ЗА Ң ДЫ Ж Ә НЕ ЖЕКЕ Т Ұ Л Ғ АЛАРДЫ Ң М Ү ЛКІНЕ САЛЫ Қ САЛУ Эканомика Рысқали Мадина

Жалпы меншікие салынатын салықтың мейлі жер салығы, мүлік немесе көлік құралдарына салынатын салық болсын, олардың мақсаты меншікті тиімді пандалануға ынталандыру, өйткені салықтың мөлшері меншіктің көлеміне, сапасына қарай белгіленеді. Алайда, көлемінің ірі болуы табыстың көбеюуіне кепілдік бермейді : егерь салық салынбаса ірі меншік иелерінің артықшылықтары молаяды да, мүлікті дұрыс пандалануға ұмтылмайды. Осылайша мүлік салығы, жер салығы қоғам алдында салық жауапкершілігін көтеруге бағытталған нақты салықтарға жатады. Меншікие салынатын салықтар салық салу әдістерінің кадастрлық және декларациялық түрлерімен алынады да, жергілікті бюджетке түседі. Меншікие салынатын салықтарды санитарлық ( сауықтыру ) салықтар деп те атайды, өйткені мемлекет аталған салық ставка сын жоғары көтерген кезде, салық төлеушілер өз меншік құқығындағы, оралымды басқаруындағы және иелегендегі кәсіпкерлік қызметке қолданылмайтын немесе панда әкелмейтін, тиімсіз салық салу объектлерінен құтылуға асығады.

Заңды және дара ( жеке ) кәсіпкерлерге салық салу Салық төлеушілер : Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығында салық салу объектісі бар заңды тұлғалар ; Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу объектісі бар дара кәсіпкерлер.

Мүлік салығын төлеуш i лер болып табылмайды : өз ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және қайта өңдеу процесінде тікелей пандаланатын, меншік құқығында бар салық салу объектілері бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер. мемлекеттік мекемелер ; уәкілетті мемлекеттік органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары ; діни бірлестіктер.

Салық салу объектісі нег i сг i құралдар құрамында есепке алынатын ғимараттар, құрылыстар немесе қаржы есептіліг i н i ң халықаралық стандарттарына Қазақстан Республикасының бухгалтер i к есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес скелет i н жылжымайтын мүл i кие салынған инвестициялар

Ескерту : I.Қазақстан Республикасы Y кіметінің шешімі бойынша консервацияда тұрған ғимараттар, құрылыстар ; II.ортақ пандаланылатын мемлекеттік автомобиль жолдары мен олардағы жол құрылыстары : III.аяқталмаған құрылыс объектілері салық салу объектілері болып табылмайды.

Салық базасы БУХГАЛТЕРЛ I К ЕСЕПТ I Ң ДЕРЕКТЕР I БОЙЫНША АЙҚЫНДАЛАТЫН САЛЫҚ САЛУ ОБЪЕКТІЛЕРІН I Ң ОРТАША ЖЫЛДЫҚ БАЛАНСТЫҚ ҚҰНЫ Салық салу объектілерінің орташа жылдық баланстық құны қалай анықталады ? ағымдағы салық кезеңінің әр айының бірінші күні мен есепті кезеңненкейінгі кезең айының бірінші күніндегі салық салу объектілерінің баланстық құнын қосу кезінде алынған соманың 1/13 ретінде айқындалады

Салық ставкалары o заңды тұлғалар мүл i к салығын салық база сына 1,5 пайыз мөлшерлеме бойынша есептейд i. o Мүлік салығын салық базасының 0,5 пайыз мөлшерлеме бойынша : дара кәсіпкерлер ; оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғалар есептейді.

Төменде аталған заңды тұлғалар мүлік салығын салық базасының 0,1 пайыздық мөлшерлеме бойынша есептейді : Коммерциялық емес ұйымдар ; негісгі қызмет түрі кітапханалық қызмет көрсету саласындағы жұмыстарды орындау ( қызметтер көрсету ) болып табылатын ұйымдар ; ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцииииияларды жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар ; мемлекеттік меншіктегі және бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын су қоймаларының, су тораптарының және табиғат қорғау мақсатындағы басқа да су шаруашылығы құрылыстарының объектілері бойынша заңды тұлғалар ; ауыл шаруашылығы тауарларын өндіруші заңды тұлғалардың және шаруа немесе фермер қожалықтарының жерін суландыру үшін пандаланылатын гидромелиорациялық құрылыс объектілері бойынша заңды тұлғалар ; ауыз сумин қамту объектілері бойынша заңды тұлғалар.

Салық есептілігі Мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер сомаларының есеп - қисабы есепті салық кезеңінің 15 ақпанынан кешіктірілмей табыс етіледі Шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режімін қолданатын дара кәсіпкерлерді қоспағанда, салық төлеушілер салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша салық органдарына ағымдағы төлемдер сомаларының есеп - қисабын және декларация на тапсыруға міндетті ( салық кезеңінен кейінгі кезеңнің 31 наурызынан кешіктірмей ). Шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режімін қолданатын дара кәсіпкерлер салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша салық органдарына декларация тапсыруға міндетті.

Салықты есептеу мен төлеу тәртібі салық төлеушілер салық кезеңі ішінде мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдерді төлеуге міндетті, олар салық салу объектілерінің салық кезеңінің басындағы бухгалтерік есепке алу деректері бойынша айқындалған баланстық құнына тиісті салық мөлшерлемесін қолдану арқылы айқындалады Салық төлеушілер салық кезеңінің 25 ақпанынан, 25 мамырынан, 25 тамызынан және 25 қарашасынан кешіктірмей, салықтың ағымдағы төлемдерінің сома сын тең үлестермен енгізеді Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша жүргізіледі.

ЖЕКЕ Т Ұ Л Ғ АЛАРДЫ Ң М Ү ЛІК САЛЫ Ғ Ы

Салық төлеушілер және салық объектісі салық салу объектісі бар жеке тұлғалар мүлік салығын төлеушілер болып табылады Салық салу объектісі - Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі Қазақстан Республикасының аумағындағы тұрғын үйлер, үйлер, саяжай құрылыстары, гараж дар және өсге де құрылыстар, ғимараттар, үй - жайлар, сендай - ақ аяқталмаған құрылыс объектілері қоныстану, пандалану күнінен бастап

Салық базасы - Жылжымайтын мүлікие құқықтарды тіркеу саласындағы мемлекеттік уәкілетті орган әрбір жылдың қаңтарындағы жағдай бойынша белгілейтін, арнайы тәртіппен айқындалатын салық салу объектілерінің құны Қ = Қ б х S х К физ х К функцииии х К айм х К аег. өсг. Қ - салық салу мақсаты үшін мүлік құны, Қ б - тұрғын жайдың, саяжай құрылысының бір шары метрінің базалық құны, S - тұрғын жайдың, саяжай құрылысының шары метрмен көрсетілетін пандалы алаңы, К физ - физикалық тазу коэффициенті, К функцииии - функцииииионалдық тазу коэффициенті, К айм - аймаққа бөлу коэффициенті, К аег. өсг - айлық есептік көрсеткіштің өсгеру коэффициенті.

әдебиеттер тізімі 1) А. Д. Умбетәлиев, Ғ. Е. Керімбек Салық және салық салу : Оқулық.--- Алматы : Экономика, бет. 2). Нурумов А. А. Салық және салық салу : Оқу құралы,- Астана. ҚазЭҚХСУ, БПО, ) ҚР - ның Салық Кодексінің баптары