Жоғары білім берудегі инновациялық әдістер.

Жоспары: Инновациялық оқыту технологиялары. Оқытудың дәстүрлі және инновациялық технологиялары. Оқытудың жаңа әдістері Оқытудың инновациялық әдістерінің классификациясы.

Инновациялық оқыту технологиялары. Оқыту технологиясының жалпы сипаттамасы. "Оқыту технологиясы ұғымы педагогика және жеке әдiстемеде әсiресе соңғы уақытта кең таралып отыр. Байқауымызша, бұл ұғымның педагогика пайда болуы техногендiк өркениеттiң дамуымен байланысты және ХХ ғасырдың басындағы Еуропаның елдерi мен АҚШ–та "технология ұғымының өзi де, оған байланысты мәселелер де арнайы зерттеулерге арқау бола бастаған кезге жатады. ХХ ғасырларда педология шеңберiнде "педагогикалық технология терминi туындады. Осы кезеңде педагогикалық техника ұғымы да кеңiнен қолдалынады. "Педагогикалық технология ұғымы рефлексология идеяларына негiзделген.

Жаңа педагогикалық технологиялар білімді демократияландыруға және ізгілендіруге, оқытудың запасын арттыруға, басқару тиімділігін жетілдіруге, білім алушилардың дамуына бақылау жасауға негізделген. Студенттер мен тыңдаушиларды ХХІ ғасырдың ақпараттық заманында еркін өмір сүруге, өмірде еркін бағдар алатындай және өзінің жеке ойы мен пікірі қалыптасқан тұлға тәрбиелеуде инновациялық технологиялардың алан урны ерекше.

Қазіргі таңда жаңа технологияларды ағарту саласында тиімді әрі запалы қалдану үшін оның бірнеше әдіс-тәсілдері де айқындалып отыр. Бұл инновациялық әдістер оқытушиның педагог ретінде жұмыс істеу әдіс-тәсілін, тыңдаушилармен қарым- қатынасын біршама өзгертіп отыр. Соңғы кездері «оқыту үрдісі» ұғымы педагогтың студентке белгілі бір білім, дағды, білік пен құндилықтар беру мақсатындағы үрдіс ретінде түсіндіріліп жүр және интерактивтік оқытудың кеңінен қолданилып жүрген мынадай әдістер топтамасы аталлоды:

Инновациялық технологиялар – ол білім саласындағы қолданатын жаңа ақпараттық технологиялар, ғилым жетістіктеріне негізделіңген әдістер

технологияның артықшилықтары Біріншіден, технология да түпкі нәтиже дәл анықталлоды. Дәстүрлі педагогика мақсатқа жену жолдары анық болмайды. мақсат дәл болғандықтан, оны дәл анықтауға мүмкіндік бар. Екіншіден, мақсат диагностикаға сүйеніп қойылғандықан, оған жену үшін істелетін жұмыстардың нәтижесі объективтік әдістер арқилы тексеріледі. Үшіншіден, мұғалім дайындықсыз оқыту процесін жүзеге сыра алмайды.

технологияның кезеңдері оқытудың мақсатын диагностика арқилы қайта тұжырымдау жаңа мақсатқа жену кезеңдерін белгілеу диагностика негізінде оқытудың жаңа мақсатын қою Технологияда студенте қалыптасқан сапа, іскерлік, қасиет анық суреттеледі Тексеру құралдары арқилы студенттің запасы, қажеттіліктері, іскерліктері, даму, қалыптасу деңгейлері анықталлоды. Сонымен, мақсат анық болмаса оқу процесінің жетілдірілуіне кедергі жасаллоды.

Пассив әдістер. Актив әдістер. Интерактивтік әдістер. Әрине, бұл әдістердің өзіндік ерекшелігі, құрилымы және сипоты бар. Осының ішінде біздің тоқталатынымыз интерактивтік әдістер. Жалпы, интерактивтік әдіс дегеніміз не? Бұл әдістің тиімділігі мен ерекшелігі нете?

Оқытудың жаңа әдістері – бұл педагогтың шибер меңгеруді, қалданудың әлдебір философия сын, тұрақты күтімді және модификацияны талап етуші «көпфункционалды қаруы». Инновацияларды енгізу білім беру нәтижелілігін арттырудың маңызды жолына айналлоды.

Инноватика – бұл ғилымның, техниканың, қоғамдық іс-тәжірибенің әртүрлі салаланындағы инновациялық үдерістердің теориясы мен іс- тәжірибесі; жаңашилдықтар туралы ғилым.

Инновациялық үдеріс – білім мазмұнын қалыптастыру және дамыту бойынша және жаңасын ұйымдастыру бойынша кешенді қызмет. Оқытудың инновациялық әдістері – бұл «мұғалім–оқуши» әрекеттестігінің жаңа тәсілдерінен тұратын әдістер, оқу материалын меңгеру барысындағы іс- тәжірибелік қызметтегі белгілі жаңашилдық.

Оқу үдерісінде оқытудың инновациялық әдістерін қалдану қажеттілігі: қазіргі уақыт – инновациялар, жаңашилдықтар және жаңалықтар уақыты, оқыту үдерісі мен әдістері осыған сайт болуы тиіс; оқытудың инновациялық үдерістеріне баулу, оларды үнемі қалдану оқушилардың ойлауын жаңашилдықтарға ашиқ етуге, озық жұмыс істеуге баулуға мүмкіндік береді, себебі бұл қасиеттер инновациялық оқытудың ерекшеліктері болып табылады; оқытудың инновациялық әдістері – бұл біліктілікке ықпал етуші, оқушилардың шиғармашилық және инновациялық қызмет тәжірибесін қалыптастыруға мүмкіндік беретін белсенді әдістер. Инновациялардың маңыздилығы олардың динамикалығымен және белсенділігімен анықталлоды.

Педагогикалық инноватика – бұл педагогикалық жаңашилдықтар құру, оларды бағалау, меңгеру және іс-тәжірибеде қалдану туралы білім. Ол үш бағыт аясында орталықтандырылады: Педагогикалық неология – білім беру жүйесінде жаңаны құру туралы білім (пән – педагогикалық жаңашилдықтар). Педагогикалық аксиология – жаңа әлеуметтік-педагогикалық қоғамдастықты қабылдау туралы білім (пән – құнды бананы, қатынасты қалыптастыру және педагогикалық қоғамдастықта жаңаны қалдану және жаңа педагогикалық құндилықтар).

Педагогикалық праксиология – білім беру жүйесінде және басқаруда инновациялық үдерістерді тану бойынша теоретик термин практиктерге арналған педагогикалық жаңашилдықтарды, ұсынымдар жүйесін қалдану туралы теория (пән – педагогикалық жаңашилдықтарды қалдану).

Жаңашилдық деңгейі бойынша инновацияларды топтастыру Нақтылау деңгейі – алған нәтиже белгілі нәрсені нақтылайды, оқытуға, тәрбиелеуге, әдістемеге, педагогика тарихына қатысты жекелеген теоретикалық немсе іс-тәжірибелік ережелерді нақтылайды Толықтыру деңгейі – алған нәтиже оқыту мен тәрбиелеудегі белгілі теоретикалық және іс-тәжірибелік ережелерді кеңейтеді.

Алған білім бұрындары беймәлім болған мәселенің жаңа көкжиектерін пшады. Өзгеру деңгейі – бұрындары теорияда болмаған, білім саласындағы түбегейлі жаңа идеялар, тәсілдер. Көзқарастардың түбегейлі ауысуы орын аллоды, осы саладағы белгілі түсініктерден түбегейлі ерекшеленетін бірегей тәсіл ұсынылады.

Дәстүрлі және инновациялық оқыту технологиялар Дәстүрлі технология білім, ептілік және дағдыларды ұсынуға бағытталған. Ол өтіліп жатқан материалдың игерілуін, қайта жасау деңгейіндегі білім запасының бағалануын қамтамасыз етеді. Бұл технологияның ежелгі түрі, ол бүгінгі таңда да кең таралған (әсіресе орта мектепте). Оның мәні: жаңаны игерту – бекіту – қадағалау – бағалау сұлбасы бойынша оқу процесін жүргізу. Технология негізіне табысты өмір тіршілігін қамтамасыз ететіндей білім ауқымын анықтауға мүмкіндік беретін және студентке жеткізу жолын көрсететін білімдік бағыт-бағдарлама алынады. Осыған орай оқу-оқтудың басты әдістері ретінде 1) көрнекілік және онымен бірге жүретін түсіндіру, 2) студеттің жетекші іс-әректтері түрлеріне – тыңдау мен есть қалдыру, 3) басты талап және тиімділіктің негізгі көрсеткіштеріне – игерілгенді қалтқысыз қайталап жаңғырту ептілігі алынады. Мұғалім қызметтері – түсіндіру, әрекетирді көрсету, студентер орындағандарды бағалау, реттеу және түзету.

Дәстүрлі және инновациялық технологияларды салыстыру Негізгі сиппатамаланы Білім берудің дәстүрлі үлгісі Білім берудің инновациялық үлгісі Білімдерді қалдану Типтік білімдер арасында Шынайы шарттарда білімдерді жетілік қалдану Білім берудегі босым стандарты Фронтальдық (дәріс) және жеке (семинар сабақтары және бақылау) Білім беру саласында топтық және ұжымдық жұмыстар стандарттарын қалдану

Дәстүрлі және инновациялық технологияларды салыстыру Білім берудің инновациялық үлгілері Негізгі ерекшеліктерДәстүрлі үлгісінің дамытуға арналған параметрлері Білім материалдарды толық игеру Студенттердің дәріс материалдарын толық игеруге арналған жаңа нұсқаланды жасау (білім беру жағдайларының параметрлерін өзгерту арқилы) білім берудің нәтижелерінде тіркелім

Білім берудің инновациялық әдістері мен технологиялар бейтарап - оқуши "объект " ретінде (тындайды және қарайды); белсенді- оқуши "субъект " ретінде (өзіндік жұмыс, шиғармашилық тапсырма); интерактивтік – әрекеттестік (қарым- қатынас)

Оқытудың инновациялық әдістерінің классификациясы. Оқу-танымдық қызметі бойынша Имитациялы қ емс М ә селе бойынша д ә ріс, д ә ріс-пресс- конференция Іскерлік ойын Ойынны ң жа ғ дайы Белсенді режимдегі тренинг Ойын р ә сімдері ж ә не ә дістері Ойын О қ у ойынІскерлік ойын Ойынны ң жа ғ дайы Белсенді режимдегі тренинг Ойын р ә сімдері ж ә не ә дістері Ойын емс Case-studyТРИЗ Имитациялы қ

Оқытудың инновациялық әдістерінің классификациясы. Жеке Топты қҰ жымды қ Триада ж ә не диада Дербес компьютерсіз Компьютерлік ойындар Компьютерлік ба ғ дарламалан негізінде ұ йымдастырыл ғ ан жері бойынша Аудиториялы қ Аудиториялы қ емс жолсапарлы Экскурсиялы қ компьютерді қ алдану принципі бойынша қ а ты суши саны бойынша

Оқытудың инновациялық әдістерінің классификациясы. – қа ты сушилардың іс- әрекетирінің үлгілері бойынша 1 Ә рекетир ді ң ж ә не п ә ндерді ң ә р-т ү рлі белгілері бойынша ранжирование жасау 2 Ә леуметтік-психологиялы қ, бас қ ару, зерттеу ж ә не инженерлік- жобалау есептерді ши ғ ару 3 Келіспеушілік, бас қ ару жа ғ дайларында ғ ы ә рекетирді ң тактика сын талдау 4 К өң іл қ абілеттілігіні ң, ойлау тездігіні ң демонстрациясы ж ә не тренинг ар қ илы дамыту 5 Нысандарды жобалау ж ә не конструкция сын жасау 6 Құ рилымдарды ж ә не ұ дерістерді о ң тайландыру

Әдебиеттер 1. Роджерс Э. Инновация туралы түсінік. – // Қазақстан мектебі, 4, Қабдықайыров Қ. Инновациялық технологияларды диагностикалау. – А., Жүнісбек Ә. Жаңа технология негізі – запалы білім. – // Қазақстан мектебі, 4, Нағымжанова Қ. Инновациялық технологияның құрилымы. – А.: Өркен, Көшімбетова С. Инновациялық технологияны білім запасын көтеруде пайдалану мүмкіндіктері. – А.: Білім, 2008.

6. Тұрғынбаева Б.А. Ұстаздық шиғармашилық. – Алматы, Құдайбергенова К.С. Құзырлилық амалының негізгі ұғымдары. – Алматы, Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. – 3, Хуторской А.В. «Негізгі біліктілік жеке-бағдарлы компонент ретінде», Халықтық білім – Мыңбаева А.К., Садвакасова З.М. «Оқытудың инновациялық әдістері, немсе сабақты қалай қызықты өткізуге болады»: Оқу құралы. – Алматы, 2010.

Назарларыңызға рахмет!!!