Toshkent shahar Yashnobod tumani 149-maktab kimyo fani oqituvchisi Begmaliyeva Gulzinat Nurkulovnaning,,Yilning eng yaxshi fan o`qituvchisitanlovida yozgan 8-sinf uchun 1-soatlik dars ishlanmasi. Mavzu:Ammiak. Uning fizik va kimyoviy xossalari o`quv yili

I - босқичЎрганишЭсда сақлаш II - босқичТушунтириб беришЎрганганини айта билиш, исботлаш III - босқичТатбиқ эта олишҚоида қонунни билиб олиб, ундан фойдаланиш IV - босқичТаҳлил эта билишҚиёслаш, таққослаш, бир- бирига боғлаш V – босқичсинтез Ахборотни ижодий қайта ишлай олиш VI - босқичБаҳо олиш Кейинги билимни олишга қадам

Talimiy maqsad : Oquvchilarga ammiak va unung xossalari haqida malumot berish, Davlat Talim Standarti talablariga javob beradigan bilimlar berib, ularda amaliy konikmakarni hosil qilish. Tarbiyaviy maqsad: Atrof muhitni muhofaza qilish har birimizning burchimiz ekanligini uqtirish.Oquvchilarning ammiak haqida ilmiy dunyo qarashini kengaytirish bilan birga kimyo faniga bolgan qiziqishini orttirish., ota-onaga muhabbat va milliy iftihor tuygusi ruhida tarbiyalash. Rivojlantiruvchi maqsad: Oquvchilarni fanga qiziqishini rivojlantirish, oquvchilarni mustaqil fikirlash darajasini oshirish amiakni va ammoniy tuzlarini ishlatish sohalarini haqida tishuncha berish. Oquvchilarni kimyoviy moddalar bilan ishlaganda ehtiyot bolishga orgatish, ammiak haqida BKM ga ega bolish. Dars davomida reaksiya tenglamalarini togri yoza bilishni takrorlash orqali xotirani mustahkamlash

Tayanch kompetensiya:TK-3,TK-6 Ozini-ozi rivojlantirish kompetensiyasi: kimyo boyicha bilimlarni mustaqil ravishda oshirib borish, kundalik faoliyatda kimyoviy hodisa, jarayonlar haqidagi bilimlarni togri qollash.Masala yechish konikmasi. FK-2 Fanga oid kompitensiya: modda,uning yo`zilishi,tarkibi va xossalarini bilish,masala yechish,laboratoriya tajribalarini bajarish.

Dars metodi: noananaviy. Dars tipi: Yangi bilim va konikma hosil qilish Dars uslubi: Kimyoviy diktant,tezkor savollar,,,zinzma -zinausulida ishlash,reaksiya koefisentlar yigindisidan elementni aniqlash, reaksiya tenglamalarini yozish,4x4 sanoqqa 4 javob usuli, mustaqil masala yechish. Dars jihozi: Ekran,kodoskop, tarqatma materiallar,kompyuter texnikasi. Kerakli reaktivlar:NH 4 Cl, Ca(OH) 2,indikatorlar. Kimyoviy jihozlar: probirka, shtativ, gaz o`tkazuvchi nay. Baholash : 5 balli tizim asosida

BosqichlarMazmuniVaqti Usuli 1-bosqich Tashkiliy qism Salomlahshish. Oquvchilarni darsgagi davomatni tekshirish. 4-daqiqaSinfda psixologik muhit yaratish 2-bosqich Otilgan mavzuni sorash va mustahkamlash Otilgan mavzular yuzasidan savol- javob, otilgan mavzuni mustahkamlash hamda uyga vazifa bajarganligini tekshirish. 10- daqiqa 1.Auksion metodi. 2.Kimyoviy diktant. 3.Tezkor savollar. 3-bosqich Yangi mavzu bayoni Yangi mavzuning mazmuni tushuntiriladi. Oquvchilarda yangi mavzu haqida bilim va konikma,malakalar hosil qilinadi. 15- daqiqa Tajribalar korsatish va reaksiya tenglamani yozish. 4-bosqich Yangi mavzuni mustahkamlash Oquvchilar egallagan bilim, konikmalari savol–javoblar orqali aniqlanadi. Oquvchilar ragbatlantiriladi. 12- daqiqa 1.Baliq skeleti usili. 2.Zinama –zina, sanoqqa 4 javob, 4.Element tartib raqamini aniqlang. 5.Topgan topoloq usuli 6.Masala yechish 5-bosqich Darsni yakunlash, oquvchilarni. Baholarni elon qilish.2-daqiqaOquvchilarni baholash. 6-bosqich: vazifa berishuyga vazifani tushuntirish. Oquvchilar bilan xayrlashish 2-daqiqaOquvchilar bilan xayrlashish

1.Oqvchilarni 3 ta guruhga ajratish. 1-guruh OKSID,, 2-guruh ASOS,, 3-guruh KISLOTA,,

3..Kimyoviy diktant: I. Azot guruhchasi elementlari. II. Oksidlanish darajasi III. Havo tarkibida azot hajm jihatdan IV. Azot qanday olinadi V.Azot qaysi metal bilan tug`ridan tug`ri reaksiyaga kirishadi..

4.Tezkor savollar,,OKSID guruhiga 1.Azotning fizik xossasi. 2. Azotning olinish reaksiyasi. 3. Tabiyatda tarqalishi. 4. Azotning eng yuqori oksidlanish darajasi. 5.Azotning struktura formulasi.

,,ASOS guruhiga. 1. Qaysi asos bilan ishlaganda ehtiyot bolish kerak. 2.Azotning molekulyar formulasi. 3.NaNO3 qanday birikma deyiladi. 4..Asoslar fenolftalein tasirida qanday rangga kiradi? 5.Oksidlar deb nimaga aytiladi?

,, KISLOTA guruhiga 1.Asoslar kislota bilan nima qosil qiladi? 2.Azot (II)-oksidi qanday hosil bo`ladi 3.Azot og`irlik jihatdan ….. 4.Azot magniy bilan qanday holatda reaksiyaga kiradi? 5.Havoda necha foiz azot bor ?

5.Tajribalar korsatish va reaksiya tenglamani yozish..Kerakli reaktivlar;NH 4 CI, Ca(OH) 2,, Jihozlar: probirka, shtativ.spirt lampasi gaz o`tkazuvchi nay. 2NH 4 CI+Ca(OH) 2 = CaCI 2 + 2H 2 O+2NH 3 Hosil bo`lgan gazni suvda eritib,fenaftalin bilan yoki lakmus qog`ozi bilan asos ekanligini isbotlaymiz. Sanoatda :3N 2 +H 2 = 2NH 3

6. Yangi mavzuni organish. Fizik xossalari.Ammiak havodan yengil, 77,8 ` C da suyuqlanib, 33,4 `Cda qaynaydigan, o`tkir hidli,rangsiz gaz.Suvda yaxshi eriydi. 1 hajm suvda 700 hajm ammiak eriydi.Ammiak zaharli gaz.Ish joydagi miqdori 20 mg /m 3 dan oshmasligi kerak. Kimyoviy xossasi. 1.U kislorodda yonganda ko`p miqdorda issiqlik ajralib chiqadi. 4NH 3 +3O 2 = N 2 +6H 2 O 2.Katalizator ishtirokida bo`lsa. 4NH 3 +5O 2 =4 NO+6H 2 O 3.Ammiak suvda erib ammoniy gidroksid hosil qiladi. NH 3 +H 2 O= NH 4 OH 4.Ammiak kislotalar bilan tuz hosil qiladi. NH 3 +HCI= NH 4 CI 2NH 3 +H 2 SO 4 =( NH 4 ) 2 SO 4 NH 3 +HNO 3 = NH 4 NO 3 5.Yuqori temperaturada parchalanadi. 2NH 3 - N 2 +3H 2 6.Ammoniy tuzlari suvda yaxshi eriydi.. NH 4 CI, ( NH 4 ) 2 SO 4, NH 4 NO 3, ( NH 4 ) 3 PO 4 NH 4 HSO 4,, NH 4 H 2 PO 4,, (NH 4 ) 2 HPO 4

7. Baliq skeletida ammiakni moddalar bilan reaksiyasi yoziladi. O 2 H 2 SO 4 Н2О HNO 3 HCl ammiak

8.Quyida,,zinama -zina qatorda ammoniy tuzlari formulasini qoying. 1. Ammoniy xlorid NH 4 CIAmmoniy sulfat (NH 4 ) 2 SO 4 Ammoniy digidrofosfat NH 4 H 2 PO 4 Ammoniy gidrosulfat NH 4 HSO 4,

9. 4x4 -4 sanoqqa 4 javob. 4-harfli elementlar 4-valentli elementlar 4- reaksiya turi 4-ta murakkab modda turini bilasizmi?

10.Quyidagi qaysi reaksiya tenglamasining koeffitsiyentlar yigindisi azotning tartib raqamiga teng. 1. Zn+ 2HCl= ZnCl 2 + H 2 2. Na 2 O+H 2 O= 2NaOH 3. P 2 O 5 +3H 2 O=2H 3 PO 4 4. AlCl 3 +3NaOH=Al (OH) 3 +3NaCl 5. 2Fe(OH) 3 = Fe 2 O 3 + 3H 2 O 6. 2Fe+3Cl 2 = 2FeCl H 2 +O 2 = 2H 2 O

11. Topgan topoloq usuli. 1 daqiqa 1.Bazan kimyoviy modda Uchraydi turli xilda Ayting,he deb atalar Bu hol kimyoviy tilda 2.O`simliklar- suv hamda Karbonat angidrid eb, Ne chiqarar fazoga, Reaksiyaga berib zeb? 3.Rangi qora boqsang Qizaradi yoqsang

12. Masala. 3 daqiqa 1.Tarkibida Mn-61,8%, O-36%, H-2,22 % bolgan asosning formulasini aniqlang. 2. Tarkibida S-50%, O-50% bolgan oksidning formulasini aniqlang. 3.Mn-49,6%, O-50,4% bolgan oksidning formulasini aniqlang

13.Dars yakunida:o`quvchilaga har bir bergan javobi uchin fenoftaleyinda shimdirilgan oq gul beriladi,dars yakunida guruh oquvchilariga berilgan gullar yigindisi aniqlanadi va yigilgan gullariga ishqorli suv sepiladi, gullarda qizil rang paydo boladi.Oquvchilarga reyting bal qoyiladi. 14. Uyga vazifa. Savol va topshiriqlarni bajarish.

E`tiboringiz uchun rahmat.