C.Бәйішев атындағы Ақтөбе университеті Пән: Педагогика Тақырыбы: Оқыту - тұтасс педагогикалық үдерістің құрамды бөлігі

Қ арастырылатын с ұ ра қ тар: Дидактика: оқыту және білім беру теориясы. Педагогтардың дидактика туралы көзқарестаы Дидактиканың негізгі категориялары Оқыту үдерісінің мәні, мақсаты мен міндеттері

Дидактика білім беру мен оқтрудың теориялық және әдістемелік негіздерін зерттейтін педагогика ғылымының салаты. "Дидактика" - бұл ежелгі грек сөзі, didakitos - нұсқаушы, didasko – үйренуші денег ұғымды білдіреді. Мектеп – Мактаб (парсы) тілінен енген. Дидактиканың нисаны – оқыту үрдісі. Дидактиканың пәні – оқыту үрдісінің заңдылықтарын ашу, ұстаз-оқушылар, оқушылар- басқа оқушылар, оқушы-оқу материалы жүйелерінің қарым -қатынасын зерттеу.

Дидактика терминін алғаш ғылымға енгізген неміс педагоги Вольфанг Ратке (Ратхия) ( ), өзінің «Краткий отчет из дидактики, или искусство обучение Ратихия»-деп аталатын еңбегінде қолданған.

Дидактика туралы к ө з қ ареста Я.А.Коменский дидактиканы «баршаны барлы қ н ә рсеге ү йретуші ә мбебап ө нар» деп т ү сіндірген. ХІХ ғ. басында неміс педагоги И.Гербарт дидактиканы т ә рбиелеп о қ труды ң ө з алтына т ұ тасс ж ә не қ айшылы қ сиз теория ретінде танниды.

ЧЕХ ПЕДАГОГЫ Я.А.КОМЕНСКИЙ 1657 ЖЫЛЫ «ҰЛЫ ДИДАКТИКА» АТТЫ ЕҢБЕГІН ЖАРЫҚҚА ШЫҒАРДЫ

"Ұлы Дидактика" кітабында оқыту мақсаты, әдістері, принциптері, сынып-сабақ жүйесі туралы жазылды. Ол басты мақсат - адамшылық, оған жену жолы - білім беру және оқыту деп канады. "Көп емс, өмірге керекті білімдерді" берегу шақырып, оны түсіндіру үшін жаттығу, тәжірибелік әдістерді қолдануды ұсынды. Оқушыны жақсы сезімге бөлейтін әдістердің пайдалылығын дәлелдеді. Я.А.Коменский саналылық және белсенділік, көрнекілік, жүйелілік және сабақтасстық, жаттығу және түсініктілік принциптерін ұсынды.

Оқыту теориясы ның негізін қалаушылар: Я.А.Коменский, И.Т.Песталоцци, Ф.Дистервек Ж.Ж. Руссо, К. Д.Ушинский, В.Сухомлинский А.С.Макаренко

И.Г.Песталоцци, И.Гербарт, А.Дистерверг, К.Д.Ушинский, Ы.Алтынсарин, Д.Дьюи, Г.Кершентейнар, В.Лай, П.Ф.Каптуров, С.Т.Шацский, П.П.Блонский, М.М.Пистрак ӘЛЕМДІК ДЕҢГЕЙДЕ ДИДАКТИКАНЫҢ ДАМУЫНА ҮЛЕС ҚОСҚАН ҒАЛЫМДАР

Педагогика ғ ылымыны ң «Дидактика» салатында ғ ы белгілі қ аза қ педагог- ғ алемдар мен а ғ артушылар: Ы.Алтынсарин, М.Ж ұ мабаев, А.Байт ұ рсынов, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, Ш. Ә ржанов

Дидактиканың негізгі категориялары Білім беру Оқыту Оқу Оқтрудың заңдылықтары Оқтрудың принциптері Білім берудің мазмұны Оқтрудың әдістері Оқтрудың тәсілдері Оқтрудың формалары Білім, іскерлік, дағды Оқтрудың нәтижелері

Дидактиканың міндеті – білім мазмұнын, оқыту әдістерін және оқтруды ұйымдастыруды ғылыми тұрғыдан негіздеу.

Дидактика Оқыту қалай жүргізіледі, оның заңдылықтар ы қандай? Кімдерді оқыту керек? НЕНІ ОҚЫТУ КЕРЕК ? ҚАЛАЙ ОҚЫТУ КЕРЕК ? Не үшін оқыту керек? Қайда оқыту керек?

Оқыту - мұғалім мен оқушылардың белгіленген мақсатқа женуге бағытталған, реттелген, бірлескен іс-әрекеті, оқушылардың тайнымдық іс-әрекетін арнайы ұйымдастыру. Оқыту процесі - мұғалім мен оқушының бірлескен іс- әрекеті. Оқыту процесінің белгілері: 1) екі жақтылығы; 2) оқушы мен мұғалімнің біріккен іс-әрекеті; 3) мұғалімнің басқаруы; 4) арнайы ұйымдастырылуы; 5) бірлігі және тұтасстығы.

Оқыту процесінің өзіне тән қызметтері бар. Олар оқтрудың білім беру, тәрбиелік, дамыту деп аталады. 1.Оқтрудың білім беру қызметі-бұл адам баласын білім байлығымен қаруландыру, оны өз бетімен білім алуға іскерлік пен дағдыны игеруге даярлау. 2.Оқтрудың тәрбиелік қызметі. Ғылыми теориялармен ережелердің оқушылардың дүниетайнымымен сеніміне айналуын сипаттайды, моралдық нормаларды игеруін қамтамасиз етуге әсер етеді. 3.Оқтрудың дамыту функциясы. Мұнда оқушылардың тайным іс-әрекетін, ой-өрісін және өз бетімен жаңа білімді іздеп табуға және оны игеруге үйрету.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: 1. Педагогика. Дәріс курсы. А, 2003, 368-Б 2.Қоянбаев Ж.Б. Қоянбаев Р.М. «Педагогика» Алматы, Әбілқасымова А.Е. Қазіргі дидактика. - Алматы: Рауан, 2006 ж. 4.Құлшанова С. «Мектеп педагогикасы» –Алматы, Бабаев С. Б., Оңалбек Ж. К. Жалпы педагогика. Алматы, 2005 ж.