Ж ү рек созылмалы жетіспеушілігі (ЖСЖ) қ абылда ғ ан: Т ө лепбергенова Б орында ғ ан: Н ұ ралиев А. чтобы:ЖМ-002

Қан айналым жетіспеушілігі - жүрек-таймыр жүйесінің ағзалар мен тіндерге керекті қан мөлшерін жеткізе алматы. Қан айналым бұзылуы тек жүректің, не тек таймырдың зақымдануынан, не болмаса тұтас жүрек-таймыр жүйесінің зақымдануынан болады. Сондықтан қан айналысының жетіспеушілігін жүрек шамасыздығы, таймыр шамасыздығы және жүрек-таймыр шамасыздығы деп үш топқа бөлуге болады. Бұлардың ішінде ең жиі кездесетіні жүрек шамасыздығы.

Жүрек жетіспеушілігі (ЖЖ) ЖЖ – жүректің жиырылу функцияның нашарлауын айтады. Себептері үш топқа бөлінеді. Жүректің ішінде қан айналысы бұзылғаннан жүрекке күш түсу (көлемдік күш түсу): а) митральды қақпақтың жетіспеушілігі; б) қолқа қақпағының жетіспеушілігі Қанды шығаруға кедергі болуынан жүрекке күш түсу гемодинамикалық) (қысымдық күш түсу): а) артериялық гипертензия; б) өкпе артериясының гипертониясы; в) қолқа сағасының тарылуы.

Жүректің бұлшық етінің зақымдануы: а) жүрек бұлшық етінің біріншілік зақымдануы (миокардите, кардиомиопатиялар, алкоголь мен, наркотик термин улану). б) жүрек бұлшық етінің екіншілік зақымдануы (миокард инфарктынан кейінгі кардиосклероз, атеросклероз, эндокринді аурулар, токсикоаллергиялық аурулар, дәнекер тіннің жүйелі аурулары, анемиялар т.б.).

Даму механизмі: Аталған себептердің әсерінен организмде компенсаторлық факторлар іске қосылады – бұл жүрек функция сын сақтайтын факторлар. Ол екі топқа бөлінеді: кардиальды реакциялар (жүрек жұмысында болатын реакциялар). Экстракардиальды (жүректен тыс болатын) реакциялар. Жүрек әлсіздігін екі вариантқа бөлуге болады: Жедел жүрек жетіспеушілігі (ЖЖЖ). Созылмалы жүрек жетіспеушілігі (СЖЖ).

Жүректің созылмалы жетіспеушілігі - ол сол қарынша әлсіздігі. Ал оң қарынша әлсіздігі бокса - өкпе текті жүрек демиды. ЖСЖ-нің үш статусы бар: І статусы (бүркеме) – науқас қалыпты физикалық күш түскенде ентігеді, жүрек қағуы болуы мүмкін.

ІІ статусы – демікпе, жүрек қағуымен қоса оң жақ қабырға асты ауыра бастарды. Кешке қарай аяғы ісе бастарды - өйткені оң қарыншада әлсіздік панда болады, сондықтан қан қысымы қуысты веналарда жоғарылап, қан ужинала бастарды. Бауыр да ісінеді. Қуысты веналарда қысым жоғарылауынан ісіну панда болады. Сосын біраз уақыттан кейін іш іседі – асцит панда болады. Бауыр қатаяды - қан жиналғаннан дистрофия панда бола бастарды.

ІІІ статусы: науқас арықтайды, бүкіл денесіне ісіну тарайды – анасарка панда болады. Бұл сайты дистрофиялық сайты деп аталады. Өйткені паренхиматозды ағзаларда дистрофиялық өзгерістер панда болады. Бауыр оданда қатаяды – цирроз панда болады.

Тамырдың жедел жетіспеушілігі (шок, коллапс, талма). Бұл таймыр сыйымдылығы мен айналымдағы қан көлемінің қалыпты қатынасы бұзылғанда панда болады. Ол қан массы азайғанда демиды (қан жоғалту, организмде сұйықтықтың азаюы) немесе таймыр тонусы төмендегенде.

Тамыр тонусының төмендеуі мынадай жағдайларға тәуелді: зақым алғанда, миокард инфарктінде, өкпе артериясының эмболиясында, серозды қабаттардың тітіркенуінен және т.б. жағдайларда таймырлардың вазомоторлық иннервациясы рефлекторы түрде бұзылғанда; церебральдық себептерден вазомоторлық иннервация бұзылғанда (гиперкапния да, аралық мидың жедел гипоксиясында, психогенді реакция лорда); көптеген инфекциялар мен интоксикация лорда байқалатын улардың салдарынан дамитын таймыр парезінде.

Тамыр тонусының төмендеуі организмде қан таралуының бұзылысына әкеліп соғады: деподағы қан көлемі аркады, әсіресе іш құрсағындағы ағзалардың таймырларында. Ал айналымдағы қан көлемі азаяды, айналымдағы қан көлемі азаюы жүрекке келетін веналық қанның мөлшерін азайтады, қанның соққы көлемін төмендетеді, артериялық қысымды және веналық қысымды төмендетеді. Тамыр жетіспеушілігінен дамитын қан айналым жетіспеушілігі көбінесе жедел түрде жүреді және оны коллапс деп атайды. Айналымдағы қан көлемінің азаюынан миға баратын қан да азаяды, сондықтан шағымдары мынадай болады: бас айналу, көз аллоды қарауытуы, құлағы шалаву, жиі стен тану болады.

Қарағанда: терісі қуқыл, суық тер, аяқ- қолдардың мұздауы, жиілеген беткей тыныс, аз кейде жіп тәрізді сыздықтаған пульс болады, артериялық қысым төмендейді. Тамырдың жедел жетіспеушілігінің түрлеріне талма жатады. Бұл қысқа уақытқа стен тану, себебі миға қанның жеткіліксіз баруынан. Талма – шаршағаннан, қобалжудан, қатты қорыққаннан, ауасы тарылған бөлмеде дамуы мүмкін. Ол таймыр тонусының орталық нерв жүйесімен реттелуі бұзылуынан, қан іш-құрсағы таймырларда жиналып қалуынан болады. Талма кезінде терісі бозғылт-құқыл болады, суық тер шығып, аяқ-қолдары мұздайды, пульс аз сыздықтаған болады.

Кейбіреулерде көлденең қалыптан тік қалыпқа өткенде талма демиды, әсіресе астеник - жас адамдарда, әсіресе әйелдерде жиі демиды. Оған себепші жағдайлар шаршау, қаны аздық, жұқпалы аурулардан кейін болуы мүмкін. Мұндай талмалар – ортостатикалық коллапс деп аталады. Бұл вазомоторлық реакциялардың тез арада жүзеге аспауымен түсіндіріледі, соның салдарынан дене қалпын өзгерткенде дененің жоғарғы бөлігінен қан төменгі бөлікке, іш-құрсақ таймырларына кетіп қалады.