Тақырыбы: А Қ Ш білім беру ж ү йесі Е.А. Б ө кетов тында ғ ы Қ ара ғ анды мемлекеттік университеті Орындаған: Айдарова А.Ш. Қабылдаған:Манашова Г.Н. Қарағанды

Америка Құрама Штатының білім беру жүйесін зерттеушілер «демократиялық», «барлығы үшін ашық», «білім беру мүмкіндіктері тепе-тең» деп атайды. Ал оның құрамындағы әрбір штат білім мазмұны және құрылымымен, оқу бағдарламаларымен айрықшаланады.

Барлық штат тар үшін білім алу ұзақтығы – 12 жил, оқу мерзімі 6 жас пен 18 жас аралығын қамтиды. Жалпы орта білімнің құрылымы – немсе 8+4 (мектептің қай штата орналасуына байланысты). Білім беру мем-лекеттік оқу орындарында тегін, жекеменшік мектептерде ақылы түрде жүзеге асырылады

АҚШ-тың білім беру жүйесіне миналар кіреді: мектепке дейінгі оқыту, 3-5 жас аралығындағы бүлдіршіндер тәрбиеленеді бастауыш мектептер (1-6 сыныптар), 6-11 жас аралығындағы балалар оқиды орта мектеп (7-12 сыныптар) жастағы қыздар мен ұлдарды оқытады білім берудің ең соңғы деңгейі, жоғары оқу орын

Мектепке дейінгі оқыту Мектепке дейінгі бүлдіршіндер 5 жасқа дейін бала- бақшада тәрбиеленеді және нөлдік сыныптарда қарапайым ойындардан оқудың алғашқы жазу, оқу сайтты сына өтеді. Мектепке дейінгі оқытуға 60 пайыз 5 жасқа дейінгі балалар барады, алайда біраз ата- аналар балаларын жеке меншік мектептерде оқытады. АҚШ-та колледж педагог тары жасаған ең кішкентай сәбилерге арналған ясли мектебі де бар. АҚШ-та мектепке дейінгі, мектепалды дайындыққа көп назар аударылған. Әсіресе, ауылдық мектептерде 5 жасар балаларды мектепке дайындауда жаппай жұмыс жасалып келеді.

Бастауыш мектеп Бастауыш мектеп Бастауыш мектеп барлық оқу пәндерін бір мұғалім жеке өзі жүргізеді. Бастауыш мектебінің оқыту әдісі арнайы жасалған жоспар бойынша жүзеге осады. Оған оқу, әдебиет, хат жазу, орфография, ана тілі, ән, өнер, арифметика, тариф, география, өзін-өзі тану, гигиена, дене шынықтыру және еңбек пәндері. Жалпы алғанда уақыттарының жартысы ана тілі мен кітап оқуына кетеді, және де арифметика сабағына тура сол уақыт шамасында уақыт кетеді. Ән, еңбек және өнерге қалған уақыттарын арнайды. Дене шынықтыру мен гигиенаға уақытының алтын дан бір бөлігі кетеді. Бұл кезеңде балаларды әр түрлі сыныпқа деңгей бойынша бөлу жүреді. Оқуға жақында кіріскен балалар тест қорытындысы бойынша бірнеше топтарға бөледі. Тест тапсырмалары берілген уақытта орындаулары тиіс. Оларды одна кейін алфавит бойынша сыныптарға бөледі.

Кіші орта мектептің 7-9 сыныптарында жалпыға бірдей бағдарлама қолданылып, қалған сабақтары таңдау бойын- ша (элективтік курстар) жүреді. Жоғары орта мектептің сыныптарында міндетті түрде 5 оқу пәні және тәжірибелік, академиялық ба- ғыттағы бейіндік пәндер оқытылады.

Кіші орта мектептерінде басқа да оқу кезеңдері секілді біркелкі оқу жоспарлары, бағдарламалары, оқулықтары жоқ. Әр мектеп айналасы өзінің жеке ұсыныстары мен уақыт бөлісімдерін саралап арнайы бағдарламалар дайындайды. Алайда олардың оқу алдында қойған міндеттері кіші мектептерде қадағаланып отрады. Америкалық мектептерде оқу күнге созылады, балалар аптасына бес күн оқиды. Бір күнде 5-6 сағаттан: 8.30-дан аралығында өтеді. Оқу жилы ережеге сәйкес тоқсандықтарға бөлінген. 8 сыныптан бастап пән тандайды. Міндетті пән қатарына: ағылшын, математика, әлеуметтану, өзін-өзі тану, дене шынықтыру, гигиена, ән, өнер, еңбек (ер балаларға), үй шаруасы (қыз балаларға).

Жоғары орта мектептері жалпы білім беру урны болып сана лады. Оқушылар мектепті жас аралықтарында бітіреді. Практика летінде жоғары орта мектептер білім жүйесіне математика (2 жил), ағылшын тілі (4 жил), жалпы (2 жил) және әлеуметтік ғылымдар (3 жил) кіреді. Орта мектептер әр түрлі күйде болады. Көп профильді мектептерде 9 сыныптан бастап әр түрлі профильдерге бөлінеді. Ішіндегі ең танымалы академиялық профиль ЖОО түсуге мүмкіндік береді.

Білімді тексеру жүйесі 1)Жылыны 1 лет ақыл-ой қабілетін тексеру мақстында «Тест Хенмон – Нельсон» алып отрады. Бұл барлық штата міндетті тест болып табылады. 2)Аптасына 1 лет немсе тоқсандыққа 2-3 лет қорытынды бақылау алынады.

A оқу деңгейі қалыпты өте жақсы: білімі терең, дайындығы мықты В орташадан жоғары сана лады (жақсы) С тапсырма орындауы орташа (орташа) Д қанағаттанарлық, оқуы төмен (орташадан төмен) F қанағаттанарлықсыз немсе оқу бағдарламасын Мүлдем білмейді Сыныптан-сыныпқа көшу үшін оқу үлгерімі С бағасынан төмен болмауы керек. В бағасы мектеп бітірушілер үшін міндетті.

Америкада орта оқу урнынан кейін дайындық (postsecondary school) курс тары на баруға болады. Себебі ЖОО-да оқу Америкада өте қымбат. Америкаға түсем деушілерге мина нәрселерді тапсыру керек: толтырылған сауалнама эссе ұсыныс хат транскрипт, дипломның көшірмесі, аттестат көшірмесі (ағылшын тіліндегі нұсқасы, заңды тіркелкен болуы керек) тест қорытындылары (TOEFL, SAT, GRE, GMAT т.б. бағдарламаға сәйкес). Аккредитация. АҚШ-та Қазақстан секілді білім беру министрлігі жоқ. Алайда ол жақта білім беру департаменті бар. Білім беру үшін лицензия керек емс. Оның урнына университете аккредитация дан өтеді. Бірақ оны алмай тыныш жұмыс істей берегу де болады. Сондықтан да университетке тапсыратын кезде мұқият болу керек. Аккредитация университтеттің сапасына, деңгейіне, рейтингісіне әсер етеді. Аккредитация (Сrеdіt латынь сөзі, аудармасы сенім) - ұйымдардың, жеке тұлғалардың, тауарлардың, тұрғындарға көрсетілетін кызметтердің т.б. белгілі бір талаптарға сайт келетіндігін, олардың осы тұрғыдан аса жауапты қызмет аткаруына мүмкіншілік тудыратын немсе қалыптасқан сапалық стандарттарға сәйкестігін куәландыратын, өкілетті органдар тарапынан жүргізілетін іс-шаралар.

АҚШ-та олар бірінінің урнына бірі жүре береді. Жалпы колледждер бакалавр деңгейін беру үшін төрт жилдық оқыту бағдарламасымен оқыта береді. Колледждер тәуелсіз болып та немсе университтеттің бір бөлігі летінде де кездеседі. Америкада екі мыңнан аса дәстүрлі төрт жилдық колледждер мен университет бар. Әр қайсысының өзінің ерекшеліктері бар. Колледждер өз беттерінше арнайы бағытты тандай аллоды. Мысалы, гуманитарлық колледждер тек гуманитарлық салаларды оқытады. Американың ең мықты университеті болып Гарвард, Пристон, Йель, Колумбия, Браун, Дартсмут, Корнелл, Пенсильван секілді оқу орындары сана лады.

1.АҚШ білім беру жүйесі тиміді ме? Себебі? 2.АҚШ жоғары оқу орындарының бағасы өте қымбат. Сіздің ойыңыз? 3. Ясли мектебі біздің елке де қажет деп ойлайсыз ба? 4.АҚШ ЖОО – ның біздің ЖОО – нан ерекшелігі нете? Рефлексия

Абылкасымова А.Е., Ушуров Е.А., Омарова Р.С. Развитие системы общего среднего образования в современном мире. – Алматы: РАДиАЛ, – 88 б. 3. Дружинский А.Н. Международный опыт 12-летнего среднего образования//Сборник Меж- дународной научно-практической конференции «Научное обеспечение функционирования 12-летнего среднего образования». – Алматы, – апреля. – Ч.1. – С

Ықылас қойып тыңдағандарыңызға көп рахмет!