Тақырыбы: Бүйрек үсті безі патологиясссының визуалды диагностика ә дістері Қабылдаған: Убайдаева А.Б. Орссындаған: Орссынбай Ж. Тобы: ЖМ-517

Кіріспе Негізгі бөлім а) этиологиясы және патогенезі б) Иценко-Кушинг ауры в) Аддисон ауры Қорытссынды Пайдаланылған әдебиеттер

Бүйрек үсті бездері бүйректердің жоғары полюсінде шажырқай арты кеңістігінде орналасқан жұп ішкі секреция безі. Бүйрек үсті бездері XI–XII куеде омырқалары деңгейінде орналасқан Бүйрек үсті бездері екі дербес (жеке) морфофункционалдық эндокринді бездерден эмбриональды шығу тегі әртүрлі милы және қыртысты затон (тіннен) тұрады.

Біреуінің салмағы 6-7 грамм, екеуін қосқанда салмағы шашамен грамм. Оң жақтағы бүйрекүсті безінің пішіні - үшбұрыш, сол жақтағы пішіні - жарты ай тәрізді. Бездердің сыртссын бүйрекпен қоса тығыз смайлы қабық қаптайды. Бүйрекүсті бездері сыртқы қыртысты және ішкі боз (милы) қабаттан тұрады. Ішкі қабаты бездің дәл ортасссында, шамамен без ұлпасссын 10%-ссын құрайды. Сыртқы қыртыс қабаты 90%-ссын алып жатыр. Бүйрекүсті бездерінен көптеген гормон түзіледі.

Милы зеты адреналин норадреналин Қыртысты зат кортикостероид андроген

БҮБ-нің жетіспеушілігі жіті және созылмалы, біріншілік, екіншілік болып бөлінеді. Біріншілік – бездің өзінің жеткіліксіздігі, ал екіншілік – гипоталамуса немсе аденогипофиз де өспе өсуінен кортиколиберин мен кортикотропин өндірілуі бұзылыстарссынан демиды. Жетіспеушілігі ағзада көптеген өзгерістерді туссындатады: зат алмасу бұзылыстары, өсу, даму жеткіліксіздігі.

Жедел бүйрек үсті безі қыртысссының жеткіліксіздігі – бүйрек үсті безі қыртысссының функциясссының толық жойылуссынан немсе жедел т ө мендеуінен туссындайтссын синдром.

Жедел бүйрек үсті безі қыртысссының жеткіліксіздігі біріншілік немсе екіншілік созылмалы жеткіліксіздіктің асқссыну болуы мүмкін (адекватны емс орссынбасушы терапия, глюкокортикостероидтардың дозасссының төмендеуі немсе қолданбау, стрессті жағдайлар, инфекция, жарақат, ота).

Біріншілік жедел бүйрекүсті безі қыртысссының жеткіліксіздігі (Уотерхаус- Фридериксен синдромы) ауры немсе асқссынумен босану кезіндегі бүйрекүсті безіне жатырішілік қан құйылу, менингококк ты немсе басқа ауры септикалық инфекция кезінде бүйрекүсті безіне қан құйылу, ТШҚҰ синдромы жəне жедел бүйрекүсті безінің тамырларссының тромбозы кезінде қан құйылу салдарссынан туссындайды.

Уотерхаус-Фридериксен синдромы біріншілік созылмалы бүйрекүсті безі қыртысссының жеткіліксіздігі сияқты кыртыстың зақымдалуымен байланысты. Бұл жағдайда деструктивті процесс қарқссынды өтеді (əдетте бүйрекүсті безіне қан құйылу, сирек жедел ишемия), бүйрекүсті безінің жеткіліксіздігі кенеттен демиды. Ауыр, жедел ағымды инфекция (əдетте септикалық) кезіндегі классикалық Уотерхаус-Фридериксен синдромссының патогенезі нақты анықталмаған. Бұл синдром ауры сепсис салдарссынан, адаптациялық гипофизарлы-адреналды механизмдердің әлсіреуін жəне артық күш жұмсауссын шақырады. Көп жағдайда Уотерхаус-Фридериксен синдромссының типтік түрінде бүйрекүсті безінде анатомиялық өзгерістер болмайды. Асқссынумен болған босану кезінде немсе ауры токсикозы болған жүктілердің нəрестелерінде жедел бүйрекүсті безінің жеткіліксіздігі дамуссының механизмі жоғарыда аталғандай, дегенмен басқа механизм салдарссынан туссындауы да мүмкін.

Иценко-Кушинг ауры – гиперплазирленген жасушаларссында немсе гипофиздің ісікті тінінде АКТГ артық секрециясымен негізделген бүйрек үсті безінде гормондардың жоғары өнімдерінің нәтижесінде пайда болатссын және көптеген ерекше белгілердің пайда болуымен жүретін ауры ауру.

Дене салмағссының қосылуы және түр әлпетінің өзгеруі; · Жалпы әлсіздік, қол және аяқ бұлшықеттеріндегі әлсіздік; · Жадссының нашарлауы; · Күйзеліс; · Сүйектердегі ауру; · Бас аурулары. Анамнезді жинақтау кезінде белгілердің пайда болу уақыттарссын және асқссыну қарқссындылыңссын нақтылау, қант диабетінің, остеопороздың жанама белгілерін (омыртқа, қабырғаларссының сссыну) барссын анықтау, инфекциялар, не септа с аурссына бейімділігі, глюкокортикоидтарды қабылдау.

жеңіл ауру белгілерінің бірқалыпты к ө рінуімен сипатталады, кейбір белгілер (остеопороз, еттекір функциясссының бұзылуы) к ө рінбеуі де мүмкін. орташа аурудың барлық белгілерінің к ө рінуімен, бірақ күрделіктердің жоқтығымени сипатталады. ауры аурудың барлық түрлерінің дамуымен бірге әртүрлі күрделіктер де пайда болады: жүрек-өкпе жетіспеушілігі, гипертоникалық бүйрек, сүйектердің паталогиялық сссыну, стероиды диабет, бұлшықеттердің аторофиясымен және гипокалимиямыен байланысты асқссынған миопатия, ауры психикалық бұзылуы.

Контрасты күшейтілуі бар бас миссының МРТ Бүйрек үсті безінің УДЗ, КТ, МРТ рентгенографияФГДСЭКГ, Эхо-КГ Құрсақ қуысы, кіші жамбас астаны УДЗ

Аддисон дерті (morbus Addіsonі; басқаша қола ауры бүйрек үсті бездері жұмысссының нашарлауы). Ол туберкулез ауры (50-85%), аутоиммундық атрофия және басқа паталогиялық процестерден пайда болатссын аурулар (амилоидоз, гистоплазмоз, рак метастаз дары т.б.) әсерінен өршиді. Аддисон дертімен көбіне жас аралығссындағы адамдар аурыады. Ауру өте баяу басталып, теріде, терінің шырышты қабатссында қола түстес дақтар пайда болады. Қан қысымы күрт төмендейді, электролите алмасуы бұзылады. Алдссын ала сақтану шаралары Аддисон дертін қоздырушы кеселдерді емдеу, ауруға қарсы гидрокортизон, кортизон, преднизолон дәрілерін беру т.б

Бүйрекүсті безі жетіспеушілігі ауруларссында міндетті түрде к ө птеген тексеруден ө тіп, д ә рігердің бақылауссында болуымыз керек. Ө йткені бұл аурулардың соңы бүкіл организмді зақымдап, мүгедектік пен ө лімге ә келіп соқтыруы мүмкін.

Google.kz