ДӘРІГЕРДІҢ НАУҚАСТЫҢ ТУЫСТАРЫМЕН ҚАРЫМ - ҚАТЫНАСЫ

ГИППОКРАТ АНТЫ Гиппократ анты-негізгі медициналық Этиканың ережелер кешені, ол былой деп үндейді:Non nocere (Қауіп келтірме) басты этикалық принцип. Ең жоғары байлық адам өмірі. Дәрігер әрбір науқастың жеке өмірін сыйлау керек, моральға жатпайтын қылықтардан аулақ болу керек. Дәрігер кәсіби этика сын сақтауға, өзінің мамандығын сыйлау керек

ДӘРІГЕРДІҢ НЕГІЗГІ ҚЫЗМЕТІ Ауру адамдарды науқасынан айықтыру, оның қал – жағдайын жақсарту, аурудан сақтап, оның алдын алу жақтарымен шұғылдану болып табылады. Міне осы міндеттерді орындау барысында дәрігермен ауру адамның арасында күрделі қарым – қатынас туады. Осы қарым – қатынастың дұрыс өзекке түсуі үшін дәрігер бойында көптеген жақсы қасиеттердің болуы қажет. Бұл қасиеттердің бәрін бір сөзбен сипаттасақ жақсы дәрігерде маманға сәйкес медициналық мінез қалыптасу керек.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕР ҚАНДАЙ ҚАСИЕТТЕРГЕ ИЕ БОЛУЫ КЕРЕК? o Моральдік-шыдамдылық, батылдық, нәзіктік, шыншылдық, адалдық, қарапайымдылық, еңбексүйгіштік, қамқоршылық. o Эстетикалық-сөзсіз таза сырт келбет, шаман әдеттердің болмауы, тазалық. o Интеллектуалдық-эрудиция, инициативалық, логикалық, жоғары дәрежелі медициналық қызметкер болып қалыптасуға денег талпыныс.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ МӘДЕНИ ТӘРТІПТІЛІГІ Ішкі мәдениеттілік. Бұған еңбекке денег көзқарас, тәртіпті сақтау, әріптестерімен сыйластық қарым-қатынаста болу, әр уақытта әріптестік сыйластықты жоғары ұстауы жатады. Сыртқы мәдениеттілік. Әдептілік, жақсы дауыс ырғағы, мәдениетті сөйлесе білу, өзінің сыртқы келбетіне де көңіл бөлу. Медицина қызметкерлер ісінің сапалылығына, негізінен оның ішкі мәдениеттілігіне баса мән беріледі. Олардың ең бастысы: кішіпейілділік. Кішіпейілік ізгіліктің, адамгершіліктің бастауы. Ашық-жарқындық, кеңпейілділігі –адамның ішкі дүниесінің сұлулығының кепілі. Турашылдық. Турашылдық та – медицина қызметкерінің ең жақсы қасиеттерінің бірі. Оның ішкі дүниесінің пәктігін көрсететін бұл қасиеттер де ақ халаттылар үшін аса бағалы қасиеттердің бірі. Келесі принцип- адалдық. Адалдық – медицина қызметкерлерінің барлық істерімен сәйкес болғаны жөн. Бұл оның күнделікті ісінің негізі болуы шарт.

НАУҚАСТЫҢ ОТБАСЫНА ҚАЙҒЫЛЫ АҚПАРАТТЫ ЖЕТКІЗУ Науқастың диагнозы толығымен анық болғаннан кейін бірден науқастың ауыратыны жайлы оның отбасына жеткізу керек. Науқастың отбасын алдын-ала дайындау керек. Қайғылы ақпаратты телефон арқылы жеткізуге болмайды. Отбасы мүшелері сырқат жайлы толық білгілері келуі мүмкін, сол кезде шындықты жасырмай барлығын толығымен айту керек.

Дәрігер сөйлесер алдында ешкім кедергі жасамайтындай бөлме таңдауы керек және сөйлесер барысында телефонды сөндіріп қойған жөн. Науқастың отбасы мүшелері қайғылы ақпаратты естіген кезде қызушылық мінез көрсетуі мүмкін. Сондықтан дәрігер өзінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету керек. Бөлменің есігін ашық қалдырған жөн және бөлмеде дәрігердің әріптестерінің болғаны жөн. Әңгімелесу барысында науқастың отбасы мүшелерін аты-жөнімен атаған дұрыс болады.Ақпаратты жеткізген кезде медициналық терминдерді сирек қолданып, қарапайым сөздерді қолдннуға тырсу керек. Өйткені науқастың отбасы мүшелеріне медициналық терминдер түсініксіз болуы мүмкін. Бар ақпаратты жасырмай шындықты айту керек

Қайғылы ақпаратты жеткізіп отырған адамның көзіне қарап сөйлеу керек және тек қана бір адаменя сөйлеспей жанында отырған басқа да адамдармен қарым-қатынаста болу керек. Дәрігер әңгімені отырып жүргізу керек. Дәрігер қарым- қатынаста отырған адамның вербальді емс тактика сына көңіл бөліп, оны өз үлесіне пайдалануына болады. Сөйлесу барысында науқастың отбасына қолдау көрсетіп иығынан ұстауға болады. Егер науқастың туысқандарынан агрессия пайда болатын бокса оны дәрігер байыппен қабылдауға тырсу керек. Кейбір кезде науқастың отбасы мүшелері жағдайды мүлдем түсінбейтіндей жағдайда болады. Ол кезде дәрігер әңгімені бірден үзіп, кейінге қалдыру керек.

Қайғылы ақпаратты жеткізгеннен кейін дәрігер бірден науқастың отбасы мүшелерін жалғыз тастап кетпеуі керек. Жанында біраз отырып қолдау көрсетуі тиіс. Туысқандарының жанында отырған кезде міндетті түрде сөйлеудің қажеті жоқ. Жанында отырғанның да өзі жеткілікті. Науқастың отбасы мүшелеріне сіз қолдау көрсете аласыз, бірақ оны өз жүрегінізге жақын қабылдамауға тырысыңыз. Егер науқастың отбасы мүшелері жылап отырса, оған жеңілдеуіне мүмкіндік беріңіз, оны мұқият тыңдап сөзін бөлмеңіз. Дәрігер өзінің қобалжып тұрғанын көрсетпеуге тырсу керек. Өйткені ол науқастың отбасына кері әсер етуі мүмкін

ҚОРЫТЫНДЫ Қайғылы жаңалықты месту әркімге де оңайға тимейтіні анық. Дегенмен науқасқа бұл жағдай өте қатты әсер етуі мүмкін. Науқасқа немсе оның туыстарына қайғылы оқиғаны жеткізу дәрігерге жүктеледі. Хабарды барынша жұмсартып жеңіл түрде жеткізе білген дәрігерлік, адамгершілік қасиеті мол, жұмсақ та мықты дәрігердің ғана қолынан келеді. Қорыта келгенде, науқастың отбасына, оның жақындарына қайғылы ақпаратты жеткізу барысында дәрігер аса жоғары дайындықта болу керек. Өйткені қайғылы ақпаратты науқастың отбасы әртүрлі эмоциямен қабылдауы мүмкін. Дәрігер қайғылы ақпаратты жеткізу барысында науқастың отбасына қолдау көрсету керек. Қайғылы ақпаратты жеткізу кезінде дәрігердің адамгершілігі маңызды рөл атқарады.

Мейірбике де, дәрігер де емделушіге тәуелсіздікті, өзі мен қоршаған орта арасындағы үйлесімді тез қайтару үшін қолынан келгеннің бәрін істеу керек. Бұл жолда емделушінің барлық проблемаларын шешуге тура келедіфизикалық, әлеуметтік, рухани, психологиялық. Вирджини Хендерсонның жақсы анықтамасы бойынша: Біздің міндетіміздің біріадамның денсаулығына, сауығуына және тыныш өліміне қатысы бар іске көмек көрсету болып табылады.

ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 1. Муратбекова С.К. Терапиядағы мейірбике ісі.- Астана «Фолиант», 2007 ж б. 2. Лычев В.Г., Карманов В.К. Сестринское дело в терапии. С курсом первичной медицинской помощи. М. «Форум-Инфра-М», 2007 г б. 3. Смолева Э.В. Сестринское дело в терапии с курсом первичной медицинской помощи. Ростов-на-Дону, 2005 г.-480 б. 4. Барыкина Н. В., Зарянская В.Г. Сестринское дело в хирургии:Учеб. пособие.- Ростов н/Д:Феникс, б. 5.Денсаулық журналы 3,2014 ж 6.Денсаулық сыры 2,2015 ж