1

дар мавзуи 2

ШАРЊИ ТАЃЙИРОТУ ИЛОВАЊО БА 3

4 Асосгузори сулњу вањдаты милї – Пешвой милат, Преизденты Љумњурии Тољикистон, муњтарам Эмомалї Рањмон сарвари : С улњпарвар А далатпеша Р ањнамо Ќ авиирода О дик Н ављавон У стувор Н отарс

Констытутсия ҳамчун ҳу ҷҷ аты сиёсиву ҳуқуқ ӣ догма нест. Эмомалї Рањмон Суханрон ӣ дар ма ҷ лиси антонов ӣ бахшида ба та ҷ лили 20- умин солгарди Констытутсияи Ҷ умҳурии То ҷ икистон 5

6

Констытутсияи (Сарќонуни) Љумњурии Тољикистон Констытутсияи Љумњурии Тољикистон

2. Дар мода и 1 қ сми дуюм по мазмуни зарен шшолова карда шават: 8

« Шакли идораи Ҷ умҳурии То ҷ икистон преиздент ӣ мепошад.»

3. Қ сми якуми мода и 5 дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 10

Инсон, ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ орион аризши ол ӣ мепошанд. «Инсон, ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой ӯ аризши ол ӣ мепошанд.».

4. Дар қ сми форуми мода и 7 калима ҳ ой «маризву маъмуриро» ба калима ҳ ой «маъмурию ҳ удудиро» иваз карда шаванд. 12

Тартыби таксис ва та ғ йири во ҳ ид ҳ ой маризву маъмуриро қ онуни констытуционно ӣ танизм менамояд. Тартыби таксис ва та ғ йири во ҳ ид ҳ ой маъмурию ҳ удудиро қ онуни констытуционно ӣ танизм менамояд. Тартыби таксис ва та ғ йири во ҳ ид ҳ ой маъмурию ҳ удудиро қ онуни констытуционно ӣ танизм менамояд.

5. Дар мода и 8 дар қ сми форум калима «Ташкилот ҳ ой» ба калима «Итты ҳ ббодин ҳ ой» иваз карда шават 14

Ташкилот ҳ ой дин ӣ аз давлат ҷ удо буда, ба кор ҳ ой давлат ӣ мухббодила карда наметавонанд. Итты ҳ ббодин ҳ ой дин ӣ аз давлат ҷ удо буда, ба кор ҳ ой давлат ӣ мухббодила карда наметавонанд.

Қ сми шашум по мазмуни зарен шшолова карда шават: 16

« Дар То ҷ икистон фаъолияты ҳизбҳой сиёсии дигор давлатҳо, таксиси ҳизбҳой хусусияты мил ӣ ва динидошта, инчунин маблағгузории ҳизбҳой сиёс ӣ аз ҷ они бы давлатҳо ва созмонҳой хори ҷӣ, шах сони ҳуқуқ ӣ ва шаҳрвандони хори ҷӣ манъ аст.».

6. Дар мода и 14 дар қ сми дуюм калима ҳ ой «ма ҳ алл ӣ ва ма қ омоты худидоракунии ма ҳ аллиро» ба калима ҳ ой «ма қ омоты ма ҳ аллеи ҳ окимияты давлат ӣ ва худидоракуниро» иваз карда шаванд; 18

Ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой янсон ва ша ҳ рванд бевосита ямал ӣ мешаванд. Он ҳ о ма қ сад, мазмун ва татби қ и қ онун ҳ о, фаъолияты ҳ окимияты қ онунгузор, и ҷ ройя, ма ҳ алл ӣ ва ма қ омоты худидоракунии ма ҳ аллиро муайян мекунанд ва ба воситаи ҳ окимияты суд ӣ таъмин мегарданд. Ҳуқуқ ва озббодиҳой янсон ва шаҳрванд бевосита ямал ӣ мешаванд. Онҳо мақсад, мазмун ва татбиқи қонунҳо, фаъолияты ҳокимияты қонунгузор, и ҷ ройя, мақомоты маҳаллеи ҳокимияты давлат ӣ ва худидоракуниро муайян мекунанд ва ба воситаи ҳокимияты суд ӣ таъмин мегарданд.

Дар қ сми сеюм калима ҳ ой « ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой ша ҳ рванд» ва «сохты констытуционно ӣ » мувофи қ ан ба калима ҳ ой « ҳ у қ у қ у озббоди ҳ ой янсон ва ша ҳ рванд» ва «ннасос ҳ ой сохтори констытуционно ӣ, амнияты давлат, мудофиаи мамлакат, ппахло қ и ҷ омега, си ҳ аты а ҳ ол ӣ » иваз карда шаванд. 20

Ма ҳ дуд карданы ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой ша ҳ рванд тан ҳ о ба ма қ сади таъмини ҳ у қ у қ ва озббодии дигорон, тартыпоты ҷ амъият ӣ, ҳ имояи сохты констытуционно ӣ ва тамомияты аризи ҷ ум ҳ ур ӣ пправо дониста мешават. Ма ҳ дуд карданы ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой янсон ша ҳ рванд тан ҳ о ба ма қ сади таъмини ҳ у қ у қ ва озббодии дигорон, тартыпоты ҷ амъият ӣ, ҳ имояи ннасос ҳ ой сохтори констытуционно ӣ, амнияты давлат, мудофиаи мамлакат, ппахло қ и ҷ омега, си ҳ аты а ҳ ол ӣ ва тамомияты аризи ҷ ум ҳ ур ӣ пправо дониста мешават.

7. Дар мода и 15 қ сми якум дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 22

« Шаҳрванди Ҷ умҳурии То ҷ икистон шахсе ҳисоб меёбад, ки дар р ӯ из қабдули Констытутсия шаҳрванди Ҷ умҳурии То ҷ икистон буд ё мутобиқи қонунгузории Ҷ умҳурии То ҷ икистон ё шартномаҳой байналмилалии То ҷ икистон шаҳрвандии Ҷ умҳурии То ҷ икистонро соҳиб душа пошад.»

Дар мода и 15 дар қ сми дуюм пайвандаки «ва» ба пайвандаки «ё» иваз карда шават 24

Мансубияты ша ҳ рванди То ҷ икистон ба ша ҳ рванди давлаты дигор эътыроф намешават, ба истысной мадрид ҳ ое, ки дар қ онун ВА шартнома ҳ ой байнидавлаты То ҷ икистон нишан деда душааст. Мансубияты ша ҳ рванди То ҷ икистон ба ша ҳ рванди давлаты дигор эътыроф намешават, ба истысной мадрид ҳ ое, ки дар қ онун Ё шартнома ҳ ой байнидавлаты То ҷ икистон нишан деда душааст.

Дар мода и 15 қ сми сеюм дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 26

Тартыби ба ша ҳ рванд ӣ қ абдул душан ва аз он хори ҷ гардиданро қ онуни констытуционно ӣ танизм менамояд. «Тартыби со ҳ иб душан ва қ атъ гардиан ша ҳ рвандии Ҷ ум ҳ урии То ҷ икистонро қ онуни констытуционно ӣ танизм менамояд.».

8. Дар қ сми дуюми мода и 16 калима «эълондуша» ба калима «му қ арраргардида» иваз карда шават. 28

Ша ҳ рванди хори ҷӣ ва шасси биша ҳ рванд аз ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой эълондуша истыфода мебаранд ва баробари ша ҳ рванди То ҷ икистон ваизфа ва масъулият доран, ба истысной ҳ алат ҳ ое, ки қ онун пешбини намудааст. Ша ҳ рванди хори ҷӣ ва шасси биша ҳ рванд аз ҳ у қ у қ ва озббоди ҳ ой му қ арраргардида истыфода мебаранд ва баробари ша ҳ рванди То ҷ икистон ваизфа ва масъулият доран, ба истысной ҳ алат ҳ ое, ки қ онун пешбини намудааст.

9. Дар қ сми якуми мода и 18 калима ҳ ой « ҳ а ққ и изндаг ӣ » ба калима ҳ ой « ҳ у қ у қ ба ҳ акт» иваз карда шаванд. 30

Ҳар классссс ҳаққи изндаг ӣ дора. Ҳар классссс ҳуқуқ ба ҳакт дора. Ҳар классссс ҳуқуқ ба ҳакт дора.

10. Дар қ сми дуюми мода и 20 калима « ҷ ино ӣ » ба калима « ҷ иноят ӣ » иваз карда шават. 32

Ҳе ҷ классссс баъди гузаштани м ӯ ҳлаты таъқиби ҷ ино ӣ, инчунин барой сидор карданы рафторе, ки ҳангоми воқеъ душанаш ҷ иноят ҳисоб намеёфт, ба ҷ авобгари кашида намешават. Барой як ҷ иноят ҳе ҷ классссс такроран ҷ азо намебинад. Ҳе ҷ классссс баъди гузаштани м ӯ ҳлаты таъқиби ҷ иноят ӣ, инчунин барой сидор карданы рафторе, ки ҳангоми воқеъ душанаш ҷ иноят ҳисоб намеёфт, ба ҷ авобгари кашида намешават. Барой як ҷ иноят ҳе ҷ классссс такроран ҷ азо намебинад.

11. Дар қ сми форуми мода и 27 калима «Шахсоне» ба калима «Ша ҳ рвандоне» иваз карда шават. 34

Шахсоне, ки аз тарифа суд ғ анри қ обили ямал дониста душаанд ва ё мувофи қ и ҳ руками суд дар ҷ ой ҳ ой аз озод ӣ ма ҳ румдушагон него ҳ дошта мешаванд, ҳ у қ у қ и дар интыхопот ва раъйпурси иштырок кардан надоран. Ша ҳ рвандоне, ки аз тарифа суд ғ анри қ обили ямал дониста душаанд ва ё мувофи қ и ҳ руками суд дар ҷ ой ҳ ой аз озод ӣ ма ҳ румдушагон него ҳ дошта мешаванд, ҳ у қ у қ и дар интыхопот ва раъйпурси иштырок кардан надоран.

12. Ҷ умлаи дуюми қ сми якуми мода и 28 дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 36,

Шаҳрванд ҳақ дора дар ташкили ҳизбҳой сиёс ӣ, аз ҷ умла ҳизбҳой характер и демократ ӣ, дин ӣ ва атеист ӣ дошта, иттыфоқҳой класссссаба ва дигор иттыҳббодинҳой ҷ амъият ӣ иштырок намояд, ихтыёран ба онҳо хббодил ва аз онҳо хори ҷ гарда. «Шаҳрванд ҳуқуқ дора дар ташкили ҳизбҳой сиёс ӣ, иттыфоқҳой класссссаба ва дигор иттыҳббодинҳой ҷ амъият ӣ иштырок намояд, ихтыёран ба онҳо хббодил ва аз онҳо хори ҷ гарда.».

13. Ба қсми сеюми мода и 32 баъд аз калимаҳой «ҳизбҳой сиёс ӣ » аломаты «,» ва калимаҳой «дигор шах сони ҳуқуқ ӣ » шшолова карда шаванд. 38,

Товони харари моддї ва маънавие, ки шахс дар найты ҷ аи ямали ғанриқонунии мақомоты давлат ӣ, иттыҳббодинҳой ҷ амъият ӣ, ҳизбҳой сиёс ӣ ва ё шах сони алоҳида мебинад, мувофиқи қонун аз ҳисоби онҳо руёнида мешават. Товони харари моддї ва маънавие, ки шахс дар найты ҷ аи ямали ғанриқонунии мақомоты давлат ӣ, иттыҳббодинҳой ҷ амъият ӣ, ҳизбҳой сиёс ӣ, дигор шах сони ҳуқуқ ӣ ва ё шах сони алоҳида мебинад, мувофиқи қонун аз ҳисоби онҳо руёнида мешават.

14. Қ сми дуюми мода и 34 дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 40,

Падару модар барой тарбияи фарзандон ва фарзандони поли ғ у қ обили ме ҳ нат барой него ҳ рубин ва таъмини падару модар масъуланд. «Падару модар барой таълиму тарбияи фарзандон ва фарзандони полиғу қобили меҳнат барой негоҳрубин ва таъминоты и ҷ тымойи падару модар масъул мепошанд.».

15. Дар мода и 37 калима «пул ӣ » ба калима «пардохт- лаванда» иваз карда шават. 42,

Ша ҳ рванд ҳ у қ у қ и истории ҳ ат дора. Ин ҳ у қ у қ по ро ҳ и му қ аррар карданы ҳ афта ва р ӯ из кор ӣ, рухсаты ҳ арсолаи пул ӣ, р ӯ з ҳ ой ҳ ар ҳ афтаинаи истории ҳ ат ва шаройт ҳ ой дигоре таъмин карда мешават, ки қ онун муайян кардааст. Ша ҳ рванд ҳ у қ у қ и истории ҳ ат дора. Ин ҳ у қ у қ по ро ҳ и му қ аррар карданы ҳ афта ва р ӯ из кор ӣ, рухсаты ҳ арсолаи пардохтлаванда, р ӯ з ҳ ой ҳ ар ҳ афтаинаи истории ҳ ат ва шаройт ҳ ой дигоре таъмин карда мешават, ки қ онун муайян кардааст.

16. Дар қсми якуми мода и 38 калима «туризм» ба калима «сайтҳ ӣ » иваз карда шават. 44,

Ҳ ар шахс ҳ у қ у қ и ҳ ифиз саламат ӣ дора. Шахс дар дойраи му қ аррарнамудаи қ онун аз ёрии тебби ройгон дар муассиса ҳ ой ккнига ҳ дарии тандурустыи давлат ӣ истыфода менамояд. Давлат барой солимгардонии му ҳ эты изст, инкишофи оммавии варизш, тарбияи ҷ симон ӣ ва туризм тадбир ҳ о меандешад. Ҳ ар шахс ҳ у қ у қ и ҳ ифиз саламат ӣ дора. Шахс дар дойраи му қ аррарнамудаи қ онун аз ёрии тебби ройгон дар муассиса ҳ ой ккнига ҳ дарии тандурустыи давлат ӣ истыфода менамояд. Давлат барой солимгардонии му ҳ эты изст, инкишофи оммавии варизш, тарбияи ҷ симон ӣ ва сайт ҳ ӣ тадбир ҳ о меандешад.

17. Дар мода и 40 дар қ сми якум калима « ҷ амъият» ба калима « ҷ омега» иваз карда шават; 46,

Ҳ ар шахс ҳ а қ дора озодона дар ҳ акты фар ҳ ангии ҷ амъият, э ҷ ббоди баде ӣ, ильм ӣ ва техник ӣ ширкат варзад, аз дастовард ҳ орион ҳ о истыфода канад. Ҳ ар шахс ҳ а қ дора озодона дар ҳ акты фар ҳ ангии ҷ омега, э ҷ ббоди баде ӣ, ильм ӣ ва техник ӣ ширкат варзад, аз дастовард ҳ орион ҳ о истыфода канад.

Дар мода и 40 дар қ сми сеюм калима «дар» ба калима «та ҳ ты» иваз карда шават. 48,

Моликияты за ҳ н ӣ дар ҳ имояи қ онун аст. Моликияты за ҳ н ӣ та ҳ ты ҳ имояи қ онун аст.

18. Дар қ сми якуми мода и 45 калима ҳ ой «Додани» ва «ваизфаи ҳ ар классссс мепошад» мувофи қ ан ба калима ҳ ой «Супоридани» ва « ҳ атмис» иваз карда шаванд. 50,

Додани андоз ва пардохт ҳ о, ки қ онун муайян кардааст, ваизфаи ҳ ар классссс мепошад. Супоридани андоз ва пардохт ҳ о, ки қ онун муайян кардааст, ҳ атмис.

19. Дар мода и 49 ҷ умлаи сеюми қ сми якум дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 52

Ҳар як шаҳрванди Ҷ умҳурии То ҷ икистон, ки синни ӯ аз 25 кам напошад ва дорой таҳсилоты ол ӣ пошад, метавонад вакили Ма ҷ лиси намояндагон интыхоб шават. Вакили Ма ҷ лиси намояндагон шахсе интыхоб душа метавонад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷ умҳурии То ҷ икистонро дошта пошад ва синни ӯ аз 30 кам набуда, дорой таҳсилоты ол ӣ пошад.

Дар мода и 49 қ сми пан ҷ ум дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 54

Ҳ ар як ша ҳ рванди Ҷ ум ҳ урии То ҷ икистон, ки синни ӯ аз 35 кам напошад ва дорой та ҳ силоты ол ӣ пошад, метавонад узви Ма ҷ лиси мил ӣ интыхоб ё таъин шават. Узви Ма ҷ лиси мил ӣ шахсе интыхоб ё таъйин душа метавонад, ки тан ҳ о ша ҳ рвандии Ҷ ум ҳ урии То ҷ икистонро дошта пошад ва синни ӯ аз 30 кам набуда, дорой та ҳ силоты ол ӣ пошад.

Дар мода и 49 қ сми ҳ афтум по мазмуни зарен шшолова карда шават: 56

Узви Ма ҷ лиси мил ӣ ва вакили Ма ҷ лиси намояндагон баъди интыхоб ё таъин душан дар и ҷ лосияи Ма ҷ лиси мил ӣ ва Ма ҷ лиси намояндагон ба халқи То ҷ икистон савганд ёд мекунанд. 57

Дар мода и 49 қ сми ҳ афтум қ сми ҳ аштум ҳ исобида душа, дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 58

Қ онуни констытуционно ӣ шумораи аъзой Ма ҷ лиси мил ӣ ва вакилони Ма ҷ лиси намояндагон, тартыби интыхоби он ҳ о, тартыби интыхоб надушан ва мувофи қ набудани вакалаты аъзой Ма ҷ лиси мил ӣ ва вакилони Ма ҷ лиси намояндагонро танизм меканад. Шумораи аъзой Ма ҷ лиси мил ӣ ва вакилони Ма ҷ лиси намояндагон, тартыби интыхоб ё таъйин гардиан онҳоро қонуни констытуционно ӣ муайян менамояд.

20. Дар қ сми сеюми мода и 51 калима ҳ ой «ба қ увваи қ онун ӣ даромадани ҳ руками айбдоркунии суд, қ атъи ша ҳ рванд ӣ,» ба калима ҳ ой «эътыпори қ онун ӣ пайдо карданы ҳ руками айбдоркунандаи суд, қ атъи ша ҳ рванд ӣ, со ҳ иб душан ба ша ҳ рвандии давлаты дигор,» иваз карда шаванд. 60

Вакалаты узви Ма ҷ лиси мил ӣ ва вакили Ма ҷ лиси намояндагон ҳ ангоми вафот, истеъфо, ғ анри қ обили ямал эътыроф душани он ҳ о аз ҷ они бы суд, ба қ увваи қ онун ӣ даромадани ҳ руками айбдоркунии суд, қ атъи ша ҳ рванд ӣ, тарки доймии ҷ ум ҳ ур ӣ, иш ғ оли ваизфае, ки ба вакалаты узви Ма ҷ лиси мил ӣ мувофи қ нест, парокандашавии Ма ҷ лиси мил ӣ ва Ма ҷ лиси намояндагон қ атъ мегарда. Вакалаты узви Ма ҷ лиси мил ӣ ва вакили Ма ҷ лиси намояндагон ҳ ангоми вафот, истеъфо, ғ анри қ обили ямал эътыроф душани он ҳ о аз ҷ они бы суд, эътыпори қ онун ӣ пайдо карданы ҳ руками айбдоркунандаи суд, қ атъи ша ҳ рванд ӣ, со ҳ иб душан ба ша ҳ рвандии давлаты дигор, тарки доймии ҷ ум ҳ ур ӣ, иш ғ оли ваизфае, ки ба вакалаты узви Ма ҷ лиси мил ӣ мувофи қ нест, парокандашавии Ма ҷ лиси мил ӣ ва Ма ҷ лиси намояндагон қ атъ мегарда.

21. Дар банди 1 қ сми якуми мода и 56 калима ҳ ой «маризву маъмур ӣ » ба калима ҳ ой «маъмурию ҳ удуд ӣ » иваз карда шаванд. 62

1. Таъсис ва бар ҳ ам дедани во ҳ ид ҳ ой маризву маъмур ӣ ва та ғ йири он ҳ о; 1. Таъсис ва бар ҳ ам дедани во ҳ ид ҳ ой маъмурию ҳ удуд ӣ ва та ғ йири он ҳ о;

22. Дар мода и 61 дар қ сми дуюм калима ҳ ой «аз се ду» ба калима ҳ ой «аз чор се» иваз карда шаванд; 64

Дар сураты по Қ арори Ма ҷ лиси мил ӣ норойз будани Ма ҷ лиси намояндагон, қ онуни констытуционнот ҳ амон ва қ т қ абдулдуша ҳ исоб мешават, ки агар Ма ҷ лиси намояндагон онро такроран по тарафдарии на камтар аз се ду ҳ иссаи шумораи умумии вакилон тасди қ намояд. Дар сураты по Қ арори Ма ҷ лиси мил ӣ норойз будани Ма ҷ лиси намояндагон, қ онуни констытуционнот ҳ амон ва қ т қ абдулдуша ҳ исоб мешават, ки агар Ма ҷ лиси намояндагон онро такроран по тарафдарии на камтар аз чор се ҳ иссаи шумораи умумии вакилон тасди қ намояд.

Дар мода и 61 қ сми сеюм дар та ҳ рири зарен ифода карда шават: 66

« Тафсири Констытутсияро тыбқи тартыби мазкур Ма ҷ лиси намояндагон дар шакли қонуни констытуционно ӣ қабдул намуда, Ма ҷ лиси мил ӣ онро ҷ онибдор ӣ менамояд.». 67

23. Дар қ сми дуюми мода и 64 калима « қ арордод ҳ ой» ба калима «шартнома ҳ ой» иваз карда шават. 68

Преиздент ҳ омии Констытутсия ва қ онун ҳ о, ҳ у қ у қ у озббоди ҳ ой янсон ва ша ҳ рванд, кафили исты қ лолияты мил ӣ, ягонаг ӣ ва тамомияты арз, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияты ма қ омоты давлат ӣ ва ҳ амкории он ҳ о, риояи қ арордод ҳ ой байналмилалии То ҷ икистон мепошад. Преиздент ҳ омии Констытутсия ва қ онун ҳ о, ҳ у қ у қ у озббоди ҳ ой янсон ва ша ҳ рванд, кафили исты қ лолияты мил ӣ, ягонаг ӣ ва тамомияты арз, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияты ма қ омоты давлат ӣ ва ҳ амкории он ҳ о, риояи шартнома ҳ ой байналмилалии То ҷ икистон мепошад.

Рањмат барой диќќат! Ба савганд сббодиќ бимонед ! 70