) осы вакцинанны б ұ р-н сал ғ аннан кейін 48 са ғ ат ішінде пайда болатын қ аты реакция (дене қ ызусыны ң Цельсий бойынша 40 градус қ а ж ә не одна да же ғ ары к ө терілуі, ә деттегіден ө згеше, ұ за қ, ү ш ж ә не одна да к ө п са ғ ат қ аты жила у синдромы, фебрильді немсе афебрильді тырысулар, гипотоникалы қ - гипореактивті синдром); 2) осы вакцинанны б ұ р-н сал ғ пппппппанда болатын ас қ инулар – тез болатын аллергиялы қ реакциялар, соны ң ішінде егудин кейін 24 са ғ ат ішінде пайда болатын анафилактикалы қ шок, вакцина сал ғ аннан кейін жеті к ү н ішінде пайда болатын энцефалит немсе энцефалопатия. 2. Тірі вакциналарды пайдалану ғ а т ұ ра қ ты қ расы к ө рсетілімдер: 1) АИТВ-инфекциясын қ оса ал ғ пппппппанда ғ ы т ұ ра қ ты иммун тапшилы қ жа ғ данны; 2) қ атерлі қ ан аурулар-н қ оса ал ғ пппппппанда ғ ы қ атерлі ісік; 3) ж ү ктілік. 3. Жалпы вакциналарды ң барлы қ т ү рлеріне уа қ ытша қ расы к ө рсетілімдер: 1) пппорталы қ ж ү ике ж ү йесіні ң жіті аурулары (менингит, энцефалит, менингоэнцефалит) – вакцинация лоу сауны ққ ан к ү не бір жил ғ а дейінгі мерзімге қ алдырбылады; 2) жіті гломерулонефрит – вакцинация лоу сауны ққ ан со ң 6 ай ғ а дейін кейінге қ алдырбылады; нефротиялы қ синдром – вакцинация лоу кортикостероидтермен емделу ая қ тал ғ ан ғ а дейін кейінге қ алдырбылады; 3) температура ғ а байланныссыз аурилы ғ ы орта ж ә не ауры д ә режедегі жіті инфекциялы қ ж ә не инфекциялы қ емс аурулар - вакцинация лоу сауны ққ аннан кейін 2-4 аптадан со ң р ұқ сайтт етіледі; 4) ә рт ү рлі патология кезінде стероидтерді, сендай-а қ иммуносупрессивті қ асиеттерге ие бас қ а да препараттарды қ алдану; 5) біртіндеп ұ л ғ алтынн созбылмалы аурулармен аурыатын нау қ астар вакцинация лоу ғ а жат қ ызбылмайды; ас қ ынатын созбылмалы аурулармен аурыатын нау қ астар ремиссия кезе ң інде егіледі.

4. Вакциналарды ң мынадай жекелеген т ү рлеріне қ осимша қ расы к ө рсетілімдер: 1) туберкулезге қ расы вакцина ғ а (БЦЖ): шала ту ғ анды қ (с ә би денесіні ң салма ғ ы 2000 граммнан кем немсе 33 аптадан кем гестациялы қ жас); ал ғ аш қ ы туыс қ анды қ д ә режедегі адамдарда анны қ тал ғ ан БЦЖ генерализация лан ғ ан инфекциясы (т ұқ им қ урала ғ ан иммун тапшилы ғ сыны ң ы қ тималды ғ ы); БЦЖ вакцина сын б ұ р-н сал ғ аннан кейін пайда болатын вакцина дан кейінгі кезе ң ні ң ас қ сынып ө туі; пппорталы қ ж ү ике ж ү йесіні ң (б ұ дан ә рі – ОЖЖ) за қ имдануы –аурилы ғ ы орта ж ә не ауры д ә режелі неврологиялы қ симптомды туа біткен жара қ ат; жа ң а ту ғ ан с ә билерді ң гемолитиялы қ ауруы (аурилы ғ ы орта ж ә не ауры т ү рлері); қ ынап ішілік инфекциялар, жа ң а ту ғ ан н ә рестелердегі сепсис; туберкулезді ң микобактериялар-н ж ұқ туры, анамнезінде туберкулезді ң болуы; о ң немсе к ү м ә нді Манту реакциясы. 2) ауыз ар қ илы ішетін тірі полиомиелит вакцина сына (б ұ дан ә рі - АПВ): иммундаудан кейін 30 к ү н ішінде АПВ б ұ р-н ғ ы доза сын сал ғ пппппппанда параличті ң немсе шала салдануды ң пайда болуы; иммун тапшилы ғ ы бар адамдармен т ұ рмысты қ жанасу.

Осы жа ғ дайларда вакцинация лоу белсенділігі жейбыл ғ ан полиомиелитті вакцина мен (б ұ дан ә рі - БПВ) ж ү ргізілуі м ү мкін. 3) БПВ-ге: вакциналарды ө ндіруде пайдаланнбылатын неомицинге немсе стрептомицинге ш ұғ был аллергиялы қ реакциялар. 4) жасушасыз к ө кж ө тел компонентімен к ө кж ө телге, дифтерия ғ а ж ә не сіреспеге қ расы адсорбция лан ғ ан вакцина ғ а (б ұ дан ә рі - АбКДС) ж ә не құ рамтында АбКДС бар (б ұ дан ә рі – құ рамтында АбКДС- вакцина бар) құ рамдастырбыл ғ ан вакциналар ғ а: біртіндеп ұ л ғ алтынн пппорталы қ ж ү ике ж ү йесі аурулары: ба қ быланбайтын ұ стома (эпилепсия), вакцинация лоудан кейін жеті к ү н ішінде пайда болатын біртіндеп ұ л ғ алтынн энцефалопатия, сендай-а қ сыртарт қ ыда ғ ы афебрильді тырысулар; вакцина ө ндіруде қ олданнбылатын вакцина ингредиентіне растаял ғ ан ж ү йелі реакция (глутаральдегид, неомицин, стрептомицин, полимиксин В); 5) құ рамтында сіреспе анатоксині бар вакцина ғ а (АДС-М, АС): құ рамтында сіреспе анатоксині бар вакцинанны б ұ р-н сал ғ аннан кейін алтын апта ішінде пайда болатын Гийен-Барре синдромы. 6) құ рамтында аттенуирлшенген тірі вирустар бар вакциналар ғ а: тауы қ ж ұ мырт қ ассыны ң а қ уызына анафилактикалы қ реакциялар (егерь вакцина вирустары тауы қ эмбриондар-нда ө сірілетін бокса), вакцина ө ндіруде қ олданнбылатын аминогликозид тер, неомицин ж ә не бас қ а да антибиотиктер. 7) т ұ мау ғ а қ расы тауы қ эмбриондар-нан алтын ғ ан вакцина ғ а: тауы қ ж ұ мырт қ ассыны ң а қ уызына аллергиялы қ реакциялар, штаммдарды ө сіруге ареал ғ ан орта компоненттері (а қ уыздар, антибиотиктер ж ә не бас қ а да затрат). 8) вирусты В гепатитіне (б ұ дан ә рі - ВВГ) ж ә не құ рамтында рекомбинанты жекелеген иммуногендер бар бас қ а да рекомбинанты немсе кешенді вакциналар ғ а қ расы вакцина ғ а: ашот қ ы т ә різді са ң фрау құ ла қ компоненттеріне, бактериялар ғ а немсе вакциналар ө ндіруде қ олданнбылатын бас қ а да жасушалар ғ а тез болатын аллергиялы қ реакциялар.

Екпеден кейін ал ғ аш қ ы т ә улікте к ө рінетін гиперемия,ісіну,жергілікті аурысину. Б ұ л к ө біне жиі кездесіп т ұ ратин реакциялар.

Ас қ инулардан кейінгі клиникалы қ к ө рініс Вакцина Екпеден кейінгі даму уа қ ты Анафилактикалы қ шок БЦЖ ж ә не ОПВ- дан бас қ лары 12 са ғ ат қ а дейін Ауыр генерализованды аллергиялы қ реакция(Квинке ісігі,Стивен- Дженсон синдромы) БЦЖ ж ә не ОПВ- дан бас қ лары 5 к ү нге дейін Сарысулы ауруды ң синдромы БЦЖ ж ә не ОПВ- дан бас қ лары 15 к ү нге дейін ЭнцефалитАКДС,АДС, қ ызбыл ша ғ а қ расы вакцина 3 к ү нге дейін

Серозды менингит Паротитті вакцина к ү н Неврит,полиневрит Инактивирлшенген вакциналар 30 к ү нге дейін Афебрильды тырыспалар(38,5С т ө мен ) АКДС,АДС Қ ызбылша,паротит, қ замы қ вакцинлары 3 к ү нге дейін 5-10 к ү н Вакциноассоцирл шенген полиомиелит: -дені сау екпе алушты -иммунодефициті бар екпе алушты ОПВ 5-30 к ү н 5 к ү н-6 ай

Тромбоцитопениялы қ пурпура Қ ызбылша вакцинасы к ү н Артралгия,артрит Қ замы қ вакцинасы 5-40 к ү н Генерализованды БЦЖ-ит БЦЖ,БЦЖ-М6 аптадан кейін Лимфоаденит,келоидт ы торты қ БЦЖ,БЦЖ-М6 аптадан кейін

* Егуден кейінгі (поствакциналды) ас қ инулар– вакцинация мен байланнысты патологиялы қ ө згерістер қ атар-нда ғ ы а ғ зада ғ ы ө згерістер, с ә икес вакцинанны ң болаша қ та қ расы к ө рсеткіш болып таббылады. * Вакцинадан кейінгі ас қ инулар сирек демиды ж ә не оны ң пайда болу себебі: * вакцинанны ң тасмалдауы мен са қ талу шартсыны ң б ұ зилысы ( ұ за қ уа қ ыт бойы шамадан тыс қ ызу, қ атуры ғ а болмайтын вакциналарды шамадан тыс сбыту ж ә не қ атуры ); * вакцинанны ң сапассыны ң сайт болмауы; * енгізу техникассыны ң б ұ збылуы (мысалы БЦЖ қ ата ң т ү рде тері ішіне енгіз тиіс); * вакцина енгізу бойынша н ұ с қ аманны ң б ұ зилысы; * қ расы к ө рсеткіштерді са қ тамау; * а ғ занны ң жеке ерекшеліктері (вакцинанны қ айталап енгізгенде к ү тпеген к ү шті аллергиялы қ реакция); * инъекция орнтында ірі ң ді қ абинулар ж ә не инфекцияны ң қ осбылуы.

* Поствакциналы қ ас қ инулар ғ а жатады: * 1) К ү шті реакциялар: дене қ ызусыны ң 400С ж ә не одна да же ғ ары к ө терілуі, дірілдер ( қ алыпты температура фонтында да) ә деттегідей емс ұ за қ жила у(3 са ғ этан к ө п), стен тану. * 2) Аллергиялы қ реакциялар: * анафилактикалы қ шок; * есекжем; * Квинке ісігі; * 3) Энцефалит немсе менингитті ң дамуы. * Барлы қ аллергиялы қ реакциялар вакцинанны енгізгене кейін бірнеше минут тан бірнеше са ғ ат қ а дейін демиды. Сонды қ тан, екпеден кейін 30 минут бойы баланны ба қ былау керек, б ұ л тез ж ә не мампппппппандандырбыл ғ ан к ө мэк к ө рсетуге м ү мкіндік береді. * К ө бінесе АКДС енгізгене кейін поствакцинальный қ ас қ ину жиі демиды: * гипертермия (400С ж ә не же ғ ары); * енгізу орнтында ғ ы ж ұ мса қ тіндерді ң ісінуі мен гиперемия с т ү ріндегі ауры жергілікті реакция; * анафилактикалы қ шок; * Квинке ісігі; * ұ за қ азы ай ғ ай; * стен танумен ж ү ретін фибрилді діріл; * энцефалитті ң дамуы (дірілдер мен ұ за қ стен танумен гипертермия мен, құ сумин, гиперкинездермен, ая қ - қ ол шаласалданумен (парез), жергілікті симптомдармен к ө рініс береді). Энцефалит 1: м ө лшер жиілігінде демиды.

* ОПВ енгізгене кейін вакцина мен ассоциирлшенген полиомиелит дамуы м ү мкін. Ол екпеден кейінгі 4-30 т ә улік аралы ғ тында ж ә не егілгендермен қ атынаста бол ғ ппппандорра 60 т ә улікте демиды. Оны ң даму жиілігі 1:1,5 млн. доза ғ а қ атынастындай. Б ұ л ас қ ину иммунды қ тапшилы қ балаларда бай қ аллоды. * Тірі паротитті моновакцинациясына немсе ҚҚ П- ғ а қ атерсіз т ү рде ө тетін серозды менингитке ас қ инуы м ү мкін. * БЦЖ енгізгендегі поствакцинальный қ ас қ инулар ғ а ерекше назар аудару қ мажет, о ғ ан жергілікті сипаттама т ә ні: * регионарлы лимфаденит (екпеден 2-3 ай ө ткен со ң мойын, қ болты қ асты лимфа т ү йіндері ұ л ғ аяды); * теріасты сумы қ абсцесс (вакцинанны тері астаны енгізу техникасы б ұ збыл ғ пппппппанда немсе же ғ ары дозанны енгізгенде асептикалы қ инфильтрат демиды); * беткей жара; * келоидты торты қ (тері бетінен к ө теріліп т ұ ратин д ә некер тіндік т ү зіліс); * лимфа т ү йініндегі диаметрі 10 мм-ден же ғ ары кальцинат; * с ү век ж ү йесіні ң за қ имдалуы (т ү тікті с ү ектерді ң за қ имдануы басим оститтер). Клиникалы қ к ө рінісі с ү век туберкулезі сия қ ты; * теріні ң ж ү йелі қ ызбыл жегі т ү ріндегі за қ имдалуы ( ө те сирек болады); * жалпы ауры ауру т ү рінде ә рт ү рлі оргпппппппандар мен ж ү йелерді ң за қ имдануимен ө тетін жайбыл ғ ан БЦЖ- инфекциясы. Ө те сирек иммунды қ тапшилы ғ ы бар балалар ғ а вакцинация ж ү ргізгенде бай қ аллоды. * Вакцинациядан кейінгі ас қ инулар ғ а к ү дік ту ғ пппппппанда немсе диагноз на қ ты қ ойбыл ғ пппппппанда д ә рігер міндеті: * нау қ ас қ а жедел медициналы қ к ө мэк к ө рсетуге, қ мажет бокса стационар ғ а жат қ ызу ғ а; * ал ғ аш қ ы анны қ тал ғ ан к ү ні мемлекеттік эпидемиологиялы қ ба қ былауды ң айма қ ты қ мэкемсіне жедел хабарландыру жіберу (форма 058/у). Кейіне стационарда ол диагноз на қ тбыланады немсе же ққ а шы ғ арбылады; * вакцинациядан кейінгі ас қ инулар балалар мэкемсіне бармайтын балалар ғ а- баланны ң даму тарихына (форма 112/у), профилактикалы қ екпе картасына (форма 063/у), ал балалар мэкемсіне баратин балалар ғ а -баланны ң медициналы қ картасына (форма 026/у), профилактикалы қ екпе картасына (форма 063/у) тіркеледі).

* Бір мезетте ә рт ү рлі вакциналарды е ң гізуге р ұқ сайтт етіледі. Егер вакциналарды бір к ү нде енгізбесе, тірі вакциналар арастында 4 аптадан кем емс аралы қ ты са қ тау керек. Тірі ж ә не ө лі вакциналар арастында интервалдар са қ талмайды. * Эпидемиялы қ к ө рсеткіштер бойынша ОПВ мен ҚҚ П екеуіде тірі вакцина бол ғ аннына қ арамастан 4 апталы қ интервал са қ талмауынсыз егіледі. * Құ рамтында иммуноглобулині бар қ ан препараттар-н енгізгене кейін қ ызбылша, паротит моновакциналар-н, сонимен қ атар қ ызбылша, қ замы қ, паротитке ( ҚҚ П) қ расы қ абаттастырбыл ғ ан (комбинированный) вакцинанны ң енгізілуі кем дегенде 3 ай ғ а кейінге шегерьіледі, ал АКДС, АДС, БЦЖ, ОПВ интервалды ң са қ талуынсыз енгізіледі.. * БЦЖ, қ ызбылшалы қ, паротиттік, қ замы қ ты қ, полиомиелиттік ҚҚ П вакциналар-н енгізгене кейін, иммуноглобулиндер 2 ж ә не одна арты қ апта ө ткен со ң е ң гізіледі. Ал АКДС, АДС, АДС-М, АД-М енгізген со ң м ұ ндай интервалды ң са қ талуын қ мажет етпейді. * Тірі вакциналар иммуносупрессивті терапиядан кейін 3 ай ө ткен со ң е ң гізіледі. * Манту сынамасын бас қ а екпелерден кейін 2 ай ө ткен со ң ж ү ргізуге р ұқ сайтт етіледі. * Жасы бойынша егілмеген балаларды иммунизациялау ә рекеті * Жасына байланныссыз б ұ р-н егілмеген немсе вакцинациясы жайлы а қ параты же қ бала туберкулезге, полиомиелитке, қ ызбылша ғ а, қ замы ққ а, паротитке, дифтерия ғ а қ расы біріншілік вакциналы қ кешенін алу қ мажет. Иммунодиагностикалы қ препараттар бар бокса баланны ң иммунды қ статусын алдын ала зерттеуге болады

* Вакцинация кезінде техникалы қ қ ателіктерді болдырмау: вакциналы қ препараттарды ң са қ тау мерзімі мен тасималдауын қ ада ғ алау; иммунизация шаралар-н мампппппппандандырбыл ғ ан маман жасауны керек

* Екпеге балаларды д ұ рыс та ң дау. Жедел ж ә не созбылмалы ауруларды ң болмауын қ ада ғ алау. Вакцинация алдтында қ арау ж ә не термометрия. Б ұ р-н ал ғ ан екпелері бол ғ ан жа ғ дайда сол екпелерді ң қ алай ө ткенін с ұ растуры; Иммунизация ө туіне пациентті ң не болмаса ата- анассыны ң р ұқ сайтты; 3. Осы иммунизация туралы ата-анасимен т ү сіндіру ж ұ мысын ж ү ргізу; 4. медикаментозды профилактика

Анафилактикалы қ талу – б ұ л адам организміне т ү скен аллергенге сирек ж ә не ө те қ ауіпті реакция. Б ұ л жай-к ү й бірнеше минут немсе са ғ ат ішінде аса тез демиды, сендай-а қ ауры зардаптар ғ а, ішкі а ғ заларда ғ ы қ айтимсыз ө згерістер мен леталды қ н ә тижеге жетелеуге қ абілетті. Талу жай-к ү йі мына жа ғ дайларда тутындайды: - д ә рілік препараттарды пероралды, б ұ лшы қ етке немсе к ө ктамыр ғ а енгізгенде; - бала ғ а профилактикалы қ екпе егудин кейін; - антибактериалды препарат қ а сынама ғ а реакция ретінде; - ж ә ндіктер ша ққ пппппппанда; - ө те сирек азы қ -т ү лікке аллергия ретінде. Анафилактикаы қ талу к ө біне аллергиядан жапа шегетін немсе о ғ ан генетикалы қ бейімділігі бар балаларда жиі демиды. Б ұ л патологиялы қ жай-к ү йді ң белгілері талу ша қ ыр ғ ан аллергенні ң т ү ріне байланнысты ерекшеленуі м ү мкін. Анафилактикалы қ талу білінісіні ң бірнеше формлары болады: 1. Асфиктикалы қ форма жедел тсыныс тапшилы ғ сыны ң (ЖТТ) білінуімен сипатталлоды (бронх спазмы, к ө мей ісінуі). 2. Гемодинамикалы қ формада ж ү ректік- қ ан тамырлы қ ж ү йе (Ж Қ ТЖ) за қ имданады. 3. Церебралды қ форма нерв ж ү йесі тарапынан реакциямен бай қ аллоды. 4. Абдоминалды қ н ұ с қ а іштегі жедел аурыумен білінеді.

Анафилактикалы қ талуда не істеу керегін ә рбір адам білуі қ мажет. Ә сіресе б ұ л аллергиясы бар балаларды ң ата-анасына қ атысты. Егер ү йдегі кіші д ә ріханада қ мажетті препараттар болма ғ ан кезде е ң алдимен жедел ж ә рдем ша қ ыр ғ ан ж ө н. Одан со ң баланны ая ғ ы же ғ ары, ал басы б ү йірге б ұ рбыл ғ ан к ү йде жат қ ызады. Керек кезде реанимациялы қ шаралар ат қ арбылады.

- ал ғ аш қ ы симптомдар-нда аллергенді енгізу то қ татбылады немсе укол немсе ша ғ у ор-ннан же ғ ары б ұ рама салтынады; - бала ғ а адреналинні ң 0,1% - 0,5 мл ерітіндісіні ң инъекциясы жасалып, денені ң б ұ л жеріне сумы қ қ ойбылады; - б ұ лшы қ етке немсе венаішіне гидрокортизон немсе преднизолон енгізіледі; - қ ан ғ а гистаминге қ расы препараттарды ң (супрастин) т ү суі қ амтамасыз етіледі; - бала ғ а таза ауанны ң келуіне жа ғ дай жасайтды, ал егерь сыр қ ат т ұ ншы қ са – жасанды тсыныс алу (ЖТА) шарлары жасаллоды; - баланны ң жай-к ү йіні ң жа қ саруына қ арамастан тамыр со ғ ысы мен артериалды қ ысимы ба қ быланады. Анафилактикалы қ талу ұ стомасынан ж ә не ал ғ аш қ ы к ө мэк к ө рсеткене со ң емді стационар жа ғ даннтында т ә улік бойына жал ғ астуры керек.