Та қ рыбы:Алалия
Сөйлеу тіліндегі ақаулықтардың ішіндегі алалия ең ауры болып есептеледі. Алалияға шалдыққан бала тілі шықпаған мақау болады. Ондай баланың сөйлеу тілі логопедияның жәрдемінсіз өздігінен қалыптаспайды. Алалия денегіміз – гректің «А» жоқ денег мағынада қолданылатын латынның LOQOS сөйлеу денег ұғымдарын білдіріп, ал бас ми қабығының сөйлеу тілі аймағындағы іштен және баланың жас кезіндегі болатын органикалық зақымданудың салдарынан сөйлеу тілінің жетілмей қалуы.
Алалия түрлері: Моторлы алалия Сенсорлы алалия.
Сөйлеу тілінің қалыптасуындағы бұзылудың шығу себебі орталық негры жүйелерінің органикалық зақымдануына байланысты оаған миненко- энцефалите, қызымықтан және жарақаттанудан кейінгі асқыну, бас миының жарақаттан зақымдануы, ісіп қызаруы, ауры және тез босанудың салдарынан миға қан құйылуы, ұрықтың құрсақтағы даму кезеңіндегі, сендай-ақ баланың бір айлығынан жылдығына дейінгі кезеңдердегі зат алмасуының бұзылулары жатады.
Моторлы алалия:орталық бөліктің органикалық бұзылуының нәтижесінде пайда болады. Мұндай неврологиялық теріс көрініс сөйлеу тілі жетілунің қатты кешеуілдеуімен байланысты сөйлеу тілінің белсенділігінің төмендеуіне, сөйлеуге зауқының жойылуына және ой-өрісі мен психологияның дамуының біртіндеп арта қалуына әкеліп соғады.
Сенсорлық алалия:месту қабілетінің дені бүтіңдей сау кезіндегі қабылдау түйсігімен сөйлеу тілінің түсінуінің құрылысы бұзылған ақаулық.
Сенсорлы алалия бас миының сол жақ жартысының самой аймағының зақымдануына байланысты пайда болады. Сенсорлы алаликтер өзіне айтылған сөйлеу тілін мүлде түсінбейді немесе өте нашар түсінеді. Ересектердің ауызша айтқан сөздеріне бірден құлақ осады, жеңіл өтініштерін және тапсырмаларын ықыласпен орындайды. Ата-аналар тәрбиешімен және логопедтің қабылдауына өздерінің балалары туралы әңгімелерінде: «ол бәрін түсінеді, бірақ сөйлемейді» денегді жиі айтады.
Афазия Адамның сөйлеу қабілетінен жартылай немесе біржола айырылуы. Мұндай кемістік мидағы сөйлесу орталықтары мен қан тамырларының ісініп, бас сүйегінің зақымдалу салдарынан болады.